ŚWIATOWID

w51

19 sierpnia jest 231. (w latach przestępnych 232.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 134 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Lwa.

Święta [edytuj]
imieniny obchodzą: Agapiusz, Alfred, Andrzej, Bolesław, Donat, Emilia, Ezechiel, Jan, Julian, Juliusz, Ludwik, Luiza, Magnus, Marian, Sebald.
międzynarodowe – Światowy Dzień Pomocy Humanitarnej (ustanowione w 2008 przez Zgromadzenie Ogólne ONZ)[1][2]
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[3][4], obchodzą:
św. Ezechiel Moreno y Diaz (zm. 1906, biskup)
św. Jan Eudes (prezbiter)
św. Ludwik z Tuluzy[5] (zm. 1297, franciszkanin, biskup)
św. Sykstus III (papież)
Wydarzenia w Polsce [edytuj]

19 sierpnia1410 – zakończyło się nieudane oblężenie Malborka przez wojska Władysława Jagiełły.
1562 – wojna litewsko-rosyjska: wojska polskie pod wodzą starosty różańskiego Stanisława Leśniowolskiego pobiły w bitwie pod Newlem wielokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie.
1568 – wydano wilkierz olsztyński.
1557 – Polska wypowiedziała wojnę zakonowi kawalerów mieczowych.
1587 – Zygmunt III Waza wybrany królem Polski.
1600 – polsko-szwedzka wojna o Inflanty: w Narwie i Rewalu (ob. Tallinn) wylądowało 10 tys. szwedzkich żołnierzy.
1826 – z połączenia Starej Częstochowy i Częstochówki powstało miasto Częstochowa.
1901 – zamontowano i poświęcono krzyż na Giewoncie.
1908 – powstał Łódzki Klub Sportowy pod nazwą Łodzianka.
1920 – w nocy z 19 na 20 sierpnia rozpoczęło się II powstanie śląskie.
1937 – na Giewoncie od uderzenia pioruna zginęły 4 osoby, a 13 zostało porażonych.
1937 – policja otworzyła ogień do chłopów blokujących drogę w Harcie na Podkarpaciu, zabijając dwóch z nich.
1942 – zostało zlikwidowane getto w Otwocku.
1944 – 19. dzień powstania warszawskiego: generalne natarcie grupy Reinefartha na Stare Miasto, w którym wzięło udział 10 batalionów piechoty i 2 bataliony saperów wspieranych 9 czołgami Tygrys, 20 działami szturmowymi, moździerzem kalibru 600 mm i 50 goliatami, pluton wspierany przez ogień z pociągu pancernego znajdującego się w okolicy Dworca Gdańskiego.
1950 – walka między oddziałem Adama Kusza "Adam", "Garbaty", "Kłos" a grupą operacyjną UB-KBW, stoczona na Tułowych Górach (Lasy Janowskie).
1956 – Legia Warszawa odniosła największe zwycięstwo w historii swych występów w ekstraklasie, pokonując na Łazienkowskiej Wisłę Kraków 12:0.
1969 – premiera filmu Polowanie na muchy.
1980 – pomiędzy Otłoczynem a Brzozą na linii Kutno – Toruń doszło do katastrofy kolejowej (czołowe zderzenie pociągów osobowego i towarowego), która pochłonęła 67 ofiar śmiertelnych. 64 osoby zostały ranne.
1994 – została przyjęta Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego.
2002 – zakończyła się VIII pielgrzymka Jana Pawła II.
2006 – 24-letnia Marzena Cieślik z Wolina zdobyła tytuł Miss Polonia.
Wydarzenia na świecie [edytuj]
1153 – II wyprawa krzyżowa: król jerozolimski Baldwin III zdobył po 5-miesięcznym oblężeniu Aszkelon.
1315 – król Francji Ludwik X poślubił Klemencję Węgierską.
1458 – Pius II wybrany papieżem.
1639 – wojna osiemdziesięcioletnia: zwycięstwo floty holenderskiej nad hiszpańską w bitwie pod Dunkierką.
1648 – angielska wojna domowa: Oliver Cromwell pokonał Szkotów i rojalistów w bitwie pod Preston.
1691 – V wojna austriacko-turecka: zwycięstwo austriackie w bitwie pod Slankamenem.
1772 – król Szwecji Gustaw III przeprowadził bezkrwawy przewrót wprowadzając w kraju absolutyzm oświecony.
1779 – wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: zwycięstwo amerykańskie w bitwie o Paulus Hook.
1839 – dzień oficjalnie przyjmowany za datę narodzin fotografii.
1839 – otwarto obserwatorium w Pułkowie (Rosja).
1854 – w okolicach Fort Laramie (Nebraska) Siuksowie dokonali masakry 30-osobowego oddziału amerykańskich żołnierzy i tłumacza.
1856 – Amerykanin Gail Borden opatentował mleko skondensowane.
1870 – wojna francusko-pruska: rozpoczęło się oblężenie Metzu.
1915 – I wojna światowa: zwycięstwo floty rosyjskiej nad niemiecką w bitwie w Zatoce Ryskiej.
1919 – Afganistan uzyskał niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
1920 – wojna polsko-bolszewicka: początek rozmów pokojowych w Mińsku.
1921 – katastrofa górnicza w Mount Mulligan (Australia); zginęło 75 górników.
1927 – władze cerkwi prawosławnej uznały państwo radzieckie.
1934 – 90 procent obywateli Niemiec uznało w referendum objęcie przez Adolfa Hitlera stanowiska prezydenta jako wodza i kanclerza Rzeszy.
1936 – rozpoczął się pierwszy proces moskiewski.
1942 – II wojna światowa: generał Friedrich Paulus wydał rozkaz ataku na Stalingrad.
1944 – front zachodni: rozpoczęła się bitwa o Mont Ormel.
1944 – wybuchło powstanie paryskie.
1953 – w zaaranżowanym przez CIA i MI6 przewrocie został obalony premier Iranu Mohammad Mosaddegh. Pełną władze w kraju przejął szach Mohammad Reza Pahlavi.
1960 – ZSRR wystrzelił w kosmos statek Sputnik 2 z psami Biełką i Striełką na pokładzie.
1977 – Nikołaj Czernych odkrył kometę 101P/Chernykh.
1980 – na lotnisku w Rijadzie spłonął po awaryjnym lądowaniu Lockheed L-1011 linii Saudi Arabian Airlines. Zginęło 301 osób.
1982 – Swietłana Sawicka jako druga kobieta odbyła lot w przestrzeń kosmiczną.
1985 – papież Jan Paweł II spotkał się w Casablance z królem Maroka Hasanem II.
1987 – angielskim Hungerford 27-letni robotnik Michael Robert Ryan zastrzelił 16 osób, w tym swoją matkę i ranił następnych 15, po czym popełnił samobójstwo.
1990 – na terenie Mołdawii została proklamowana separatystyczna Republika Gagauzji.
1991 – prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow został obalony w wyniku puczu wojskowego (tzw. puczu Janajewa).
2002 – w Czeczenii został zestrzelony rosyjski śmigłowiec Mi-26, zginęło 118 osób.
2003 – w dokonanym przez członka Hamasu samobójczym zamachu bombowym na autobus w Jerozolimie zginęły 23 osoby.
2003 – w wyniku zamachu na siedzibę ONZ w Iraku zginął Specjalny Wysłannik Sekretarza Generalnego ONZ Sérgio Vieira de Mello oraz 21 innych pracowników Organizacji.
2007 – obywatele Tajlandii przyjęli w referendum nową konstytucję.
2008 – 48 osób zginęło w ataku kierowcy-samobójcy na akademię policyjną w Issers w Algierii.
2008 – Operacja Enduring Freedom: 10 francuskich żołnierzy zginęło, a ponad 20 zostało rannych w bitwie z talibami pod Uzbin w Afganistanie.
Urodzili się [edytuj]
232 – Probus, cesarz rzymski (zm. 282)
1557 – Fryderyk I, książę Wirtembergii (zm. 1608)
1596 – Elżbieta Stuart, królowa Czech, żona Fryderyka V (zm. 1662)
1631 – John Dryden, angielski pisarz (zm. 1700)
1646 – John Flamsteed, angielski astronom (zm. 1719)
1689 – Samuel Richardson, angielski pisarz (zm. 1761)
1741 – Szczepan Hołowczyc, polski duchowny katolicki, biskup sandomierski, arcybiskup warszawski, prymas Królestwa Polskiego (zm. 1823)
1743 – Maria Joanna du Barry, francuska kurtyzana, faworyta Ludwika XV (zm. 1793)
1748 – Franciszek Clet, francuski lazarysta, misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1820)
1808 – James Nasmyth, szkocki astronom (zm. 1890)
1848 – Gustave Caillebotte, francuski malarz (zm. 1894)
1853 – Aleksiej Brusiłow, rosyjski generał (zm. 1926)
1871 – Orville Wright, amerykański pionier lotnictwa (zm. 1948)
1878 – Manuel Luis Quezon, filipiński polityk, prezydent Filipin (zm. 1944)
1881 – George Enescu, rumuński kompozytor, dyrygent, skrzypek, pianista (zm. 1955)
1882 – Stefania Betcherowa, polska aktorka (zm. 1945)
1883 – Coco Chanel, francuska projektantka mody (zm. 1971)
1885 – Aleksander Jerzy Szczęsny, polski poeta (zm. 1929)
1891 – Andrij Bratuń, ukraiński polityk (zm. po 1932)
1893
Stefan Starzyński, polski polityk, ekonomista, publicysta, prezydent Warszawy (zm. ok. 1943)
Kamil Giżycki, polski pisarz, podróżnik (zm. 1968)
1897 – Peter Högl, niemiecki działacz nazistowski, dowódca Służby Bezpieczeństwa III Rzeszy (zm. 1945)
1900 – Gilbert Ryle, angielski filozof (zm. 1976)
1903 – Nikołaj Szengełaja, gruziński reżyser filmowy (zm. 1943)
1906 – Leonid Sołowjow, rosyjski pisarz (zm. 1962)
1909 – Jerzy Andrzejewski, polski pisarz (zm. 1983)
1914
Maurice Bourgès-Maunoury, francuski polityk, premier Francji (zm. 1993)
Lajos Baróti, węgierski trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Węgier (zm. 2005)
1915 – Aleksander Jackiewicz, polski krytyk filmowy, teoretyk filmu, pisarz (zm. 1988)
1921 – Gene Roddenberry, amerykański producent telewizyjny (zm. 1991)
1922 – Stephen Wurm, australijski językoznawca (zm. 2001)
1923 – Andrzej Braun, polski pisarz (zm. 2008)
1924
Abdul Reza Pahlawi, irański książę (zm. 2004)
Willard Boyle, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla
1925 – Piotr Pawłowski, polski aktor
1926
Andrzej Cybulski, polski malarz, scenograf (zm. 1971)
Małgorzata Hillar, polska poetka (zm. 1995)
1927 – Gert Petersen, duński polityk, dziennikarz (zm. 2009)
1928 – Bernard Levin, brytyjski dziennikarz (zm. 2004)
1930
Frank McCourt, amerykański pisarz, laureat Nagrody Pulitzera (zm. 2009)
Józef Świder, polski kompozytor
1931 – Wincenty Grabarczyk, polski aktor, reżyser teatralny
1934 – Koba Cakadze, radziecki skoczek narciarski
1936 – Gilbert Amy, francuski kompozytor i dyrygent
1937
Aleksandr Wampiłow, rosyjski pisarz (zm. 1972)
Ewaryst Waligórski, polski ekonomista, polityk, minister transportu i gospodarki morskiej
1938 – Diana Muldaur, amerykańska aktorka
1939
Alan Baker, angielski matematyk, profesor Uniwersytetu Cambridge, laureat Medalu Fieldsa
Ginger Baker, angielski perkusista zespołów: Cream i Blind Faith
1941 – Ewa Ciepiela, polska aktorka
1942 – Jacek Salij, polski duchowny katolicki, dominikanin, teolog, tomista, pisarz, publicysta
1944
Antoni Kopf, polski kompozytor
Bodil Malmsten, szwedzka pisarka
1945 – Ian Gillan, brytyjski wokalista zespołu Deep Purple
1946 – Bill Clinton, amerykański polityk, prezydent USA
1947 – Maciej Łopiński, polski dziennikarz, polityk, szef Gabinetu Prezydenta RP
1948
Tipper Gore, amerykańska działaczka społeczna, druga dama USA
Joanna Kasperska, polska aktorka
1950 – Bogusław Sar, polski aktor
1951
John Deacon, brytyjski basista zespołu Queen
János Karácsony, węgierski gitarzysta zespołu Locomotiv GT
1952 – Jonathan Frakes, amerykański aktor
1953
Zbigniew Kowalewski, polski reżyser
Nanni Moretti, włoski reżyser filmowy
1954 – Magdalena Ficowska-Łuszczek, polska poetka
1955 – Peter Gallagher, amerykański aktor
1956 – Adam Arkin, amerykański aktor
1958
Tadeusz Chudecki, polski aktor
Tomasz Samosionek, polski operator filmowy
1962
Valérie Kaprisky, francuska aktorka
Michael Massimino, amerykański astronauta
Ulrik Schmidt, duński curler
1963
John Stamos, amerykański aktor
Joey Tempest, szwedzki wokalista i pianista zespołu Europe
1965
Bernard Maseli, polski wibrafonista zespołu Walk Away
James Tomkins, australijski wioślarz
1969 – Matthew Perry, amerykański aktor, scenarzysta
1971 – João Pinto, portugalski piłkarz, reprezentant Portugalii
1972 – Roberto Abbondanzieri, argentyński piłkarz, reprezentant Argentyny
1973
Marco Materazzi, włoski piłkarz, reprezentant Włoch
Mette-Marit, księżna Norwegii, żona księcia Haakona
1977 – Iban Mayo, hiszpański kolarz szosowy
1979 – Stefano Terrazzino, włoski tancerz
1981 – Liu Yin, chińska curlerka
1982 – Erika Christensen, amerykańska aktorka
1984 – Ryan Taylor, angielski piłkarz
1987 – Nico Hülkenberg, niemiecki kierowca wyścigowy
Zmarli [edytuj]
14 – Oktawian August, cesarz rzymski (ur. 63 p.n.e.)
440 – Sykstus III, święty, papież (ur. ? )
1186 – Godfryd II Plantagenet, książę Bretanii (ur. 1158)
1245 – Rajmund Berengar IV, hrabia Prowansji (ur. 1195)
1282 – Hartmann von Heldrungen, wielki mistrz zakonu krzyżackiego (ur. ?)
1284 – Alfons Plantagenet, książę Anglii, syn Edwarda I Plantageneta (ur. 1273)
1493 – Fryderyk III, cesarz Świętego Cesarstwa Narodu Niemieckiego (ur. 1415)
1506 – Aleksander Jagiellończyk, król Polski (ur. 1461)
1580 – Andrea Palladio, włoski architekt (ur. 1508)
1662 – Blaise Pascal, francuski filozof, matematyk, fizyk (ur. 1623)
1680 – Jan Eudes, święty, francuski duchowny katolicki (ur. 1601)
1753 – Balthasar Neumann, niemiecki architekt (ur. 1687)
1819 – James Watt, szkocki inżynier, wynalazca, konstruktor maszyny parowej (ur. 1736)
1895 – John Wesley Hardin, amerykański bandyta, rewolwerowiec (ur. 1853)
1900 – Jan Chrzciciel Zhu Wurui, chiński męczennik, święty katolicki (ur. 1883)
1909 – Ludwik Gumplowicz, polski socjolog, prawnik (ur. 1838)
1923 – Vilfredo Pareto, włoski ekonomista, socjolog (ur. 1848)
1929 – Siergiej Diagilew, rosyjski choreograf (ur. 1872)
1936 – Federico García Lorca, hiszpański pisarz (ur. 1898)
1938 – Zofia Dromlewiczowa, polska scenarzystka, realizatorka filmów krótkometrażowych (ur. 1899)
1941 – Jerzy Jagiełło, polski dowódca wojskowy, major (ur. 1895)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Tadeusz Semadeni, polski prawnik, pływak, rekordzista Polski, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1902)
Mieczysław Sokołowski, polski żołnierz AK, podpułkownik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1898)
1944 – Günther von Kluge, niemiecki feldmarszałek III Rzeszy (ur. 1882)
1951 – Władysław Wróblewski, polski prawnik, premier Rady Regencyjnej, minister (ur. 1875)
1954 – Alcide De Gasperi, włoski polityk, premier Włoch (ur. 1881)
1957 – Carl-Gustaf Rossby, szwedzki meteorolog (ur. 1898)
1959 – Jacob Epstein, angielski rzeźbiarz, malarz, grafik (ur. 1880)
1964 – Ardengo Soffici, włoski pisarz, malarz (ur. 1879)
1968
George Gamow, amerykański fizyk pochodzenia ukraińskiego (ur. 1904)
Stefan Piechocki, polski prawnik, polityk, minister sprawiedliwości (ur. 1883)
1970 – Paweł Jasienica, polski pisarz, publicysta (ur. 1909)
1974 – Aleksander Janta-Połczyński, polski pisarz, dziennikarz, publicysta, podróżnik (ur. 1908)
1975 – Konrad Swinarski, polski reżyser teatralny, scenograf (ur. 1929)
1977
Roman Zambrowski, polski polityk, wicemarszałek Sejmu, członek Rady Państwa, minister kontroli państwowej, wiceprezes NIK (ur. 1909)
Groucho Marx, amerykański aktor (ur. 1895)
1978 – Sir Max Mallowan, brytyjski archeolog (ur. 1904)
1983 – Zofia Mrozowska, polska aktorka (ur. 1922)
1991 – Izydor Zaczykiewicz, polski pisarz (ur. 1900)
1993 – Marian Czech, polski aktor (ur. 1943)
1994
Ladislav Fuks, czeski pisarz (ur. 1923)
Linus Pauling, amerykański fizyk, chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1901)
1995 – Pierre Schaeffer, francuski kompozytor (ur. 1910)
1997 – Cezary Julski, polski aktor (ur. 1927)
2000 – Henryk Matuszczyk, polski kontradmirał, rektor Akademii Marynarki Wojennej (ur. 1936)
2001
Jerzy Gierałtowski, polski pisarz (ur. 1931)
Mieczysław Jaworski, polski duchowny katolicki, biskup kielecki (ur. 1930)
2002
Marek Kotański, polski działacz społeczny, twórca Monaru (ur. 1942)
Abu Nidal, palestyński terrorysta (ur. 1937)
2003 – Sérgio Vieira de Mello, brazylijski dyplomata (ur. 1948)
2007 – Mira Michałowska, polska pisarka, tłumaczka (ur. 1914)
2008
LeRoi Moore, amerykański saksofonista zespołu Dave Matthews Band (ur. 1961)
Levy Mwanawasa, zambijski polityk, prezydent Zambii (ur. 1948)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

No cóż, parę dni uciekło ..... Think

23 sierpnia jest 235. (w latach przestępnych 236.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 130 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]
imieniny obchodzą: Apolinary, Archelaus, Brygida, Cyriak, Feliksa, Filipa, Flawia, Flawian, Ireneusz, Jakub, Kalinik, Klaudiusz, Leoncja, Lubomira, Maksym, Piotra, Róża, Sulirad, Sydonia, Teonilla, Walerian, Wiktor, Zacheusz i Żelisław.
dawn. starożytny Rzym – Vulcanalia (ku czci boga Wulkana)
według kalendarza hinduskiego – pierwszy dzień miesiąca Bhadra
międzynarodowe:
Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu[1] (ustanowione przez Parlament Europejski w 70.rocznicę Paktu Ribbentrop-Mołotow; od 2009)[2]
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Handlu Niewolnikami i jego Zniesieniu (obchodzone przez system Narodów Zjednoczonych[3] z inicjatywy UNESCO w 1998 roku, rezolucja 29C/40 podczas 29 sesji; upamiętnia ogólne powstanie niewolników 22/23 sierpnia 1791 we francuskiej kolonii Saint-Domingue, dzisiejsze Haiti)[4]
Rumunia – Dzień Wyzwolenia
Ukraina – Dzień Flagi
Kościół Katolicki Mariawitów w RP:
Święto Krwi Przenajdroższej Pana Jezusa i Ofiary Mateczki
wspomnienie śmierci św. Marii Franciszki Kozłowskiej
Kościoły protestanckie – Noc św. Bartłomieja (noc z 23 na 24 sierpnia)
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[5][6], obchodzą:
św. Kallinik I (biskup patr. Konstantynopola)
św. Róża z Limy (dziewica)
bł. Władysław Findysz (kapłan i męczennik)
Wydarzenia w Polsce [edytuj]
1669 – Ełk otrzymał potwierdzenie praw miejskich i szereg przywilejów.
1794 – insurekcja kościuszkowska: powołano Sąd Kryminalny Wojskowy.
1879 – uruchomiono komunikację tramwajową w Szczecinie.
1906 – powstał 06 Zalenze, jeden z pierwszych klubów piłkarskich w dzisiejszych granicach Polski (wówczas Niemcy).
1914 – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa pod Kraśnikiem.
1919 – wybuchło powstanie sejneńskie, zorganizowane przez Polską Organizację Wojskową przeciwko administracji litewskiej.
1923 – z archikatedry gnieźnieńskiej skradziono relikwiarz z głową św. Wojciecha.
1930 – upadł pierwszy rząd Walerego Sławka.
1944 – 23. dzień powstania warszawskiego: sukcesy powstańców w Śródmieściu; zdobyto Stację Telefonów przy ul. Piusa XI, kościół św. Krzyża, gmach Komendy Głównej Policji, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Jednocześnie odbito zakładników z rąk niemieckich.
1944 – 250 polskich oficerów więzionych przez NKWD na Majdanku zostało wywiezionych do łagrów w ZSRR.
1980 – po 12 latach budowy otwarto Stadion Miejski w Poznaniu. W meczu inauguracyjnym KKS Lech Poznań – Motor Lublin padł remis 1:1.
1980 – sierpień 1980: na Wybrzeżu wybuchł strajk generalny.
1991 – z Polski wysłano w świat pierwszy e-mail.
2002 – premiera filmu E=mc².
2007 – na Dworcu Centralnym odbyła się oficjalna prezentacja pociągu elektrycznego ED74.
2007 – na północny-wschód od Krakowa przeszła trąba powietrzna, pozostawiając kilkukilometrowy pas zniszczeń.
Wydarzenia na świecie [edytuj]

23 sierpnia 153 p.n.e. – powstanie Luzytan: w bitwie pod Numancją powstańcy rozbili rzymski legion pod wodzą konsula Quintusa Fulviusza Nobilatora.
476 – Odoaker, dowódca germańskich najemników w służbie Rzymu, obalił cesarza Romulusa Augustulusa i został obwołany przez wojsko królem; koniec cesarstwa zachodniorzymskiego.
1268 – książę Szwabii Konradyn poniósł klęskę i dostał się do niewoli w wyniku bitwy pod Tagliacozzo z wojskami króla Sycylii i Neapolu Karola I.
1328 – zwycięstwo wojsk francuskich nad powstańcami flandryjskimi w bitwie pod Cassel.
1388 – wojna miast w Niemczech: zwycięstwo księcia Eberharda II Wirtemberskiego nad Związkiem Miast Szwabskich w bitwie pod Döffingen.
1514 – sułtan Selim I Groźny zwyciężył szacha Ismaila I w bitwie na równinie Czałdyran (Çaldiran).
1572 – Paryż: pogrom hugenotów, tzw. noc św. Bartłomieja (z 23 na 24 sierpnia).
1595 – III wojna austriacko-turecka: zwycięstwo wojsk węgiersko-wołoskich w bitwie w wąwozie Calugareni.
1614 – założono uniwersytet w holenderskim Groningen.
1645 – Dania i Szwecja zawarły pokój w Brömsebro.
1702 – hiszpańska wojna sukcesyjna: flota angielsko-holenderska rozpoczęła oblężenie Kadyksu.
1727 – Rosja i Chiny zawarły Traktat kiachtański, regulujący wspólną granicę.
1793 – Komitet Ocalenia Publicznego we Francji wprowadził obowiązkową służbę wojskową.
1813 – wojny napoleońskie: zwycięstwo wojsk szwedzko-niemieckich w bitwie pod Grossbeeren.
1833 – w koloniach brytyjskich zniesiono niewolnictwo.
1839 – Wielka Brytania zajęła Hongkong.
1850 – zakończono prace nad pociągnięciem na dnie kanału La Manche kabla telegraficznego.
1866 – pokój w Pradze kończący wojnę prusko-austriacką.
1870 – wojna francusko-pruska: pruska artyleria ostrzelała Strasburg.
1903 – VI Kongres Syjonistyczny w szwajcarskiej Bazylei ogłosił po raz pierwszy, że jego celem podstawowym jest chęć założenia państwa żydowskiego na terenie Palestyny.
1913 – w kopenhaskim porcie odsłonięto posąg Małej Syrenki.
1914 – I wojna światowa: Japonia wypowiedziała wojnę Niemcom.
1914 – zwycięstwo wojsk brytyjskich nad niemieckimi w bitwie pod Mons.
1921 – Fajsal I został królem Iraku.
1921 – w pobliżu miasta Hull w Anglii doszło do eksplozji podczas próbnego lotu sterowca R-38, zginęło 41 osób.
1924 – wielka opozycja Marsa.
1929 – Arabowie dokonali w Hebronie masakry 67 Żydów.
1939 – pomiędzy ZSRR i III Rzeszą podpisano pakt o nieagresji wraz z tajnym protokołem o podziale stref wpływów w Europie Środkowowschodniej tzw. pakt Ribbentrop-Mołotow.
1942 – front wschodni: rozpoczęła się bitwa stalingradzka.
1943 – zwycięstwem Armii Czerwonej zakończyła się bitwa na Łuku Kurskim.
1944 – król Rumunii Michał I wydał rozkaz aresztowania pronazistowskiego premiera Iona Antonescu i zadeklarował rozejm z ZSRR.
1944 – w miejscowości Freckleton, w północno-zachodniej Anglii, podczas próby lądowania na pobliskim lotnisku spadł na zabudowania i eksplodował amerykański bombowiec B-24 Liberator. Zginęło 61 osób, w tym 38 dzieci.
1944 – wojska alianckie zdobyły Marsylię.
1948 – w Amsterdamie założono Światową Radę Kościołów.
1954 – dokonano oblotu amerykańskiego wojskowego samolotu transportowego Lockheed C-130 Hercules.
1958 – chińska armia niespodziewanie ostrzelała przybrzeżne, należące do Tajwanu wyspy Kinmen i Mazu Liedao; rozpoczął się drugi kryzys w Cieśninie Tajwańskiej.
1961 – wystrzelono amerykańską sondę księżycową Ranger 1.
1963 – ukazał się singiel She Loves You grupy The Beatles.
1966 – sonda Lunar Orbiter 1 wykonała pierwsze zdjęcie Ziemi z orbity Księżyca.
1973 – w Sztokholmie doszło do napadu na placówkę Kreditbanken, podczas którego napastnicy przetrzymywali przez 6 dni zakładników. Na podstawie swych obserwacji współpracujący wtedy z policją kryminolog i psycholog Nils Bejerot utworzył termin syndrom sztokholmski na określenie psychicznego uzależnienia zakładników od porywaczy.
1974 – John Lennon rzekomo zaobserwował UFO nad Nowym Jorkiem; wzmianka o tym zdarzeniu znalazła się w jego piosence Nobody Told Me.
1975 – komunistyczne siły Pathet Lao zdobyły stolicę Laosu Wientian.
1982 – Bashir Gemayel został wybrany przez parlament na prezydenta Libanu.
1989 – w proteście przeciwko sytuacji politycznej w ZSRR około 2 milionów osób mieszkańców krajów nadbałtyckich utworzyło żywy łańcuch o długości ponad 600 km.
1990 – Armenia ogłosiła niepodległość (od ZSRR).
1990 – wschodnioniemiecka Izba Ludowa wyraziła zgodę na zjednoczenie Niemiec.
1994 – w garażu jachtowym na szkockiej wyspie Jura Bill Drummond i Jimmy Cauty z grupy muzycznej KLF spalili banknoty w kwocie miliona funtów szterlingów, rejestrując zdarzenie na godzinnym filmie.
1998 – prezydent Borys Jelcyn zdymisjonował rząd Siergieja Kirijenki, obarczając go winą za wybuch kryzysu finansowego w Rosji. P.o. premiera został Wiktor Czernomyrdin.
2000 – 143 osoby zginęły w katastrofie Airbusa A320 linii Gulf Air u wybrzeży Bahrajnu.
2003 – utworzono Park Narodowy Ukkusiksalik w północnej Kanadzie.
2004 – w gwiazdozbiorze Lutni została odkryta planeta pozasłoneczna TrES-1, druga po Ozyrysie obserwowana bezpośrednio.
2005 – na Bahamach uformował się huragan Katrina.
2006 – Austriaczka Natascha Kampusch po 8 latach uciekła z niewoli u Wolfganga Prikopila.
Urodzili się [edytuj]
686 – Karol Młot, majordom Austrazji i Neustrii (zm. 741)
1623 – Stanisław Lubieniecki, polski astronom (zm. 1675)
1683 – Giovanni Poleni, włoski matematyk, fizyk, astronom (zm. 1761)
1740 – Iwan VI Romanow, car Rosji (zm. 1764)
1754 – Ludwik XVI Burbon, król Francji (zm. 1793)
1769 – Georges Cuvier, francuski zoolog, paleontolog (zm. 1832)
1797 – Adhemar Jean de Saint-Venant, francuski inżynier (zm. 1886)
1912 – Ed Benedict, amerykański animator filmowy (zm. 2006))
1838 – Róża Kolumba Białecka, Sługa Boża,zakonnica, założycielka zakonu dominikanek w Polsce (zm. 1887)
1859 – Wacław Szymanowski, polski rzeźbiarz (zm. 1930)
1868 – Edgar Lee Masters, amerykański pisarz (zm. 1950)
1880 – Aleksander Grin, rosyjski pisarz (zm. 1932)
1885 – Stefan Belina-Skupiewski, polski śpiewak operowy (tenor) (zm. 1962)
1887 – Władysław Bończa-Uzdowski, polski dowódca wojskowy, sportowiec (zm. 1957)
1900 – Stanisław Belski, polski aktor (zm. 1960)
1905 – Czesław Klimuszko, polski ksiądz, franciszkanin, jasnowidz, zielarz (zm. 1980)
1906 – Henryk Kurowski, polski aktor (zm. 1972)
1908 – Arthur Adamov, rosyjski pisarz (zm. 1970)
1908 – Jakub Gąsienica-Wawrytko, polski ratownik górski, przewodnik tatrzański (zm. 1987)
1910 – Giuseppe Meazza, włoski piłkarz, reprezentant Włoch (zm. 1979)
1910 – Alfons Maria Stickler, austriacki duchowny katolicki, kardynał (zm. 2007)
1912 – Ed Benedict, amerykański animator filmowy (zm. 2006)
1912 – Gene Kelly, amerykański aktor, piosenkarz, tancerz (zm. 1996)
1915 – Antonio Innocenti, włoski duchowny katolicki, kardynał (zm. 2008)
1918 – Zdzisław Peszkowski, polski duchowny katolicki, kapelan Rodzin Katyńskich (zm. 2007)
1918 – Maria Turlejska, polska socjolog, historyk, publicystka (zm. 2004)
1921 – Kenneth Arrow, amerykański ekonomista, laureat Nagrody Nobla
1921 – Jan Batory, polski reżyser filmowy (zm. 1981)
1921 – Włodzimierz Brus, polski ekonomista, wykładowca Oksfordu (zm. 2007)
1922 – Zofia Mrozowska, polska aktorka (zm. 1983)
1923 – Edgar Frank Codd, brytyjski informatyk (zm. 2003)
1923 – Zofia Posmysz, polska pisarka, scenarzystka filmowa
1924 – Ephraim Kishon, izraelski pisarz (zm. 2005)
1925 – Andrzej Balcerzak, polski aktor
1925 – Włodzimierz Kotoński, polski kompozytor, pedagog
1925 – Robert Mulligan, amerykański reżyser filmowy (zm. 2008)
1925 – Jerzy Otello, polski duchowny luterański, mazurski regionalista (zm. 1996)
1926 – Bogdan Chamczyk, polski operator filmowy (zm. 1998)
1926 – Clifford Geertz, amerykański antropolog (zm. 2006)
1926 – Gyula Hernádi, węgierski pisarz (zm. 2005)
1927 – Huari Bumedien, algierski polityk, prezydent Algierii (zm. 1978)
1927 – Allan Kaprow, amerykański artysta, twórca i teoretyk happeningu (zm. 2006)
1927 – Tadeusz Suchocki, polski kompozytor, pianista, dyrygent
1929 – Zdzisław Żandarowski, polski polityk, członek Rady Państwa (zm. 1994)
1931 – Hamilton Othanel Smith, amerykański mikrobiolog, laureat Nagrody Nobla
1933 – Robert Curl, amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla
1934 – Carlos Amigo Vallejo, hiszpański duchowny katolicki, arcybiskup Tangeru i Sewilli, kardynał
1937 – Abdel Frasheri, albański skoczek narciarski
1939 – Edward Linde-Lubaszenko, polski aktor
1941 – Michał Jagiełło, polski pisarz, taternik, alpinista, przewodnik tatrzański, ratownik TOPR
1943 – Roberto D'Aubuisson, salwadorski polityk (zm. 1992)
1943 – Nelson DeMille, amerykański pisarz
1946 – Keith Moon, brytyjski perkusista zespołu The Who (zm. 1978)
1947 – Jerzy Satanowski, polski kompozytor
1950 – Izabela Jaruga-Nowacka, polska polityk (zm. 2010)
1950 – Marian Krzaklewski, polski działacz związkowy, polityk
1951 – Waldemar Dąbrowski, polski polityk, minister kultury
1951 – Achmad Kadyrow, czeczeński polityk, prorosyjski prezydent Czeczenii (zm. 2004)
1951 – Petr Šabach, czeski pisarz
1953 – Adam Mazurek, polski kontradmirał
1953 – Artūras Paulauskas, litewski polityk
1961 – Dean DeLeo, amerykański gitarzysta zespołu Stone Temple Pilots
1965 – Roger Avary, kanadyjski reżyser filmowy
1967 – Dominic Antonelli, amerykański astronauta
1968 – David Kimutai Too, kenijski polityk Pomarańczowego Ruchu Demokratycznego (zm. 2008)
1970 – River Phoenix, amerykański aktor (zm. 1993)
1971 – Demetrio Albertini, włoski piłkarz, reprezentant Włoch
1971 – Richard D. James, brytyjski muzyk
1974 – Serhij Żadan, ukraiński pisarz, tłumacz
1978 – Kobe Bryant, amerykański koszykarz
1978 – Julian Casablancas, amerykański wokalista zespołu The Strokes
1982 – Natalie Coughlin, amerykańska pływaczka
1988 – Olga Goworcowa, białoruska tenisistka
Zmarli [edytuj]
93 – Juliusz Agrykola, rzymski dowódca, namiestnik Brytanii (ur. 40)
634 – Abu Bakr, pierwszy kalif (ur. 573)
1176 – Rokujō, cesarz Japonii (ur. 1164)
1305 – William Wallace, szkocki przywódca powstania przeciw Anglii (ur. 1272)
1387 – Olaf Haakonsson, król Danii i Norwegii (ur. 1370)
1811 – Friedrich von Buxhoeveden, rosyjski generał, uczestnik wojen napoleońskich (ur. 1750)
1817 – Jan Bogumił Plersch, polski malarz, dekorator wnętrz, malarz nadworny Stanisława Augusta Poniatowskiego (ur. 1732)
1863 – Theodor Erdmann Kalide, niemiecki rzeźbiarz (ur. 1801)
1893 – Michał Elwiro Andriolli, polski rysownik, ilustrator, malarz (ur. 1836)
1900 – Kuroda Kiyotaka, japoński polityk, premier Japonii (ur. 1840)
1902 – Henryk Siemiradzki, polski malarz (ur. 1843)
1902 – Sokrat Starynkiewicz, rosyjski generał, prezydent Warszawy (ur. 1820)
1921 – Feliksa Kozłowska, polska zakonnica, założycielka mariawityzmu (ur. 1862)
1926 – Rudolf Valentino, amerykański aktor (ur. 1895)
1927 – Nicola Sacco, amerykański robotnik, anarchista pochodzenia włoskiego (ur. 1891)
1927 – Bartolomeo Vanzetti, amerykański robotnik, anarchista pochodzenia włoskiego (ur. 1888)
1934 – Viktor Kaplan, austriacki konstruktor turbiny parowej (ur. 1876)
1944 – Abdülmecid II, kalif Turcji (ur. 1868)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Andrzej Błędowski, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1927)
Seweryn Dziubałtowski, polski botanik, fitosocjolog (ur. 1883)
Halina Jankowska, polska lekarka, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1890)
Andrzej Makólski, polski podharcmistrz, żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1924)
Bolesław Wasylewski, polski dziennikarz, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1907)
Edward Zürn, polski instruktor harcerski, żołnierz AK, porucznik, szef Głównej Kwatery Szarych Szeregów, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1917)
1952 – Frederic George Kenyon, brytyjski historyk, biblista (ur. 1863)
1957 – Giovanni Mercati, włoski duchowny katolicki (ur. 1866)
1957 – Eugène Schueller, francuski chemik, założyciel L'Oréal (ur. 1881)
1960 – Oscar Hammerstein II, amerykański librecista musicali (ur. 1895)
1971 – Władysław Kiernik, polski polityk, działacz ruchu ludowego (ur. 1879)
1977 – Naum Gabo, amerykański rzeźbiarz pochodzenia rosyjskiego (ur. 1890)
1977 – Euzebiusz Luberadzki, polski aktor (ur. 1911)
1978 – Andrzej Jerzy Piotrowski, polski reżyser filmowy (ur. 1934)
1980 – Horacy Safrin, polski pisarz (ur. 1899)
1982 – Stanford Moore, amerykański biochemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1913)
1983 – Jadwiga Baronówna, polska aktorka (ur. 1916)
1987 – Didier Pironi, francuski kierowca wyścigowy Formuły 1 (ur. 1952)
1989 – Jan Michalski, polski duchowny katolicki, biskup gnieźnieński (ur. 1914)
1990 – Witold Tyloch, polski religioznawca, badacz judaizmu, biblista (ur. 1927)
1994 – Zoltán Fábri, węgierski reżyser filmowy (ur. 1917)
1995 – Dwayne Rudolph Goettel, muzyk industrialnej grupy Skinny Puppy (ur. 1964)
1997 – John Kendrew, angielski biochemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1917)
2004 – Mieczysław Paszkiewicz, polski pisarz, poeta (ur. 1925)
2006 – Maynard Ferguson, kanadyjski trębacz jazzowy (ur. 1928)
2006 – Colin Forbes, brytyjski pisarz (ur. 1923)
2008 – Thomas Huckle Weller, amerykański naukowiec, lekarz, pediatra, bakteriolog, laureat Nagrody Nobla (ur. 1915)
2009 – Aleksandyr Bożkow, bułgarski polityk, ekonomista (ur. 1951)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

25 sierpnia jest 237. (w latach przestępnych 238.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 128 dni.
Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]
imieniny obchodzą: Arediusz, Elwira, Euzebiusz, Gaudencjusz, Gaudenty, Genezjusz, Grzegorz, Hermina, Józef, Julian, Kalasanty, Ludwik, Luiza, Michał, Patrycja, Peregryn, Poncjan, Teodoryk, Tomasz i Wincenty.
Urugwaj – Święto Niepodległości
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
św. Ludwik, król Francji
św. Józef Kalasanty, kapłan
Wydarzenia w Polsce [edytuj]
1591 – na redzie gdańskiego portu zatonął statek, na którym przypłynął włoski podróżnik Jan Bernard Bonifacio.
1599 – wydano drukiem Biblię w tłumaczeniu ks. Jakuba Wujka.
1656 – potop szwedzki: dywizja hetmana Stefana Czarnieckiego rozbiła 1500-osobowy oddział szwedzki w bitwie pod Łowiczem.
1657 – potop szwedzki: wojska polsko-niemieckie odbiły po oblężeniu Kraków.
1758 – wojna siedmioletnia: po opanowaniu Prus Wschodnich i rozpoczęciu ofensywy na Brandenburgię armia rosyjska stoczyła ciężką bitwę z Prusakami pod Sarbinowem (Zorndorfem) – Rosjanie wycofali się z Wielkopolski.
1851 – rozpoczął funkcjonowanie Zakład Karny Racibórz.
1863 – powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Sędziejowicami.
1888 – Adam Chmielewski założył Zgromadzenie Albertynów w Krakowie.
1914 – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk austro-węgierskich nad rosyjskimi w trzydniowej bitwie pod Kraśnikiem. Początek I bitwy pod Komarowem.
1917 – Tymczasowa Rada Stanu podała się do dymisji.
1920 – na rozkaz polskiego dowództwa zakończono II powstanie śląskie. Powołano mieszaną Policję Plebiscytową.
1920 – wojna polsko-bolszewicka: zakończyła się bitwa warszawska.
1920 – wojska litewskie zajęły Wilno.
1930 – powołano drugi rząd Józefa Piłsudskiego.
1937 – został zdławiony strajk chłopski. Tego dnia w Majdanie Sieniawskim na Podkarpaciu w starciach z policją zginęło 15 chłopów.
1939 – do Gdańska pod pretekstem kurtuazyjnej wizyty wszedł niemiecki szkolny okręt liniowy Schleswig-Holstein.
1944 – 25. dzień powstania warszawskiego: walki o PWPW.
1948 – we Wrocławiu rozpoczął się Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju.
1956 – 30 górników zginęło w pożarze w KWK "Chorzów".
1961 – rozpoczął się I Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie.
1983 – w Stoczni Gdańskiej odbyło się spotkanie wicepremiera Mieczysława Rakowskiego z pracownikami, w którym brał też udział Lech Wałęsa.
1989 – premiera filmu Stan wewnętrzny.
1993 – prezydent Rosji Borys Jelcyn złożył wizytę w Polsce.
1994 – pod Warszawą spadł meteoryt Baszkówka.
2000 – padł pierwszy klaps na planie serialu M jak miłość.
2000 – premiera filmu Duże zwierzę.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

25 sierpnia 521 p.n.e. – bunt w Babilonie przeciwko królowi Persji Dariuszowi Wielkiemu; Araka, syn Haldity, ogłosił się królem Babilonii jako Nabuchodonozor IV.
450 – Marcjan został cesarzem wschodniorzymskim.
458 – w Indiach został ogłoszony traktat Lokavibhaaga, w którym pojawił się współczesny symbol liczby 0.
608 – Bonifacy IV został wybrany na papieża.
1270 – Filip III został królem Francji.
1466 – książę Burgundii Karol Zuchwały, po zdobyciu walońskiego miasta Dinant, nakazał zabicie wszystkich mieszkańców, w odwecie za lżenie jego matki.
1499 – III wojna wenecko-turecka: zwycięstwo floty tureckiej w bitwie koło wyspy Sapienza.
1580 – zwycięstwo wojsk hiszpańskich nad portugalskimi w bitwie pod Alkantarą.
1609 – Galileusz zademonstrował Wenecjanom swój pierwszy teleskop.
1620 – książę siedmiogrodzki Gábor Bethlen został wybrany na króla Węgier; do koronacji nie doszło.
1651 – wojna domowa w Anglii: klęska Rojalistów w bitwie pod Wigan Lane.
1699 – Fryderyk IV został królem Danii i Norwegii.
1718 – założono miasto Nowy Orlean w stanie Luizjana.
1754 – poświęcono katedrę w Padwie.
1768 – James Cook rozpoczął swoją pierwszą wyprawę.
1789 – uchwalono dziesięć pierwszych poprawek do Konstytucji Stanów Zjednoczonych.
1825 – Urugwaj proklamował niepodległość (od Brazylii) .
1830 – wybuchło powstanie belgijskie przeciwko Królestwu Niderlandów.
1835 – dziennik New York Sun rozpoczął publikację artykułów o odkryciu życia na Księżycu – Great Moon Hoax.
1859 – Imam Szamil został schwytany przez wojska rosyjskie.
1875 – kapitan Matthew Webb pierwszy raz w historii przebył wpław Kanał La Manche.
1894 – Kitasato Shibasaburo odkrył bakterię Pasteurella pestis wywołującą dżumę.
1903 – został powołany Sąd Najwyższy Australii.
1912 – w Chinach założono Partię Narodową Kuomintang.
1916 – w Stanach Zjednoczonych utworzono National Park Service.
1921 – w Berlinie podpisano odrębny amerykańsko-niemiecki traktat pokojowy.
1925 – weszła w życie Konwencja Kłajpedzka.
1933 – trzęsienie ziemi w chińskiej prowincji Syczuan zabiło 9 tys. osób.
1937 – dokonano oblotu samolotu szturmowego Su-2.
1939 – w Londynie został podpisany polsko-brytyjski układ sojuszniczy.
1941 – II wojna światowa: rozpoczęła się brytyjsko-radziecka interwencja w Iranie, będącego miejscem silnej infiltracji wywiadu niemieckiego.
1942 – wojna na Pacyfiku: bitwa o Milne Bay (Papua-Nowa Gwinea).
1944 – front zachodni: wyzwolono Paryż.
1944 – Rumunia wypowiedziała wojnę Niemcom.
1960 – rozpoczęły się XVII Letnie Igrzyska Olimpijskie w Rzymie.
1962 – została wystrzelona sonda wenusjańska Sputnik 19. Z powodu awarii rakiety pozostała na orbicie ziemskiej.
1971 – władze radzieckie podjęły decyzję o likwidacji Cmentarza Orląt Lwowskich.
1972 – w Grecji wykonano ostatni wyrok śmierci za morderstwo.
1978 – w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie zebrało się konklawe po śmierci Pawła VI.
1980 – Zimbabwe zostało członkiem ONZ.
1988 – spłonęło zabytkowe centrum Lizbony.
1989 – sonda kosmiczna Voyager 2 zbliżyła się do Neptuna
1991 – Białoruska Rada Najwyższa proklamowała niepodległość Białorusi (od ZSRR).
1995 – dokonano oblotu Airbusa A319.
1995 – premiera filmu Desperado.
1997 – były działacz państwowy NRD Egon Krenz został uznany winnym śmierci osób zastrzelonych podczas ucieczki do RFN i skazany na karę pozbawienia wolności.
1999 – premiera filmu Dziewiąte wrota.
2003 – Indianie Tli Cho podpisali układ z rządem Kanady w sprawie należącego się im terytorium.
2003 – w wyborach prezydenckich w Rwandzie zwyciężył urzędujący prezydent Paul Kagame, zdobywając 95 % głosów.
2003 – w zamachu bombowym w Bombaju zginęły 52 osoby.
2004 – Mark Thatcher, syn byłej premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher, został aresztowany w Kapsztadzie, pod zarzutem współudziału w zamachu stanu w Gwinei Równikowej.
2006 – spłonął petersburski Sobór św. Trójcy, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
2007 – w zamachach bombowych w Hajdarabadzie, stolicy indyjskiego stanu Andhra Pradesh, zginęły co najmniej 43 osoby a ponad 80 zostało rannych.
2009 – Amerykanin Charles Burnett III, po ponad stu latach, ustanowił w bazie lotniczej Edwards rekord prędkości dla pojazdu napędzanego parą, osiągając prędkość 224 km/h.
2009 – w samobójczym zamachu bombowym w afgańskim Kandaharze zginęły 43 osoby, a 65 zostało rannych.
2009 – wystrzelono pierwszą południowokoreańską rakietę kosmiczną Naro-1.
Urodzili się [edytuj]
1451 – (lub 31 października) Krzysztof Kolumb, włoski żeglarz, odkrywca Ameryki (zm. 1506)
1530 – Iwan IV Groźny, wielki książę moskiewski, car Rosji (zm. 1584)
1624 – François de Lachaise, francuski jezuita, spowiednik Ludwika XIV (zm. 1709)
1694 – Teodor I Neuhoff, niemiecki wojskowy, dyplomata, król Korsyki (zm. 1756)
1707 – Ludwik I Burbon, król Hiszpanii (zm. 1724)
1744 – Johann Herder, niemiecki filozof, pisarz (zm. 1803)
1767 – Louis de Saint-Just, francuski polityk, przywódca Rewolucji Francuskiej (zm. 1794)
1772 – Wilhelm I, książę Oranii, król Niderlandów i wielki książę Luksemburga (zm. 1843)
1786 – Ludwik I Wittelsbach, król Bawarii (zm. 1868)
1819 – Allan Pinkerton, amerykański detektyw, założyciel Agencji Pinkertona (zm. 1884)
1833 – Izrael Poznański, polski przemysłowiec pochodzenia żydowskiego (zm. 1900)
1841 – Emil Theodor Kocher, szwajcarski lekarz, chirurg, laureat Nagrody Nobla (zm. 1917)
1845 – Ludwik II Szalony, król Bawarii (zm. 1886)
1850 – Paweł Akselrod, rosyjski polityk, działacz ruchu mienszewików (zm. 1928)
1880 – Robert Stolz, austriacki kompozytor (zm. 1975)
1882 – Seán O'Kelly, irlandzki polityk, prezydent Irlandii (zm. 1966)
1885 – Georg Wilhelm Pabst, austriacki reżyser filmowy (zm. 1967)
1891 – Gustaw Morcinek, polski pisarz (zm. 1963)
1891 – Alberto Savinio, włoski pisarz, malarz, kompozytor (zm. 1952)
1896 – Ludwik Jabłoński, polski aktor (zm. 1980)
1899 – Ludwik Bielaczek, polski pisarz (zm. 1980)
1899 – Rufino Tamayo, meksykański malarz, grafik (zm. 1991)
1900 – Sir Hans Adolf Krebs, niemiecki biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1981)
1903 – Árpád Élő, amerykański fizyk pochodzenia węgierskiego, szachista (zm. 1992)
1905 – Faustyna Kowalska, święta, polska zakonnica, mistyczka (zm. 1938)
1907 – Gustaw Billewicz, polski żołnierz AK, major, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
1909 – Zbigniew Skowroński, polski aktor (zm. 1985)
1911 – Võ Nguyên Giáp, wietnamski generał
1912 – Tadeusz Andrzejewski, polski aktor i tancerz (zm. 1978)
1912 – Erich Honecker, niemiecki polityk, przewodniczący Rady Państwa NRD (zm. 1994)
1914 – Halina Jasnorzewska, polska aktorka (zm. 1997)
1916 – Van Johnson, amerykański aktor (zm. 2008)
1916 – Frederick Chapman Robbins, amerykański pediatra, wirusolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 2003)
1916 – Saburo Sakai, japoński pilot, as myśliwski II wojny światowej (zm. 2000)
1917 – Mel Ferrer, amerykański aktor, reżyser filmowy (zm. 2008)
1917 – Antoni Kolczyński, polski bokser, mistrz Europy, olimpijczyk (zm. 1964)
1918 – Leonard Bernstein, amerykański kompozytor, pianista, dyrygent (zm. 1990)
1921 – Monty Hall, kanadyjski aktor
1921 – Stefan Miecznikowski, polski duchowny katolicki, jezuita, kapelan łódzkiej Solidarności (zm. 2004)
1921 – Brian Moore, amerykański pisarz (zm. 1999)
1921 – Józef Turbasa, polski krawiec, żołnierz Armii Krajowej (zm. 2010)
1921 – Paulos Tzadua, etiopski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Addis Abeby (zm. 2003)
1923 – Henryk Dudziński, polski aktor (zm. 1995)
1923 – Álvaro Mutis, kolumbijski pisarz, poeta, eseista, laureat Nagrody Cervantesa
1924 – Zsuzsi Körmöczy, węgierska tenisistka (zm. 2006)
1924 – Yasuzo Masumura, japoński reżyser filmowy (zm. 1986)
1924 – Harlan Smith, amerykański astronom (zm. 1991)
1925 – Thea Astley, australijska pisarka (zm. 2004)
1925 – Marian Ussorowski, polski realizator filmów dokumentalnych (zm. 2004)
1927 – Althea Gibson, amerykańska tenisistka, mistrzyni Wimbledonu (zm. 2003)
1928 – Herbert Kroemer, niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla
1929 – Jerzy Mrzygłód, polski dziennikarz, sprawozdawca sportowy (zm. 1995)
1930 – Sir Sean Connery, brytyjski aktor
1930 – Gieorgij Danielija, rosyjski reżyser filmowy
1931 – Tadeusz Federowski, polski perkusista jazzowy
1931 – Giacomo Rossi Stuart, włoski aktor, scenarzysta filmowy (zm. 1994)
1932 – Anatolij Kartaszow, radziecki kosmonauta (zm. 2005)
1933 – István Gaál, węgierski reżyser filmowy (zm. 2007)
1933 – Wayne Shorter, amerykański saksofonista jazzowy zespołu Weather Report
1933 – Tom Skerritt, amerykański aktor
1934 – Zilda Arns, brazylijska lekarka, pediatria, aktywistka humanitarna, nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla (zm. 2010)
1936 – Hugh Hudson, brytyjski reżyser filmowy
1938 – Frederick Forsyth, angielski pisarz
1939 – John Badham, amerykański reżyser filmowy
1940 – Guy Gilles, francuski reżyser filmowy (zm. 1996)
1940 – Norbert Grupe, niemiecki bokser, aktor (zm. 2004)
1944 – Anthony Heald, amerykański aktor
1945 – Andrzej Haliński, polski architekt i scenograf
1947 – Anne Archer, amerykańska aktorka
1947 – Filip Bajon, polski reżyser filmowy, pisarz
1947 – Lech Łotocki, polski aktor
1947 – Keith Tippett, brytyjski pianista jazzowy
1949 – Martin Amis, angielski pisarz
1949 – John Savage, amerykański aktor
1949 – Gene Simmons, amerykański basista i wokalista zespołu Kiss
1949 – Leszek Żuliński, polski poeta, krytyk literacki, tłumacz
1950 – Marian Bublewicz, polski kierowca rajdowy, wicemistrz Europy, mistrz Polski (zm. 1993)
1951 – Grażyna Długołęcka, polska aktorka
1951 – Rob Halford, brytyjski wokalista zespołu Judas Priest
1952 – Geoff Downes, angielski muzyk zespołów: The Buggles, Yes, Asia
1954 – Elvis Costello, brytyjski muzyk zespołu Elvis Costello & the Attractions
1956 – Zdobysław Milewski, polski polityk, sekretarz prasowy Rady Ministrów, poseł na Sejm RP
1956 – Elżbieta Rabsztyn, polska lekkoatletka, płotkarka
1956 – Henri Toivonen, fiński kierowca rajdowy (zm. 1986)
1957 – Grzegorz Skrzecz, polski bokser, medalista mistrzostw świata, filmowy aktor niezawodowy
1957 – Paweł Skrzecz, polski bokser, wicemistrz olimpijski, wicemistrz świata, filmowy aktor niezawodowy
1958 – Tim Burton, amerykański reżyser filmowy
1958 – Stanisław Jaskułka, polski lekkoatleta, skoczek w dal, uczestnik Igrzysk Olimpijskich
1959 – Sönke Wortmann, niemiecki reżyser filmowy
1960 – Lee Archambault, amerykański astronauta
1961 – Billy Ray Cyrus, amerykański piosenkarz, aktor
1962 – Vivian Campbell, irlandzki gitarzysta zespołu Def Leppard
1964 – Vasilios Kotronias, grecki szachista, arcymistrz
1964 – Andrzej Potocki, polski polityk, poseł na Sejm RP
1964 – Blair Underwood, amerykański aktor
1964 – Joanne Whalley, brytyjska aktorka
1965 – Feustel, Andrew, amerykański astronauta
1966 – Alexandra Pavelková, słowacka pisarka
1966 – Derek Sherinian, amerykański muzyk zespołów: Kiss, Dream Theater
1968 – Raz Degan, izraelski aktor, model
1968 – Stuart Murdoch, szkocki muzyk zespołu Belle & Sebastian
1969 – Cameron Mathison, kanadyjski aktor
1970 – Claudia Schiffer, niemiecka modelka
1970 – Marta Plucińska, polska producentka i scenarzystka filmowa
1974 – Eric Millegan, amerykański aktor
1976 – Iñaki Descarga, hiszpański piłkarz
1976 – Alexander Skarsgård, szwedzki aktor
1977 – Diego Corrales, amerykański bokser (zm. 2007)
1977 – Jonathan Togo, amerykański aktor
1979 – Marlon Harewood, angielski piłkarz
1979 – Joanna Kupińska, polska aktorka
1981 – Rachel Bilson, amerykańska aktorka
1981 – Camille Pin, francuska tenisistka
1987 – Stacey Farber, kanadyjska aktorka
1987 – Blake Lively, amerykańska aktorka
1987 – Amy Macdonald, szkocka piosenkarka
1988 – Alexandra Burke, brytyjska piosenkarka
Zmarli [edytuj]
383 – Gracjan, cesarz rzymski (ur. 359)
1192 – Hugo III, książę Burgundii (ur. 1148)
1270 – Ludwik IX, święty, król Francji (ur. 1214)
1298 – Albrecht II Askańczyk, książę Saksonii-Wittenbergii (ur. ok. 1250)
1482 – Małgorzata Andegaweńska, królowa Anglii, żona Henryka VI (ur. 1429)
1497 – Johann von Tieffen, wielki mistrz krzyżacki (ur. ? )
1648 – Józef Kalasanty, święty, hiszpański duchowny katolicki, założyciel zakonu pijarów (ur. 1557)
1680 – Symeon Połocki, rosyjski pisarz (ur. 1629)
1699 – Chrystian V Oldenburg, król Danii i Norwegii (ur. 1646)
1774 – Niccolò Jommelli, włoski kompozytor (ur. 1714)
1776 – David Hume, szkocki filozof, pisarz, historyk (ur. 1711)
1807 – Franciszek Dionizy Kniaźnin, polski pisarz (ur. 1749 lub 1750)
1822 – Frederick William Herschel, angielski astronom pochodzenia niemieckiego (ur. 1738)
1867 – Michael Faraday, angielski fizyk (ur. 1791)
1897 – Émile Théodore Léon Gautier, francuski historyk literatury (ur. 1832)
1900 – Fryderyk Nietzsche, niemiecki filozof, pisarz (ur. 1844)
1908 – Henri Becquerel, francuski fizyk, chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1852)
1925 – Franz Conrad von Hötzendorf, austro-węgierski feldmarszałek (ur. 1852)
1934 – Kazimierz Hącia, polski prawnik i ekonomista, minister przemysłu i handlu w 1919 (ur. 1877)
1935 – Mack Swain, amerykański aktor (ur. 1876)
1936 – rozstrzelani na rozkaz Stalina:
Lew Kamieniew, radziecki polityk, działacz ruchu bolszewickiego, przewodniczący Centralnego Komitetu Wykonawczego (ur. 1883)
Siergiej Kamieniew, radziecki dowódca wojskowy, komandarm (ur. 1881)
Grigorij Zinowiew, radziecki polityk, działacz ruchu bolszewickiego, przewodniczący Komitetu Wykonawczego Kominternu (ur. 1883)
1938 – Aleksander Kuprin, rosyjski pisarz (ur. 1870)
1940 – Édouard Michelin, francuski przemysłowiec, wynalazca (ur. 1859)
1942 – Karol Benda, polski aktor (ur. 1893)
1943 – Paul von Eltz-Rübenach, niemiecki polityk, minister poczty i transportu III Rzeszy (ur. 1875)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Kazimierz Dziubałtowski, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. ?)
Stanisław Leopold, polski harcmistrz, żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1918)
Jerzy Rządkowski, polski żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1922)
1944 – Jan Hajduga, polski aktor (ur. 1893)
1956 – Alfred Kinsey, amerykański biolog, seksuolog (ur. 1894)
1957 – Leo Perutz, austriacki pisarz (ur. 1882)
1959 – Stanisław Śliwiński, polski prawnik (ur. 1887)
1961 – Marian Górski, polski chemik, rektor SGGW (ur. 1886)
1965 – Jerzy Golcz, polski taternik, alpinista (ur. 1904)
1967 – Stanley Bruce, australijski polityk, premier Australii (ur. 1883)
1967 – Paul Muni, amerykański aktor (ur. 1895)
1969 – Harry Hess, amerykański geolog, profesor Uniwersytet Princeton (ur. 1906)
1970 – Jerzy Alber-Siemieniak, polski aktor (ur. 1912)
1976 – Eyvind Johnson, szwedzki pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1900)
1979 – Czesław Kalinowski, polski aktor (ur. 1906)
1979 – Stan Kenton, amerykański muzyk (ur. 1911)
1980 – Czesław Klimuszko, polski duchowny katolicki, franciszkanin, jasnowidz, zielarz (ur. 1905)
1982 – Anna German, polska piosenkarka (ur. 1936)
1984 – Truman Capote, amerykański pisarz (ur. 1924)
1989 – Roman Palester, polski kompozytor (ur. 1907)
1990 – Morley Callaghan, kanadyjski dziennikarz, pisarz (ur. 1903)
2000 – Carl Barks, amerykański scenarzysta filmów animowanych, rysownik (ur. 1901)
2001 – Aaliyah, amerykańska piosenkarka, aktorka (ur. 1979)
2001 – Andrzej Bryg, polski aktor (ur. 1961)
2001 – Philippe Léotard, francuski aktor (ur. 1940)
2001 – Wacław Skomorucha, polski duchowny katolicki, biskup siedlecki (ur. 1915)
2002 – Karolina Lanckorońska, polska historyk sztuki (ur. 1898)
2004 – Marcelo González Martín, hiszpański duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Toledo (ur. 1918)
2005 – Peter Glotz, niemiecki socjolog, działacz Związku Wypędzonych (ur. 1939)
2006 – Noor Hassanali, polityk Trynidadu i Tobago, prezydent Trynidadu i Tobago (ur. 1918)
2007 – Raymond Barre, francuski polityk, premier Francji (ur. 1924)
2007 – Conrad Drzewiecki, polski tancerz, choreograf (ur. 1926)
2007 – Edouard Gagnon, kanadyjski duchowny katolicki, kardynał (ur. 1918)
2007 – László Gyurkó, węgierski pisarz (ur. 1930)
2008 – Mychajło Syrota, ukraiński polityk (ur. 1956)
2008 – Roza Lallemand, francuska szachistka pochodzenia rosyjskiego, arcymistrzyni (ur. 1961)
2009 – Ted Kennedy, amerykański polityk, senator (ur. 1932)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

26 sierpnia jest 238. (w latach przestępnych 239.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 127 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Adrianna, Aleksander, Dobroniega, Fortunat, Hadrian, Hadriana, Ireneusz, Joanna, Konstancjusz, Maksymilian, Maria, Natalia, Sandra, Symplicjusz, Symplicy, Teresa, Wiktorian, Wiktoriana, Wiktorianna, Wirzchosław i Wirzchosława.
Filipiny, Namibia – Dzień Bohaterów
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
bł. Maria od Jezusa Ukrzyżowanego, Miriam von Abellin[3] (zm. 1878; w 1875 doprowadziła do powstania Karmelu w Betlejem i Nazarecie; w 1983 beatyfikowana przez Jana Pawła II)
Święto Matki Boskiej Częstochowskiej (Kościół katolicki w Polsce; ustanowione w 1904 przez Piusa X)
Wydarzenia w Polsce [edytuj]
1671 – hetman Jan Sobieski pobił wojska kozacko-tatarskie w bitwie pod Bracławiem.
1720 – rozpoczął się Synod zamojski.
1760 – wojna siedmioletnia: nieudany szturm Rosjan na kołobrzeską twierdzę.
1813 – ogromna powódź w Krakowie. Wisła zalała Stradom, Kazimierz i Podgórze, zerwała Most Karola i Stradomski. Była to największa powódź, jaką odnotowały kroniki miejskie Krakowa.
1813 – wojny napoleońskie: porażka wojsk francuskich w bitwie nad Kaczawą.
1826 – odsłonięto Pomnik Unii Lubelskiej w Lublinie.
1850 – uroczyście oddano do użytku Bramę Berlińską, będącą częścią umocnień Twierdzy Poznań.
1894 – uruchomiono komunikację tramwajową w Gliwicach.
1911 – premiera filmu Dzieje grzechu.
1923 – ukazał się pierwszy numer tygodnika Życie Robotnicze.
1934 – otwarto ul. Żwirki i Wigury w Warszawie.
1939 – incydent jabłonkowski: niepoinformowani o zmianie daty ataku na Polskę niemieccy dywersanci napadli na stację kolejową w Mostach koło Jabłonkowa i próbowali przejąć tunel kolejowy pod Przełęczą Jabłonkowską na Śląsku Cieszyńskim.
1941 – pierwsza wizyta Benito Mussoliniego w kwaterze głównej Hitlera w Wilczym Szańcu.
1944 – 26. dzień powstania warszawskiego: Stare Miasto nadal celem najsilniejszych ataków niemieckich z ziemi i powietrza.
1954 – 18 górników zginęło po wdarciu się wody do wyrobiska w KWK "Komuna Paryska" w Jaworznie.
1956 – na Jasnej Górze przy udziale około miliona wiernych złożono Jasnogórskie Śluby Narodu zredagowane przez prymasa Stefana Wyszyńskiego.
1970 – podczas próby porwania samolotu An-24, lecącego z Katowic do Warszawy, porywacz zdetonował kostkę trotylu, którą usiłował zastraszyć pasażerów i załogę. Rannych zostało 28 osób.
1990 – otwarto Dom urodzin generała Władysława Sikorskiego w Tuszowie Narodowym.
1992 – wybuchł pożar lasu koło Kuźni Raciborskiej.
1994 – utworzono Euroregion Tatry.
2005 – Gdańsk: koncert Jean-Michela Jarre'a upamiętniający 25. rocznicę podpisania porozumień sierpniowych.
2006 – powołano Radę Języka Kaszubskiego.
Wydarzenia na świecie [edytuj]

1071 – cesarz bizantyjski Roman IV Diogenes pobity i wzięty do niewoli przez Turków Seldżuckich w bitwie pod Manzikertem (według niektórych źródeł bitwę stoczono 19 sierpnia).
1204 – Władysław III został koronowany na króla Węgier.
1278 – Przemysł Ottokar II zginął w bitwie pod Suchymi Krutami. Koniec prosperity czeskich Przemyślidów.
1346 – wojna stuletnia: angielski król Edward III pokonał Francuzów w bitwie pod Crécy.
1350 – Jan II został koronowany w Reims na króla Francji.
1444 – bitwa pod Pratteln: wojska szwajcarskich miast związkowych poniosły klęskę w starciu z rycerstwem francuskim.
1542 – Francisco de Orellana jako pierwszy Europejczyk przepłynął po Amazonce do jej ujścia.
1652 – I wojna angielsko-holenderska: bitwa morska pod Plymouth.
1789 – we Francji ogłoszono Deklarację Praw Człowieka i Obywatela.
1792 – za postawę w bitwie pod Dubienką Tadeusz Kościuszko otrzymał honorowe obywatelstwo Francji.
1849 – prezydent Haiti Faustin Soulouque ogłosił się cesarzem i przyjął imię Faustyn I.
1861 – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w bitwie pod Kessler's Cross Lanes.
1896 – grupa rewolucjonistów ormiańskiego pochodzenia zajęła Bank Osmański w Stambule. W odwecie doszło do pogromów Ormian, w czasie których zginęło ok. 50 tysięcy ludzi.
1909 – na ulice Igławy wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne.
1914 – I wojna światowa: bitwa pod Le Cateau.
1920 – została utworzona Kazachska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka.
1926 – założono włoski klub piłkarski ACF Fiorentina.
1936 – zostało podpisane porozumienie brytyjsko-egipskie, w którym Brytyjczycy zobowiązali się wycofać swe oddziały z Egiptu, z wyjątkiem rejonu Kanału Sueskiego.
1944 – Bułgarska Partia Komunistyczna rozpoczęła zbrojne powstanie przeciwko proniemieckiemu rządowi.
1968 – praska wiosna: władze czechosłowackie skapitulowały. Alexander Dubček pozostał na stanowisku.
1968 – wydano singel Hey Jude grupy The Beatles.
1972 – otwarcie XX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Monachium.
1972 – w Bratysławie otwarto Nowy Most nad Dunajem.
1974 – rozpoczęła się załogowa misja Sojuz 15 na stację orbitalną Salut-3.
1976 – Jacques Chirac podał się do dymisji ze stanowiska premiera Francji.
1976 – w Zairze (obecnie Demokratyczna Republika Kongo) został odkryty wirus Ebola.
1978 – kardynał Albino Luciani obrany papieżem; przyjął imię Jana Pawła I.
1978 – rozpoczęła się załogowa misja Sojuz 31 na stację orbitalną Salut-6, z pierwszym niemieckim kosmonautą Sigmundem Jähnem.
1990 – wskutek wybuchu pyłu węglowego w kopalni "Dobrnja" koło Tuzli w Bośni i Hercegowinie zginęło 180 górników.
1991 – Linus Torvalds opublikował na grupie dyskusyjnej comp.os.minix informację o powstaniu nowego systemu operacyjnego – Linuksa.
1992 – premierzy Václav Klaus i Vladimír Mečiar podpisali w Brnie umowę o podziale Czechosłowacji z dniem 1 stycznia 1993.
1994 – premiera filmu Urodzeni mordercy.
1996 – premiera serialu Siódme niebo.
1999 – Amerykanin Michael Johnson czasem 43,18 s. ustanowił rekord świata w biegu na 400 m.
2001 – sześć osób zginęło w pożarze balonu we francuskiej Sabaudii.
2002 – w Johannesburgu (RPA) rozpoczął się drugi Szczyt Ziemi.
2004 – Sąd Najwyższy Chile podtrzymał decyzję o odebraniu immunitetu senatorskiego Augusto Pinochetowi.
2005 – w pożarze paryskiego wieżowca zamieszkanego przez afrykańskich emigrantów zginęło 17 osób, w tym 14 dzieci.
2007 – prezydenci Afganistanu Hamid Karzaj i Tadżykistanu Emomali Rahmon dokonali otwarcia największego mostu na granicznej rzece Pandż.
2008 – Rosja uznała niepodległość Abchazji i Osetii Południowej.
Urodzili się [edytuj]
1469 – Ferdynand II Neapolitański, król Neapolu (zm. 1496)
1540 – Magnus Inflancki, król Inflant, książę Holsztynu, biskup Ozylii i Kurlandii (zm. 1583)
1596 – Fryderyk V Wittelsbach, elektor Palatynatu Reńskiego, król Czech (zm. 1632)
1676 – Robert Walpole, brytyjski polityk, premier Wielkiej Brytanii, kanclerz skarbu (zm. 1745)
1687 – Willem de Fesch, holenderski kompozytor (zm. 1761)
1728 – Johann Heinrich Lambert, szwajcarski matematyk, filozof, fizyk, astronom pochodzenia francuskiego (zm. 1777)
1740 – Joseph Michel Montgolfier, francuski wynalazca, twórca balonu na ogrzane powietrze (zm.1810)
1743 – Antoine Lavoisier, francuski chemik, autor prawa zachowania masy (zm. 1794)
1789 – Abbas Mirza, perski książę, syn Fath Ali Szaha (zm. 1833)
1792 – Manuel Oribe, urugwajski polityk, prezydent Urugwaju (zm. 1857)
1819 – Albert, książę Wielkiej Brytanii i Irlandii, mąż królowej Wiktorii (zm. 1861)
1823 – Wilhelm Troschel, polski śpiewak operowy (bas), kompozytor (zm. 1887)
1832 – Ludwik Narbutt, polski działacz polityczny, uczestnik powstania styczniowego (zm. 1863)
1850 – Charles Robert Richet, francuski lekarz, fizjolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1935)
1861 – Ceferino Jiménez Malla, błogosławiony, hiszpański działacz religijny pochodzenia romskiego (zm. 1936)
1873 – Lee De Forest, amerykański radiotechnik, wynalazca (zm. 1961)
1875 – John Buchan, brytyjski pisarz, polityk, gubernator generalny Kanady (zm. 1940)
1875 – Giuseppe Vitali, włoski matematyk (zm. 1932)
1880 – Guillaume Apollinaire, francuski poeta pochodzenia polskiego (zm. 1918)
1880 – Juliusz Trzciński, polski polityk, działacz społeczny, minister (zm. 1939)
1881 – Franz Gürtner, niemiecki polityk, minister sprawiedliwości III Rzeszy (zm. 1941)
1882 – James Franck, niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1964)
1883 – Kazimierz Pużak, polski polityk, przewodniczący Rady Jedności Narodowej (zm. 1950)
1885 – Jules Romains, francuski pisarz (zm. 1972)
1894 – Władysław Kowalski, polski polityk, pisarz, minister kultury i sztuki, marszałek Sejmu, członek Rady Państwa (zm. 1958)
1897 – Bohdan Pniewski, polski architekt, profesor Politechniki Warszawskiej (zm. 1965)
1898 – Peggy Guggenheim, amerykańska kolekcjonerka sztuki (zm. 1979)
1901 – Eleanor Dark, australijska pisarka (zm. 1985)
1904 – Christopher Isherwood, angielski pisarz (zm. 1986)
1906 – Oswald Kaduk, niemiecki działacz nazistowski, zbrodniarz wojenny, członek załogi Auschwitz-Birkenau (zm. 1997)
1906 – Albert Sabin, amerykański lekarz, wynalazca szczepionki przeciwko polio, laureat Nagrody Laskera (zm. 1993)
1910 – Matka Teresa z Kalkuty, błogosławiona, albańska zakonnica, misjonarka, laureatka Nagrody Nobla (zm. 1997)
1913 – Julius Döpfner, niemiecki duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Monachium i Fryzyngi (zm. 1976)
1914 – Julio Cortázar, argentyński pisarz (zm. 1984)
1914 – Fazıl Hüsnü Dağlarca, turecki pisarz, poeta (zm. 2008)
1914 – Witold Zacharewicz, polski aktor (zm. 1943)
1916 – Edward Cranston Campbell, brytyjski dziennikarz (zm. 2006)
1919 – Marian Rapacki, polski działacz sportowy, trener kajakarstwa (zm. 2009)
1920 – Bolesław Strużek, polski ekonomista, polityk, zastępca przewodniczącego Rady Państwa, profesor SGGW (zm. 2007)
1920 – Stefan Stuligrosz, polski dyrygent, kompozytor, twórca chóru Poznańskie Słowiki
1921 – Maxime Faget, amerykański inżynier, konstruktor statków kosmicznych (zm. 2004)
1921 – Jan Władysław Sroczyński, polski lekarz, polityk, poseł na Sejm X kadencji (zm. 2005)
1928 – Vladimir Beara, chorwacki piłkarz, bramkarz, reprezentant Jugosławii, wicemistrz olimpijski
1931 – Giovanni Invernizzi, włoski piłkarz, trener piłkarski (zm. 2005)
1931 – Kálmán Markovits, węgierski piłkarz wodny, trzykrotny medalista olimpijski (zm. 2009)
1932 – Arthur Dunkel, szwajcarski dyplomata, dyrektor generalny Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT) (zm. 2005)
1932 – Joe Engle, amerykański astronauta
1936 – Aleksander Roszal, rosyjski dziennikarz, szachista, trener szachowy (zm. 2007)
1937 – Giennadij Janajew, radziecki polityk, wiceprezydent ZSRR
1940 – Don LaFontaine, amerykański aktor głosowy (zm. 2008)
1941 – Barbara Ehrenreich, amerykańska dziennikarka, pisarka
1941 – Barbet Schroeder, francuski reżyser filmowy
1943 – Tadeusz Nalepa, polski gitarzysta i wokalista zespołu Breakout (zm. 2007)
1944 – Ryszard Windsor, książę Gloucester
1946 – Mark Snow, amerykański kompozytor, twórca muzyki filmowej
1948 – Bożena Dykiel, polska aktorka
1948 – Maryla Lerch, polska piosenkarka
1948 – Magda Vášáryová, słowacka aktorka, polityk
1951 – Edward Witten, amerykański fizyk, matematyk, profesor Institute for Advanced Study, laureat medalu Fieldsa
1952 – Czesław Białczyński, polski pisarz
1952 – Michael Jeter, amerykański aktor (zm. 2003)
1957 – Lidia Bogaczówna, polska aktorka
1957 – Dr. Alban, szwedzki piosenkarz pochodzenia nigeryjskiego
1957 – Mariusz Łapiński, polski lekarz, kardiolog, polityk, minister zdrowia
1958 – Piotr Bąk, polski aktor
1960 – Branford Marsalis, amerykański saksofonista jazzowy
1961 – Renata Pękul, polska aktorka
1962 – Roger Kingdom, amerykański lekkoatleta, płotkarz, mistrz olimpijski, medalista mistrzostw świata
1964 – Mariusz Bonaszewski, polski aktor
1965 – Chris Burke, amerykański aktor
1966 – Shirley Manson, szkocka wokalistka zespołu Garbage
1966 – Jerzy Haszczyński, polski dziennikarz
1969 – Tomasz Lipnicki, polski wokalista i gitarzysta zespołów: Illusion i Lipali
1970 – Olimpiada Iwanowa, rosyjska lekkoatletka, chodziarka, mistrzyni świata i Europy, wicemistrzyni olimpijska
1971 – Charles Friedek, niemiecki lekkoatleta, trójskoczek, mistrz świata
1971 – Giuseppe Pancaro, włoski piłkarz, reprezentant Włoch
1971 – Thalía, meksykańska piosenkarka
1976 – Amaia Montero, hiszpańska wokalistka zespołu La Oreja de Van Gogh
1976 – Zemfira Ramazanowa, rosyjska piosenkarka
1977 – Therese Alshammar, szwedzka pływaczka, wicemistrzyni olimpijska, mistrzyni świata
1978 – Hestrie Cloete, południowoafrykańska lekkoatletka, skoczkini wzwyż, mistrzyni świata, wicemistrzyni olimpijska
1978 – Rafał Naskręt, polski piłkarz
1979 – Cristian Mora, ekwadorski piłkarz, reprezentant Ekwadoru
1979 – Przemysław Miarczyński, polski żeglarz
1980 – Macaulay Culkin, amerykański aktor
1980 – Chris Pine, amerykański aktor
1981 – Oliwia Angerstein, polska aktorka
1984 – Jérémy Clément, francuski piłkarz
1986 – Cassie, amerykańska piosenkarka, aktorka, modelka
1988 – Maria Laura, księżniczka Belgii, córka Lorenza Habsburg-Este
Zmarli [edytuj]
887 – Kōkō, cesarz Japonii (ur. 830)
1278 – Przemysł Ottokar II, król Czech (ur. 1230)
1296 – Jan, proboszcz Wyszehradu, syn króla Przemysła Ottokara II (ur. ?)
1346 – zginęli w bitwie pod Crécy:
Jan Luksemburski, hrabia Luksemburga, król Czech, książę opawski (ur. 1296)
Ludwik I de Nevers, hrabia Flandrii, Nevers i Rethel (ur. 1304)
1666 – Frans Hals, holenderski malarz (ur. około 1643)
1723 – Antonie van Leeuwenhoek, holenderski przyrodnik (ur. 1632)
1784 – Antoni Kazimierz Ostrowski, polski duchowny katolicki, arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski, (ur. 1713)
1788 – Elizabeth Pierrepont, angielska arystokratka (ur. 1720)
1795 – Alessandro di Cagliostro, włoski awanturnik, okultysta, alchemik (ur. 1743)
1824 – August Bécu, polski lekarz, patolog, filozof, profesor Uniwersytetu Wileńskiego (ur. 1771)
1850 – Ludwik Filip I, król Francji (ur. 1773)
1865 – Johann Franz Encke, niemiecki astronom (ur. 1791)
1895 – Johann Friedrich Miescher, szwajcarski biolog, histolog (ur. 1844)
1910 – William James, amerykański filozof, psycholog (ur. 1842)
1930 – Lon Chaney, amerykański aktor (ur. 1883)
1932 – Samuel Goldflam, polski internista i neurolog (ur. 1852)
1935 – John North Willys, ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce (ur. 1873)
1936 – Wojciech Stpiczyński, polski polityk, publicysta (ur. 1896)
1938 – Teodor Axentowicz, polski malarz (ur. 1859)
1938 – Migjeni, albański poeta (ur. 1911)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Bolesław Kowalski, polski działacz komunistyczny, żołnierz AL, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1915)
Juliusz Krzyżewski, polski poeta, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1915)
1945 – Franz Werfel, austriacki pisarz (ur. 1890)
1953 – Kazimierz Sumerski, polski malarz, reżyser filmowy (ur. 1910)
1958 – Tadeusz Mikulski, polski historyk literatury, eseista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego (ur. 1909)
1958 – Ralph Vaughan Williams, brytyjski kompozytor (ur. 1872)
1961 – Hampe Faustman, szwedzki aktor, reżyser filmowy (ur. 1919)
1963 – Czesław Kaczmarek, polski duchowny katolicki, biskup kielecki (ur. 1895)
1967 – Marian Walentynowicz, polski rysownik, karykaturzysta, architekt (ur. 1896)
1968 – Martin Frič, czeski reżyser filmowy (ur. 1902)
1972 – Francis Chichester, brytyjski podróżnik, żeglarz (ur. 1901)
1974 – Charles Lindbergh, amerykański lotnik (ur. 1902)
1975 – Eugeniusz Rawski, polski aktor (ur. 1904)
1976 – Roman Abraham, polski dowódca wojskowy, generał (ur. 1891)
1976 – Lotte Lehmann, niemiecka śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1888)
1978 – Charles Boyer, francuski aktor (ur. 1899)
1978 – José Manuel Moreno, argentyński piłkarz, reprezentant Argentyny (ur. 1916)
1979 – Mika Waltari, fiński pisarz (ur. 1908)
1980 – Tex Avery, amerykański reżyser filmów animowanych (ur. 1908)
1982 – Teresa Iżewska, polska aktorka (ur. 1933)
1982 – Adam Kreczmar, polski poeta, satyryk, autor tekstów piosenek, aktor (ur. 1944)
1985 – Marie Motlová, czeska aktorka (ur. 1918)
1987 – Jerzy Szmidt, polski aktor (ur. 1939)
1987 – Georg Wittig, niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1897)
1989 – Irving Stone, amerykański pisarz (ur. 1903)
1989 – Wanda Żółkiewska, polska pisarka (ur. 1909)
1991 – Wiera Strojewa, rosyjska reżyserka filmowa (ur. 1903)
1995 – John Brunner, brytyjski pisarz fantastyki naukowej (ur. 1934)
1996 – Czesław Zgorzelski, polski historyk literatury (ur. 1908)
1998 – Frederick Reines, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1918)
2000 – Rudolf Gołębiowski, polski aktor (ur. 1919)
2000 – Wojciech Żukrowski, polski pisarz (ur. 1916)
2001 – Marita Petersen, farerski polityk, premier Wysp Owczych (ur. 1940)
2004 – Laura Branigan, amerykańska piosenkarka (ur. 1957)
2004 – Jerzy Buczma, polski kontradmirał (ur. 1944)
2004 – Adam Graczyński, polski polityk, senator RP (ur. 1939)
2005 – Wolfgang Bauer, austriacki pisarz (ur. 1941)
2005 – Denis D'Amour, kanadyjski gitarzysta zespołu Voivod (ur. 1959)
2006 – Rainer Barzel, niemiecki polityk, przewodniczący Bundestagu (ur. 1924)
2006 – Roman Gąsienica-Sieczka, polski skoczek narciarski, uczestnik Zimowych Igrzysk Olimpijskich (ur. 1934)
2007 – Gaston Thorn, luksemburski polityk, przewodniczący Komisji Europejskiej (ur. 1928)
2008 – Mieczysław Klimowicz, polski historyk literatury, polonista, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego (ur. 1919)
2008 – Tadeusz Pecolt, polski duchowny, prałat, dziekan piotrkowski (ur. 1910)
2009 – Ellie Greenwich, amerykańska piosenkarka, kompozytorka (ur. 1940)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

27 sierpnia jest 239. (w latach przestępnych 240.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 126 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Agnieszka, Amadea, Amadeusz, Cezariusz, Cezary, Dominik, Fortunat, Gebhard, Honorat, Jan, Józef, Liceria, Liceriusz, Małgorzata, Manea, Marcelin, Monika, Przybymir, Piotr, Rufus, Sabinian, Serapion i Stosław.
Mołdawia – Święto Niepodległości
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
św. Dominik od Matki Bożej, Dominik Barberi (zm. 1849, kapłan)
św. Jan z Pawii (biskup) (zm. w IX wieku)
św. Monika (matka św. Augustyna)
Wydarzenia w Polsce [edytuj]

27 sierpnia1492 – wybór Jana Olbrachta na króla Polski.
1595 – armia koronna, dowodzona przez hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego zajęła Chocim.
1672 – wojna polsko-turecka: kapitulacja Kamieńca Podolskiego.
1906 – udany zamach OB PPS na generał-gubernatora Warszawy i guberni warszawskiej, Nikołaja Wonlarlarskiego.
1939 – w towarzyskim meczu piłkarskim rozegranym w Warszawie Polska pokonała Węgry 4:2.
1941 – masakra Żydów w Kamieńcu Podolskim.
1944 – 27. dzień powstania warszawskiego: reorganizacja polskich oddziałów obrony Starego Miasta.
1945 – ukazał się pierwszy numer dolnośląskiego dziennika Słowo Polskie.
1946 – przed Najwyższym Trybunałem Narodowym stanął Amon Göth, jeden z największych zbrodniarzy hitlerowskich, w czasie wojny m.in. komendant obozu koncentracyjnego Plaszow oraz likwidator gett żydowskich w Krakowie i Tarnowie.
1971 – premiera filmu Nie lubię poniedziałku.
1973 – 16 osób zginęło, 24 zostały ranne w katastrofie kolejowej pod Radkowicami.
2005 – arcybiskup Stanisław Dziwisz objął posługę biskupią w Archidiecezji Krakowskiej.
Wydarzenia na świecie [edytuj]
479 p.n.e. – II wojna perska: Grecy pokonali Persów w bitwie pod Platejami.
1172 – król Anglii Henryk Młody Król poślubił Małgorzatę, córkę króla Francji Ludwika VII.
1206 – walki rodowe między Welfami i Staufami: miała miejsce bitwa pod Wassenberg.
1301 – Wacław III został koronowany na króla Węgier i przybrał imię Władysław V.
1310 – Karol Robert został koronowany na króla Węgier.
1382 – zdobycie Moskwy przez Tochtamysza.
1626 – wojna trzydziestoletnia: bitwa pod Lutter am Barenberge.
1661 – wojna wenecko-turecka: zwycięstwo floty wenecko-maltańskiej w bitwie morskiej pod Milos.
1689 – Rosja i Chiny zawarły Traktat nerczyński – pierwsze porozumienie w sprawie granicy na rzece Amur.
1776 – wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: zwycięstwo brytyjskie w bitwie na Long Island.
1783 – Jacques Alexandre Charles wypuścił w Paryżu pierwszy balon (średnica 4 m) napełniony wodorem.
1791 – zakończyła się konferencja w Pillnitz.
1813 – VI koalicja antyfrancuska: Francuzi odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Dreznem.
1816 – Royal Navy dokonała bombardowania bazy piratów w Algierze, niszcząc całą ich flotę i zabijając około 6 tysięcy osób w porcie i mieście.
1879 – powstała Narodna Wola – pierwsza rosyjska organizacja rewolucyjna.
1883 – erupcja wulkanu Krakatau spowodowała w rejonie Indonezji olbrzymie (40 m) tsunami, które pochłonęło 36 000 ofiar.
1884 – została utworzona Niemiecka Afryka Południowo-Zachodnia.
1895 – uruchomiono komunikację tramwajową w Bratysławie.
1896 – wojna angielsko-zanzibarska: Brytyjczycy zwyciężają w najkrótszym w historii (trwał 45 minut) międzynarodowym konflikcie zbrojnym.
1916 – I wojna światowa: Rumunia przystąpiła do wojny po stronie Ententy.
1922 – 51 % Szwedów opowiedziało się w referendum przeciwko wprowadzeniu prohibicji.
1922 – założono Związek Polaków w Niemczech.
1928 – podpisano układ Brianda-Kellogga, traktat zakazujący prowadzenia wojny napastniczej.
1939 – dokonano oblotu pierwszego samolotu z napędem turboodrzutowym, niemieckiego He-178.
1952 – RFN uzgodnił z Izraelem wysokość odszkodowań wojennych na 3 miliardy marek niemieckich.
1953 – premiera filmu Rzymskie wakacje.
1955 – wydano po raz pierwszy Księgę Rekordów Guinnessa.
1962 – została wystrzelona amerykańska sonda wenusjańska Mariner 2.
1965 – Elvis Presley spotkał się w swej rezydencji z muzykami grupy The Beatles.
1972 – powstał HRT2 – drugi telewizyjny program w Chorwacji.
1976 – Raymond Barre został premierem Francji.
1979 – Irlandzka Armia Republikańska przeprowadziła udany zamach na kuzyna królowej Elżbiety II lorda Mountbattena, ostatniego wicekróla Indii.
1981 – w katastrofie samolotu Vickers Viscount w Kolumbii zginęło 50 osób.
1985 – gen. Ibrahim Babangida obalił prezydenta Nigerii Muhammadu Buhariego.
1991 – Mołdawia proklamowała niepodległość (od ZSRR).
1991 – został zlikwidowany główny program informacyjny telewizji radzieckiej Wremia. Reaktywowano go 3 lata później w Telewizji Rosyjskiej.
1992 – w katastrofie samolotu Tu-134 w rosyjskim Iwanowie zginęły 84 osoby.
2000 – w pożarze wieży telewizyjnej Ostankino w Moskwie zginęły trzy osoby.
2003 – Mars znalazł się najbliżej Ziemi od prawie 60 tysięcy lat – dystans jaki dzielił obie planety wynosił tylko 55 758 006 km.
2004 – została odkryta Kometa Machholza.
2005 – w szwedzkim Malmö został oddany do użytku Turning Torso, drugi najwyższy mieszkalny wieżowiec w Europie (190 m).
2006 – w katastrofie lotu Comair 5191 w Lexington (Kentucky) zginęło 49 osób.
Urodzili się [edytuj]
1471 – Jerzy Brodaty, książę Saksonii (zm. 1539)
1542 – Jan Fryderyk, książę wołogoski i szczeciński (zm. 1600)
1545 – Aleksander Farnese, książę Parmy, namiestnik Niderlandów (zm. 1592)
1669 – Maria Anna Orleańska, królowa Sabaudii i Sardynii, żona Wiktora Amadeusza II (zm. 1728)
1698 – HaBaal Szem Tow, żydowski rabin, twórca chasydyzmu polskiego (zm. 1760)
1730 – Johann Georg Hamann, niemiecki filozof, teolog (zm. 1788)
1770 – Georg Wilhelm Friedrich Hegel, niemiecki filozof (zm. 1831)
1785 – Agustín Gamarra, peruwiański polityk, prezydent Peru (zm. 1841)
1809 – Hannibal Hamlin, amerykański polityk, wiceprezydent USA (zm. 1891)
1836 – Piotr Boborykin, rosyjski pisarz, krytyk i historyk literatury (zm. 1921)
1856 – Iwan Franko, ukraiński pisarz (zm. 1916)
1858 – Giuseppe Peano, włoski matematyk, logik, twórca aksjomatów, krzywej i twierdzenia Peano (zm. 1932)
1864 – Helena Patursson, farerska pisarka (zm. 1916)
1865 – James Breasted, amerykański archeolog, historyk, egiptolog (zm. 1935)
1865 – Charles Gates Dawes, amerykański polityk, wiceprezydent USA, laureat Nagrody Nobla (zm. 1951)
1867 – Aleksander Izrael Helphand, rosyjski działacz socjalistyczny (zm. 1924)
1871 – Theodore Dreiser, amerykański pisarz (zm. 1945)
1874 – Carl Bosch, niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1940)
1878 – Piotr Wrangel, rosyjski generał, dowódca białej armii (zm. 1928)
1880 – Bronisława Broniczówna, polska aktorka (zm. 1945)
1880 – Jerzy Zdziechowski, polski ekonomista, polityk, minister skarbu (zm. 1975)
1882 – Hubert Marischka, austriacki reżyser filmowy (zm. 1959)
1884 – Vincent Auriol, francuski polityk, prezydent Francji (zm. 1966)
1884 – Liudas Gira, litewski pisarz, krytyk literacki, publicysta (ur. 1946)
1889 – Roman Górecki, polski prawnik, generał, polityk, minister przemysłu i handlu (zm. 1946)
1890 – Man Ray, amerykański fotografik (zm. 1976)
1893 – Viktoras Gailius, litewski polityk, gubernator Kłajpedy (zm. 1956)
1893 – Victor Heerman, brytyjski reżyser filmowy (zm. 1977)
1894 – Kazimierz Wierzyński, polski poeta (zm. 1969)
1895 – Piotr Choynowski, polski pisarz (zm. 1935)
1895 – Vladas Kurkauskas, litewski wojskowy, polityk, gubernator Kłajpedy (zm. 1970)
1896 – Jan Mazurkiewicz, polski dowódca wojskowy, generał, wiceprezes ZBoWiD, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1988)
1899 – Cecil Scott Forester, angielski pisarz (zm. 1966)
1903 – Leon Gomolicki, polski pisarz, grafik (zm. 1988)
1905 – Stefan Miedziński, polski aktor (zm. 1992)
1906 – Edmund Wojtyła, polski lekarz, brat Jana Pawła II (zm. 1932)
1907 – Bolesław Wasylewski, polski dziennikarz, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
1908 – Sir Donald Bradman, australijski krykiecista (zm. 2001)
1908 – Lyndon Johnson, amerykański polityk, wiceprezydent i prezydent USA (zm. 1973)
1909 – Sylvère Maes, belgijski kolarz szosowy, zwycięzca Tour de France (zm. 1966)
1912 – Jan Kamiński, polski dowódca wojskowy (zm. 1944)
1913 – Nina von Stauffenberg, niemiecka hrabini, wdowa po Clausie von Stauffenberg (zm. 2006)
1915 – Norman Ramsey, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla
1916 – Jerzy Kamil Weintraub, polski poeta, publicysta, tłumacz (zm. 1943)
1919 – Krystyna Wyhowska, polska dziennikarka, publicystka (zm. 2008)
1921 – Leo Penn, amerykański reżyser filmowy (zm. 1998)
1922 – Frank Kelly Freas, amerykański rysownik (zm. 2005)
1922 – Sōsuke Uno, japoński polityk, premier Japonii (zm. 1998)
1924 – Ignas Pikturna, litewski pisarz, publicysta (zm. 2005)
1924 – Jerzy Płażewski, polski krytyk filmowy, historyk kina
1925 – Zygmunt Broniarek, polski dziennikarz, publicysta
1925 – Andrea Cordero Lanza di Montezemolo, włoski duchowny katolicki, kardynał
1926 – Kristen Nygaard, norweski matematyk, polityk, laureat Nagrody Turinga (zm. 2002)
1927 – Edward Kurowski, polski pisarz
1928 – Péter Boross, węgierski polityk, premier Węgier
1928 – Mangosuthu Buthelezi, południowoafrykański polityk, minister spraw wewnętrznych
1928 – Osamu Shimomura, japoński biochemik, laureat Nagrody Nobla
1929 – Ira Levin, amerykański pisarz (zm. 2007)
1931 – Śri Chinmoy, banglijski filozof, pisarz, malarz, muzyk, przywódca religijny (zm. 2007)
1931 – Roman Opałka, polski malarz, grafik
1937 – Alice Coltrane, amerykańska pianistka, harfistka, kompozytorka (zm. 2007)
1938 – Lech Boguszewicz, polski lekkoatleta, długodystansowiec (zm. 2010)
1941 – Cesária Évora, piosenkarka Republiki Zielonego Przylądka
1941 – Jurij Małyszew, radziecki kosmonauta (zm. 1999)
1941 – Bohdan Stupka, ukraiński aktor, polityk, minister kultury
1943 – Wolfgang Nordwig, niemiecki lekkoatleta, skoczek o tyczce, mistrz olimpijski
1945 – Włodzimierz Nowakowski, polski aktor (zm. 1996)
1947 – Barbara Bach, amerykańska aktorka, modelka
1947 – Mathieu Przedpełski, polski operator filmowy
1950 – Aleksander Mrożek, polski gitarzysta zespołów: Porter Band i Recydywa
1953 – Alex Lifeson, kanadyjski gitarzysta zespołu Rush
1953 – Peter Stormare, szwedzki aktor
1955 – Marek Siderek, polski trener siatkówki
1956 – Dariusz Kuc, polski operator filmowy
1956 – Alois Lipburger, austriacki skoczek narciarski, trener (zm. 2001)
1956 – Glen Matlock, angielski basista zespołu Sex Pistols
1959 – Gerhard Berger, austriacki kierowca wyścigowy Formuły 1
1959 – Zdzisław Hoffmann, polski lekkoatleta, trójskoczek, mistrz świata
1959 – Jeanette Winterson, brytyjska pisarka
1962 – Jolanta Mielech, polska aktorka
1964 – Andrzej Chyra, polski aktor
1966 – Ewa Bukowska, polska aktorka
1966 – Juhan Parts, estoński polityk, premier Estonii
1969 – Zygmunt Kukla, polski dyrygent, kompozytor
1969 – Chandra Wilson, amerykańska aktorka
1970 – Peter Ebdon, angielski snookerzysta, mistrz świata
1970 – Tony Kanal, amerykański basista zespołu No Doubt
1971 – Michał Dworczyk, polski aktor
1972 – Denise Lewis, angielska lekkoatletka, siedmioboistka, wicemistrzyni świata, mistrzyni olimpijska
1972 – Dalip Singh Rana, indyjski wrestler
1973 – Dietmar Hamann, niemiecki piłkarz, reprezentant Niemiec
1975 – Jonny Moseley, amerykański narciarz
1976 – Sarah Chalke, kanadyjska aktorka
1976 – Carlos Moyà, hiszpański tenisista
1976 – Mark Webber, australijski kierowca wyścigowy Formuły 1
1977 – Deco, portugalski piłkarz, reprezentant Portugalii
1977 – Aleksandr Usow, białoruski kolarz szosowy
1980 – Kyle Lowder, amerykański aktor
1983 – Felice Piccolo, włoski piłkarz
1984 – David Bentley, angielski piłkarz, reprezentant Anglii
1984 – Sulley Ali Muntari, ghański piłkarz, reprezentant Ghany
1986 – Mario Barrett, amerykański piosenkarz
1988 – Alexa Vega, amerykańska aktorka
1990 – Taylor Mitchell, kanadyjska piosenkarka (zm. 2009)
Zmarli [edytuj]
387 – Monika, włoska święta, matka św. Augustyna (ur. ok. 332)
827 – Eugeniusz II, papież (ur. ?)
858 – Montoku, cesarz Japonii (ur. 827)
1312 – Artur II Bretoński, książę Bretanii (ur. 1262)
1394 – Chōkei, cesarz Japonii (ur. 1343)
1521 – Josquin des Prés, holenderski kompozytor (ur. 1450/1455)
1545 – Piotr Gamrat, polski duchowny katolicki, arcybiskup warszawski, prymas Polski (ur. 1487)
1572 – Claude Goudimel, francuski kompozytor ur. ok. 1514)
1574 – Bartolomeo Eustachi, włoski anatom (ur. 1500 lub 1510)
1576 – Tycjan, włoski malarz (ur. ok. 1488 lub 1490)
1590 – Sykstus V, papież (ur. 1521)
1618 – Albrecht Fryderyk Hohenzollern, książę Prus (ur. 1553)
1635 – Lope de Vega, hiszpański pisarz (ur. 1562)
1664 – Francisco de Zurbarán, hiszpański malarz (ur. 1598)
1748 – James Thomson, angielski poeta (ur. 1700)
1773 – Friedrich Wilhelm von Seydlitz, pruski generał (ur. 1721)
1823 – Szczepan Hołowczyc, polski duchowny katolicki, arcybiskup warszawski, prymas Królestwa Polskiego (ur. 1741)
1873 – Eustachy Tyszkiewicz, polski archeolog, historyk (ur. 1814)
1874 – Eustachy Januszkiewicz, polski pisarz (ur. 1805)
1896 – Henryk Stroka, polski pisarz, pedagog, uczestnik powstania styczniowego (ur. 1839)
1935 – Childe Hassam, amerykański malarz (ur. 1859)
1942 – Camillo Perini, włoski lotnik, pułkownik Wojska Polskiego (ur. 1887)
1942 – Wojciech Skuza, polski pisarz, publicysta (ur. 1908)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Marian Buczyński, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1921)
Wiktor Dobrzański, polski oficer Wojska Polskiego i AK, kapitan, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1906)
Henryk Humięcki, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1920)
Jan Przasnek, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1921)
Zdzisław Sadowski, polski żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1915)
Rafał Sekel, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1925)
Janusz Jerzy Sobolewski, polski żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1921)
1948 – Charles Evans Hughes, amerykański prawnik, polityk, sekretarz stanu, prezes Sądu Najwyższego (ur. 1862)
1950 – Cesare Pavese, włoski pisarz (ur. 1908)
1958 – Ernest Orlando Lawrence, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1901)
1965 – Le Corbusier, francuski architekt (ur. 1887)
1967 – Brian Epstein, brytyjski manager zespołu The Beatles (ur. 1934)
1968 – Robert Z. Leonard, amerykański reżyser filmowy (ur. 1889)
1969 – Erika Mann, niemiecka pisarka, aktorka (ur. 1905)
1974 – Otto Strasser, niemiecki polityk, przywódca lewej frakcji NSDAP (ur. 1897)
1975 – Hajle Syllasje, cesarz Etiopii (ur. 1892)
1979 – Louis Mountbatten, brytyjski polityk, wicekról Indii (ur. 1900)
1979 – Bolesław Szabelski, polski kompozytor, organista (ur. 1896)
1980 – Ewa Adamska, polska aktorka (ur. 1949)
1986 – Krzysztof Winiewicz, polski operator filmowy (ur. 1933)
1990 – Stevie Ray Vaughan, amerykański gitarzysta zespołu Double Trouble (ur. 1954)
1993 – Kiejstut Bacewicz, polski pianista, kompozytor (ur. 1904)
1997 – Antoni Mierzwiński, polski polityk, minister skupu (ur. 1915)
1999 – Helder Camara, brazylijski duchowny katolicki, arcybiskup Olindy i Recife (ur. 1909)
2000 – Zofia Kierszys, polska tłumaczka (ur. 1921)
2000 – Zbigniew Neugebauer, polski dziennikarz, pisarz, kapitan, pilot Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie (ur. 1923)
2001 – Witold Krzemieński, polski kompozytor, dyrygent (ur. 1909)
2003 – Pierre Poujade, francuski polityk (ur. 1920)
2004 – Maciej Próchnicki, polski perkusista zespołu Golden Life (ur. 1961)
2005 – Jorgos Muzakis, grecki kompozytor (ur. 1922)
2006 – Juan Ignacio Larrea Holguín, ekwadorski prawnik, duchowny katolicki, arcybiskup Guayaquil (ur. 1927)
2006 – Jesse Pintado, meksykański gitarzysta zespołów: Terrorizer, Napalm Death i Lock Up (ur. 1969)
2007 – Tadeusz Grzesło, polski pedagog, harcmistrz ZHP, żołnierz AK, porucznik rezerwy WP (ur. 1919)
2007 – Richard T. Heffron, amerykański reżyser filmowy (ur. 1930)
2008 – Del Martin, amerykańska dziennikarka (ur. 1921)
2008 – Janusz Przedpełski, polski działacz sportowy, prezes Polskiego Związku Podnoszenia Ciężarów (ur. 1926)
2009 – Dave Laut, amerykański lekkoatleta, kulomiot, medalista olimpijski (ur. 1956)
2009 – Siergiej Michałkow, rosyjski poeta (ur. 1913)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

28 sierpnia jest 240. (w latach przestępnych 241.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 125 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]
imieniny obchodzą: Adelinda, Aleksander, Aleksy, Alfons, Augustyn, Bibian, Bonifacy, Feliks, Fortunat, Hermes, January, Joachima, Julian, Mojżesz, Patrycja, Pelagiusz, Sobiesław, Stronisław, Wyszomir i Wyszymir.
Hongkong – Dzień Wyzwolenia
Polska – Święto Lotnictwa Polskiego
Cerkiew prawosławna – Zaśnięcie Najświętszej Maryi Panny
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
św. Augustyn z Hippony (biskup i doktor Kościoła)
bł. Juniper Serra (misjonarz)
św. Mojżesz Etiopczyk, Mojżesz Rabuś, Mojżesz Czarny (zm. ok. 395)[3]

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

28 sierpnia1638 – Swarzędz otrzymał prawa miejskie.
1645 – w Toruniu rozpoczął się wspólny zjazd katolików, luteran i kalwinistów pod nazwą Colloquium charitativum (łac. braterska rozmowa).
1656 – potop szwedzki: zwycięstwo polskie w bitwie pod Lubrzem.
1882 – w Krakowie rozpoczęto budowę linii tramwajowej.
1913 – otwarto Most Królowej Jadwigi w Bydgoszczy.
1917 – powstała Komisja Przejściowa Tymczasowej Rady Stanu.
1919 – zakończyło się powstanie sejneńskie; wojska litewskie zostały wyparte z Suwalszczyzny.
1927 – w Spale odbyły się pierwsze ogólnopolskie dożynki pod patronatem prezydenta RP.
1931 – powołano Naczelny Komitet do Spraw Bezrobocia.
1938 – w Stoczni Gdyńskiej położono stępkę pod drobnicowiec SS Olza, pierwszy statek pełnomorski budowany w II RP w Gdyni.
1939 – Antoni Guzy, Polak zwerbowany przez Niemców, dokonał zamachu na dworcu kolejowym w Tarnowie. Zginęło 20 osób.
1944 – 28. dzień powstania warszawskiego: opanowanie gmachu PWPW przez hitlerowskie oddziały liczące 16 00 żołnierzy.
1958 – w katastrofie górniczej w kopalni Makoszowy w Zabrzu zginęło 72 górników.
1987 – premiera filmu Życie wewnętrzne.
2006 – MSWiA rozpoczęło wydawanie paszportów biometrycznych.
2007 – na antenie TVN24 zadebiutował helikopter transmisyjny "Błękitny 24".
Wydarzenia na świecie [edytuj]
489 – w bitwie nad rzeką Isonzo wojska Ostrogotów pod wodzą Teodoryka pokonały sprawującego rządy w całej Italii wodza germanskiego z plemienia Skirów Odoakera.
876 – po śmierci króla Ludwika II państwo wschodniofrankijskie (Niemcy) zostało podzielone między jego trzech synów.
1189 – III wyprawa krzyżowa: Gwidon de Lusignan rozpoczął oblężenie Akki.
1481 – Jan II został królem Portugalii.
1565 – Pedro Menéndez de Avilés założył St. Augustine na Florydzie, obecnie najstarsze miasto USA.
1597 – wojna japońsko-koreańska: bitwa morska w Cieśninie Chilcheollyang.
1604 – Anglia i Hiszpania podpisały w Londynie traktat pokojowy.
1609 – Henry Hudson jako pierwszy Europejczyk wylądował w Delaware.
1610 – po zwycięstwie nad armią rosyjską w bitwie pod Kłuszynem oddziały polskie pod wodzą hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego wkroczyły do stolicy Rosji, gdzie przebywały na Kremlu do roku 1612.
1610 – Stanisław Żółkiewski podpisał w Moskwie z bojarami rosyjskimi układ, na mocy którego polski królewicz Władysław został carem Rosji.
1619 – Ferdynand II został cesarzem rzymsko-niemieckim.
1789 – niemiecki astronom William Herschel odkrył księżyc Saturna Enceladusa.
1845 – ukazało się pierwsze wydanie miesięcznika popularnonaukowego Scientific American.
1850 – premiera opery Lohengrin Richarda Wagnera.
1854 – wojna krymska: wojska brytyjsko-francuskie rozpoczęły oblężenie Pietropawłowska na Kamczatce.
1859 – rozpoczęła się największa dotąd zaobserwowana burza słoneczna.
1862 – wojna secesyjna: rozpoczęła się druga bitwa pod Bull Run.
1867 – Stany Zjednoczone anektowały atol Midway.
1898 – farmaceuta Caleb Bradham z New Bern w Karolinie Północnej zmienił nazwę stworzonego i sprzedawanego przez siebie "Napoju Brada" na Pepsi-Cola.
1903 – założono Harley-Davidson Motor Company.
1910 – proklamowano Królestwo Czarnogóry.
1914 – I wojna światowa: Niemcy i Brytyjczycy stoczyli morską bitwę pod Helgolandem.
1914 – I wojna światowa: skapitulował garnizon obronny niemieckiej kolonii Togo.
1916 – I wojna światowa: Niemcy wypowiedziały wojnę Rumunii, Włochy wypowiedziały wojnę Niemcom.
1918 – założono bułgarski klub piłkarski Spartak Warna.
1924 – w Gruzji wybuchło antysowieckie powstanie.
1932 – w Berlinie Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura wygrali międzynarodowe zawody lotnicze Challenge.
1937 – założono Toyota Motor Corporation.
1941 – została zlikwidowana Niemiecka Nadwołżańska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka.
1943 – w Danii rozpoczął się strajk generalny przeciwko okupacji nazistowskiej.
1963 – w Waszyngtonie Martin Luther King przed 250 tys. Amerykanów wygłosił przemówienie Mam marzenie.
1964 – wybuchły zamieszki rasowe w Filadelfii, w których rannych zostało 341 osób.
1968 – Chińskie Radio Międzynarodowe nadało pierwszą audycję w języku polskim.
1973 – w trzęsieniu ziemi w meksykańskich stanach Puebla, Veracruz i Oaxaca zginęło około 1200 osób.
1986 – Tina Turner otrzymała swoją gwiazdę na Hollywood Walk of Fame.
1988 – amerykańska baza lotnicza Ramstein w Niemczech: katastrofa podczas pokazów lotniczych; zginęło około 70 osób.
1990 – Irak ogłosił Kuwejt swoją 19. prowincją.
1991 – w Rosji zakazano działalności KPZR, a majątek zasekwestrowano.
1993 – podczas przelotu sondy Galileo obok planetoidy Ida odkryto pierwszy księżyc planetoidy – Daktyla.
1993 – w katastrofie samolotu Jak-40 w Tadżykistanie zginęły 82 osoby.
1995 – wojna w Bośni: pociski serbskie trafiły w targowisko w Sarajewie zabijając 35 osób, raniąc 85.
1996 – nastąpił rozwód księcia Karola i księżnej Diany.
2004 – kościół katolicki przekazał ikonę Matki Boskiej Kazańskiej rosyjskiemu Kościołowi prawosławnemu jako gest dobrej woli papieża Jana Pawła II.
2009 – zakończyła się misja pierwszej indyjskiej sondy i sztucznego satelity Księżyca – Chandrayaan-1.
Urodzili się [edytuj]
1582 – Tàichāng, cesarz Chin (zm. 1620)
1691 – Elżbieta Krystyna von Braunschweig-Wolfenbüttel, cesarzowa Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, królowa Czech, żona Karola VI (zm. 1750)
1749 – Johann Wolfgang von Goethe, niemiecki poeta (zm. 1832)
1765 – Tadeusz Czacki, polski polityk, pedagog, historyk, numizmatyk, współtwórca Konstytucji 3 Maja (zm. 1813)
1774 – Elizabeth Ann Seton, amerykańska święta (zm. 1821)
1801
Katarzyna Cittadini, włoska zakonnica, założycielka Zgromadzenia Sióstr Urszulanek od św. Hieronima z Somasco, błogosławiona katolicka (zm. 1857)
Antoine Augustin Cournot, francuski filozof, matematyk, ekonomista (zm. 1877)
1814 – Sheridan Le Fanu, irlandzki pisarz, dziennikarz (zm. 1873)
1826 – Ludwik Grohman, polski przemysłowiec (zm. 1889)
1833 – Edward Burne-Jones, angielski malarz (zm. 1898)
1843 – August Sedláček, czeski historyk, genealog (zm. 1926)
1850 – William Coolidge, brytyjski historyk, prawnik, alpinista pochodzenia amerykańskiego (zm. 1926)
1851 – Ivan Tavčar, słoweński pisarz, prawnik, polityk, dziennikarz (ur. 1923)
1853 – Władimir Szuchow, rosyjski polihistor, wynalazca (zm. 1939)
1867 – Umberto Giordano, włoski kompozytor (zm. 1948)
1878 – George Whipple, amerykański lekarz, laureat Nagrody Nobla (zm. 1976)
1884 – Wiesław Lisowski, polski architekt (zm. 1954)
1886 – Dora Gabe, bułgarska poetka, tłumaczka (zm. 1983)
1894
Karl Böhm, austriacki dyrygent (zm. 1981)
Brunon Frankowski, artysta malarz, fotografik
1896 – Lew Termen, rosyjski wynalazca (zm. 1993)
1897 – Franciszek Dominiak, polski aktor (zm. 1984)
1899 – Charles Boyer, francuski aktor (zm. 1978)
1903 – Bruno Bettelheim, amerykański psychoanalityk pochodzenia austriackiego (zm. 1990)
1907 – Jerzy Fitio, polski aktor (zm. 1982
1908
Robert Merle, francuski pisarz (zm. 2004)
Miguel Otero Silva, wenezuelski pisarz, publicysta, polityk (zm. 1985)
1910 – Tjalling Koopmans, amerykański ekonomista pochodzenia holenderskiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 1985)
1911
Artur Młodnicki, polski aktor (zm. 1972)
Ignacy Święcicki, polski pamiętnikarz (zm. 2008)
1913 – Robertson Davies, kanadyjski pisarz, krytyk literacki, dziennikarz (zm. 1995)
1916 – Jack Vance, amerykański pisarz
1917 – Maria Goncerzewicz, polska lekarz, pediatra
1918
Václav Bedřich, czeski animator, reżyser filmów animowanych (zm. 2009)
Lars-Eric Kjellgren, szwedzki reżyser filmowy (zm. 2003)
1919 – Godfrey Hounsfield, brytyjski elektronik, laureat Nagrody Nobla (zm. 2004)
1920 – Leopold Wardak, polski wojskowy, żołnierz AK (zm. 1996)
1924
Janet Frame, nowozelandzka pisarka (zm. 2004)
Jerzy Kroh, polski chemik
Geraldo Majela Reis, brazylijski duchowny katolicki, arcybiskup Diamantiny (zm. 2004)
Peggy Ryan, amerykańska aktorka (zm. 2004)
Pawło Zahrebelny, ukraiński pisarz (zm. 2009)
1925
Donald O'Connor, amerykański aktor, piosenkarz (zm. 2003)
Arkadij Strugacki, rosyjski pisarz fantastycznonaukowy (zm. 1991)
Jurij Trifonow, rosyjski pisarz (zm. 1981)
1928 – Karl Michael Vogler, niemiecki aktor (zm. 2009)
1929 – Tadeusz Olszański, polski dziennikarz, publicysta, tłumacz
1930
Ben Gazzara, amerykański aktor
Roman Śliwonik, polski pisarz
1931
Stefan Olszowski, polski polityk, minister spraw zagranicznych
Tadeusz Ryczaj, polski polityk, poseł na Sejm IX kadencji (zm. 2010)
1933
Mariusz Chwedczuk, polski scenograf
Artur Gałązka, polski immunolog, epidemiolog, profesor (zm. 1999)
1938
Józef Kowalczyk, polski duchowny katolicki, arcybiskup, nuncjusz apostolski w Polsce
Paul Martin, kanadyjski polityk, premier Kanady
1940 – Philippe Léotard, francuski aktor (zm. 2001)
1941
Wiesław Łuka, polski reportażysta, krytyk literacki
John Marshall, brytyjski perkusista zespołu Nucleus
1942
José Eduardo dos Santos, angolski polityk
Jan Raczkowski, polski kompozytor, twórca kabaretu Pod Egidą (zm. 2002)
1945
Jacek Bigoszewski, polski malarz, scenograf (zm. 1997)
Robert Greenwald, amerykański reżyser filmowy
1946 – Michał Komar, polski eseista, krytyk filmowy
1948 – Andrzej Pawluczuk, polski pisarz, krytyk literacki (zm. 2005)
1950 – Ewa Borowik, polska aktorka
1951
Rafał Augustyn, polski kompozytor, krytyk muzyczny
Janina Sokołowska, polska aktorka
1953 – Kari Ylianttila, fiński skoczek narciarski, trener skoków narciarskich
1957 – Wiktor Christienko, rosyjski polityk, premier Rosji
1959 – Václav Burian, czeski pisarz, publicysta, tłumacz
1960 – Edhi Handoko, indonezyjski szachista, arcymistrz (zm. 2009)
1961
Jennifer Coolidge, amerykańska aktorka
Jarosław Zygmunt, polski kontradmirał, szef Centrum Wsparcia Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych
1962 – David Fincher, amerykański reżyser filmowy
1963 – Waldemar Legień, polski judoka, mistrz olimpijski
1964 – Dorota Piasecka, polska aktorka
1965
Maciej Odoliński, polski reżyser filmowy
Amanda Tapping, kanadyjska aktorka
Shania Twain, kanadyjska piosenkarka
1966
Rene Higuita, kolumbijski piłkarz, bramkarz, reprezentant Kolumbii
Grzegorz Mostowicz-Gerszt, polski aktor
1967 – Marcin Ziębiński, polski reżyser filmowy
1968 – Billy Boyd, szkocki aktor
1969
Jack Black, amerykański aktor, muzyk zespołu Tenacious D
Jason Priestley, kanadyjski aktor
1970
Jacek Kuderski, polski basista zespołu Myslovitz
Beatrycze Łukaszewska, polska aktorka
Mian Mian, chińska pisarka
1971
Todd Eldredge, amerykański łyżwiarz figurowy, mistrz świata
Janet Evans, amerykańska pływaczka, mistrzyni olimpijska
Gilberto Simoni, włoski kolarz szosowy, zwycięzca Giro d'Italia
1974 – Carsten Jancker, niemiecki piłkarz, reprezentant Niemiec
1975 – Raul Runtu, fiński basista zespołu Sunrise Avenue
1978
Jess Margera, amerykański perkusista zespołu CKY
Grzegorz Sudoł, polski lekkoatleta, chodziarz
1979
Magdalena Mroczkiewicz, polska florecistka
Markus Pröll, niemiecki piłkarz
Ruth Riley, amerykańska koszykarka
Aleksandar Vuković, polski piłkarz pochodzenia serbskiego
1981
Clarisa Fernández, argentyńska tenisistka
Agata Wróbel, polska sztangistka
1982
Anders Bardal, norweski skoczek narciarski
Thiago Motta, brazylijski piłkarz, reprezentant Brazylii
Anne Pressly, amerykańska dziennikarka (zm. 2008)
LeAnn Rimes, amerykańska piosenkarka
1988 – Klaudia Ungerman, polska studentka, Miss Polski
1990 – Bojan Krkić, hiszpański piłkarz z serbskimi korzeniami
1991
Kyle Massey, amerykański aktor
Jelena Tairowa, rosyjska szachistka, arcymistrzyni (zm. 2010)
Zmarli [edytuj]
388 – Magnus Maksymus, cesarz rzymski (ur. ?)
430 – Augustyn z Hippony, święty, biskup, doktor Kościoła (ur. 354)
459 – Szymon Słupnik, święty, bizantyjski eremita (ur. ok. 390)
876 – Ludwik II Niemiecki, król wschodniofrankijski (ur. 804)
1481 – Alfons V Afrykańczyk, król Portugalii (ur. 1432)
1640 – Mikołaj Korsak, polski duchowny unicki, bazylianin, biskup halicki, piński i kijowski (ur. ok. 1595)
1645 – Hugo Grocjusz, holenderski prawnik, filozof, dyplomata (ur. 1583)
1652 – Maciej Łubieński, polski duchowny katolicki, arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski (ur. 1572)
1654 – Axel Oxenstierna, szwedzki polityk (ur. 1583)
1755 – David Hartley, brytyjski filozof, psycholog (ur. 1705)
1793 – Adam Philippe de Custine, francuski generał (ur. 1740)
1818 – Jean Baptiste Point du Sable, amerykański traper, założyciel Chicago (ur. 1745)
1839 – William Smith, angielski geolog (ur. 1769)
1859 – Mulaj Abd ar-Rahman, sułtan Maroka (ur. 1778)
1914 – Anatol Ladow, rosyjski kompozytor (ur. 1855)
1916 – Gabrielius Landsbergis-Žemkalnis, litewski dramaturg, reżyser teatralny (ur. 1852)
1929 – Aleksander Jerzy Szczęsny, polski poeta (ur. 1885)
1943 – Borys III, car Bułgarii (ur. 1894)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Feliks Borecki, polski żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1903)
Stanisław Deczkowski, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1925)
Franciszek Jurecki, polski żołnierz AK, porucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1907)
Czesław Lech, polski żołnierz AK, porucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1904)
Jan Lenart, polski podharcmistrz, żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1921)
Włodzimierz Michalak, polski żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1923)
Hanna Petrynowska, polska lekarka, pediatra, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1901)
Józef Ptaszyński, polski harcmistrz, żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1915)
1946 – Danuta Siedzikówna, polska sanitariuszka AK (ur. 1928)
1947 – Manolete, hiszpański matador (ur. 1917)
1947 – Stanisław Śniatała, polski duchowny katolicki (ur. 1878)
1959 – Bohuslav Martinů, czeski kompozytor (ur. 1890)
1966 – Adam Kuryłowicz, polski polityk, minister pracy i polityki socjalnej (ur. 1890)
1978 – Robert Shaw, angielski aktor, pisarz (ur. 1927)
1979 – Konstantin Simonow, rosyjski pisarz (ur. 1915)
1985 – Ruth Gordon, amerykańska aktorka (ur. 1896)
1987 – Stefan Guzik, polski aktor, lalkarz (ur. 1954)
1987 – John Huston, amerykański reżyser filmowy (ur. 1906)
1989 – Jerzy Hryniewiecki, polski architekt, urbanista (ur. 1908)
1989 – Konstanty Puzyna, polski teatrolog, pisarz, publicysta (ur. 1929)
1995 – Michael Ende, niemiecki pisarz (ur. 1929)
1995 – Gerard Wilk, polski tancerz, choreograf, reżyser operowy (ur. 1944)
1997 – Krystyna Bigelmajer, polska aktorka (ur. 1938)
2002 – Bogdan Baer, polski aktor (ur. 1926)
2003 – Peter Hacks, niemiecki dramaturg (ur. 1928)
2005 – Ewa Kruk, polska reżyserka filmowa (ur. 1944)
2006 – Ed Benedict, amerykański animator filmowy (ur. 1912)
2006 – Melvin Schwartz, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1932)
2007 – Hilly Kristal, amerykański animator kultury (ur. 1931)
2007 – Antonio Puerta, hiszpański piłkarz, reprezentant Hiszpanii (ur. 1984)
2007 – Francisco Umbral, hiszpański pisarz, publicysta (ur. 1935)
2007 – Miyoshi Umeki, japońska aktorka (ur. 1929)
2008 – Phil Hill, mistrz świata Formuły 1 z roku 1961 (ur. 1927)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

29 sierpnia jest 241. (w latach przestępnych 242.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 124 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]
imieniny obchodzą: Andrzej, Beatrycze, Eutymiusz, Flora, Hipacy, Jan, Jan Chrzciciel, Krescencjusz, Krescens, Krescenty, Mederyk, Mederyka, Michał, Piotr, Racibor, Sabina, Sebbus i Świętosław.
międzynarodowe – Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu wobec Prób Jądrowych (proklamowane przez Zgromadzenie Ogólne ONZ na 64. sesji, 30 października 2009, celem zwiększenia świadomości społecznej i edukacji na temat skutków wybuchów jądrowych, testów broni lub innych wybuchów jądrowych oraz konieczności ich zaprzestania)[1]
Polska – Dzień Strażnika Miejskiego (obchodzony w rocznicę ogłoszenia ustawy o strażach gminnych z dnia 29 sierpnia 1997 roku[2], która określa funkcjonowanie Straży Miejskiej)[3]
Słowacja – Rocznica Wybuchu Słowackiego Powstania Narodowego
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[4][5], obchodzą:
bł. Beatrycze z Nazaretu (zm. 29 sierpnia 1268, cysterka, która jako jedyna napisała swoje "Vita", autobiografię[6]; wspomnienie w zakonach cystersów obchodzone jest 30 sierpnia[7])
Męczeństwo św. Jana Chrzciciela
św. Sabina (męczennica)
Wydarzenia w Polsce [edytuj]
1579 – wojna polsko rosyjska: wojska polsko-litewskie zdobyły po oblężeniu twierdzę połocką.
1831 – powstanie listopadowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Międzyrzecem Podlaskim.
1930 – prezydent RP rozwiązał parlament.
1939 – Niemcy wystosowały ultimatum wobec Polski.
1943 – w Woli Ostrowieckiej na Wołyniu banda UPA dokonała masakry 628 Polaków, w tym 220 dzieci do lat 14 i 7 Żydów.
1944 – Niemcy zlikwidowali getto żydowskie w Łodzi.
1944 – 29. dzień powstania warszawskiego: artyleria niemiecka zburzyła zakłady Fiata i kościół Najświętszej Marii Panny.
1972 – premiera filmu Dziewczyny do wzięcia.
1977 – w Warszawie podpisano umowę kredytową z konsorcjum banków RFN na sumę 2 mld marek, które miały być przeznaczone na zakup urządzeń do gazyfikacji węgla.
1997 – Sejm RP uchwalił ustawę o ochronie danych osobowych.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

29 sierpnia 410 – wojska Alaryka opuściły zdobyty 24 sierpnia i złupiony Rzym.
1178 – antypapież Kalikst III ukończył schizmę i podporządkował się papieżowi Aleksandrowi III.
1189 – w Marlborough Castle król Anglii Jan Bez Ziemi poślubił Avisę z Gloucester.
1261 – Urban IV wybrany papieżem.
1484 – Innocenty VIII wybrany papieżem.
1521 – Sulejman I zdobył Belgrad.
1526 – wojska węgierskie zostały rozbite przez armię otomańską pod dowództwem Sulejmana Wspaniałego w bitwie pod Mohaczem.
1622 – wojna trzydziestoletnia: zwycięstwo armii hiszpańsko-bawarskiej nad wojskami protestanckimi w bitwie pod Fleurus.
1756 – król Prus Fryderyk II Wielki wtargnął do Saksonii. Zdobycie Drezna – początek III wojny śląskiej.
1831 – brytyjski naukowiec Michael Faraday zaprezentował sposób otrzymania prądu z wykorzystaniem energii magnetycznej.
1833 – w Wielkiej Brytanii uchwalono ustawę znoszącą niewolnictwo.
1842 – Wielka Brytania i Chiny podpisały traktat nankiński kończący I wojnę opiumową.
1885 – w Niemczech opatentowano pierwszy motocykl. Jego konstruktorem był Gottlieb Daimler.
1907 – podczas budowy zawalił się Quebec Bridge nad Rzeką Świętego Wawrzyńca w Kanadzie. Zginęło 75 robotników.
1918 – dekret radzieckiej Rady Komisarzy Ludowych anulował akty rozbiorowe Polski i przyznał Finlandii prawo do niepodległości.
1919 – wojna polsko-bolszewicka: wojska polskie zdobyły Bobrujsk.
1929 – sterowiec Graf Zeppelin zakończył w amerykańskim Lakehurst trwający od 7 sierpnia lot dookoła świata.
1935 – król Belgów Leopold III Koburg na drodze w Szwajcarii stracił panowanie nad kierownicą i uderzył w drzewo. W wypadku zginęła jego żona Astrid, będąca w ciąży z czwartym dzieckiem, on sam został lekko ranny.
1941 – II wojna światowa: Niemcy zajęli Tallinn.
1941 – Arthur Fadden został premierem Australii,
1944 – rozpoczęto Słowackie Powstanie Narodowe.
1949 – ZSRR przeprowadził na poligonie w Semipałatyńsku pierwszą udaną próbę z bombą atomową RDS-1.
1960 – w senegalskim Dakarze rozbił się francuski Lockheed Constellation; zginęły 63 osoby.
1965 – zakończył się wówczas rekordowo długi, załogowy lot kosmiczny Gemini 5 (7 dni 22 godz. 56 min.)
1966 – w San Francisco The Beatles zagrali ostatni oficjalny koncert.
1968 – obecny król Norwegii Harald V poślubił Sonję Haraldsen.
1975 – w gwiazdozbiorze Łabędzia rozbłysła gwiazda nowa V1500 Cygni.
1979 – w Kirsanowie w centralnej Rosji rozbił się Tu-124; zginęły 63 osoby.
1982 – naukowcy z Instytutu Badań Ciężkich Jonów w Darmstadt otrzymali pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych – meitner.
1982 – odbyła się najkrótsza, zagraniczna podróż apostolska papieża Jana Pawła II do San Marino.
1991 – prezydent Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew wydał dekret o zamknięciu poligonu atomowego w Semipałatyńsku.
1995 – doszło do nieudanego zamachu na prezydenta Gruzji Eduarda Szewardnadze.
1996 – lecący z Moskwy na Spitsbergen Tu-154M rozbił się podczas podchodzenia do lądowania. Zginęło 141 osób, głównie rosyjscy i ukraińscy górnicy.
1997 – algierska Zbrojna Grupa Islamska dokonała masakry 98 osób mieszkańców miejscowości Rais.
1998 – w katastrofie kubańskiego Tu-154M w stolicy Ekwadoru Quito zginęło 80 osób (w tym 10 na ziemi), a 21 zostało rannych.
2003 – co najmniej 95 osób zginęło w zamachu bombowym pod meczetem w Nadżafie, m.in. przywódca irackich szyitów ajatollah Mohammed Bakr Hakim.
2004 – prorosyjski kandydat Ału Ałchanow wygrał wybory prezydenckie w Czeczenii.
2004 – w Atenach zakończyły się XXVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie.
2005 – huragan Katrina dotarł do Nowego Orleanu.
2006 – rosyjski Gazprom oraz niemieckie E-ON-Ruhrgas i BASF podpisały w Moskwie porozumienie końcowe dotyczące budowy Gazociągu Północnego.
2008 – Gruzja zerwała stosunki dyplomatyczne z Rosją.
Urodzili się [edytuj]
1619 – Jean-Baptiste Colbert, francuski polityk, pierwszy minister króla Francji (zm. 1683)
1632 – John Locke, angielski filozof (zm. 1704)
1725 – Charles Townshend, angielski polityk (zm. 1767)
1728 – Maria Anna Wettyn, elektorowa Bawarii, żona Maksymiliana III Józefa (zm. 1797)
1756 – Jan Śniadecki, polski matematyk, astronom, filozof (zm. 1830)
1780 – Jean Ingres, francuski malarz (zm. 1867)
1790 – Leopold, wielki książę Badenii (zm. 1852)
1794 – Léon Cogniet, francuski malarz (zm. 1880)
1862 – Andrew Fisher, australijski polityk, premier Australii (zm. 1928)
1862 – Maurice Maeterlinck, belgijski pisarz, laureat Nagrody Nobla (zm. 1949)
1866 – Kornel Stodola, słowacki taternik (zm. 1946)
1871 – Albert Lebrun, francuski polityk, prezydent Francji (zm. 1950)
1887 – Stanisław Cywiński, polski krytyk, historyk literatury (zm. 1941)
1891 – Michaił Czechow, amerykański aktor, pedagog pochodzenia rosyjskiego (zm. 1955)
1895 – Jerzy Kirchmayer, polski dowódca wojskowy, generał, historyk (zm. 1959)
1898 – Preston Sturges, amerykański reżyser filmowy (zm. 1959)
1904 – Werner Forssmann, niemiecki chirurg, laureat Nagrody Nobla (zm. 1979)
1905 – Adam Wysocki, polski aktor, wokalista Chóru Dana (zm. 1978)
1906 – Stefania Beylin, polska publicystka filmowa, tłumaczka (zm. 1989)
1908 – Natalia Gałczyńska, polska pisarka, tłumaczka (zm. 1976)
1913 – Jan Ekier, polski pianista, kompozytor
1914 – Józef Czerniawski, polski aktor (zm. 1993)
1915 – Ingrid Bergman, szwedzka aktorka (zm. 1982)
1918 – Czesław Michniak, polski pisarz, dziennikarz
1919 – Ajaan Suwat Suvaco, tajski mnich buddyjski (zm. 2002)
1920 – Halina Kossobudzka, polska aktorka (zm. 1994)
1920 – Charlie Parker, amerykański saksofonista jazzowy (zm. 1955)
1922 – Richard Blackwell, amerykański projektant mody (zm. 2008)
1922 – Henk Faanhof, holenderski kolarz szosowy
1923 – Richard Attenborough, angielski aktor, reżyser filmowy
1923 – Krystyna Jamroz, polska śpiewaczka operowa (sopran) (zm. 1986)
1924 – Jakub Goldberg, polski reżyser filmowy (zm. 2002)
1924 – Dinah Washington, amerykańska wokalistka (zm. 1963)
1926 – René Depestre, haitański pisarz
1929 – Józef Grochowski, polski poeta
1929 – Thom Gunn, brytyjski poeta (zm. 2004)
1930 – Atef Sedki, egipski polityk, premier Egiptu (zm. 2005)
1931 – Juliusz Janicki, polski reżyser filmowy
1931 – Janusz Sykutera, polski aktor (zm. 1997)
1933 – Arnold Koller, szwajcarski polityk, prezydent Szwajcarii
1933 – Alan Stacey, brytyjski kierowca wyścigowy (zm. 1960)
1934 – Andrzej Buszewicz, polski aktor
1935 – William Friedkin, amerykański reżyser filmowy
1936 – John McCain, amerykański polityk, senator USA, kandydat na prezydenta USA
1938 – Elliott Gould, amerykański aktor
1939 – Joel Schumacher, amerykański reżyser filmowy
1944 – Sławomir Szatkowski, polski polityk (zm. 2009)
1945 – Zdzisława Sośnicka, polska piosenkarka
1946 – Bob Beamon, amerykański lekkoatleta, skoczek w dal, mistrz olimpijski
1947 – James Hunt, brytyjski kierowca wyścigowy Formuły 1, mistrz świata (zm. 1993)
1948 – Juliusz Braun, polski dziennikarz, polityk, przewodniczący KRRiT
1948 – Marek Kozłowski, polski ekonomista, polityk, wiceprzewodniczący Rady Miasta Białegostoku, sędzia koszykówki
1948 – Jan Graubner, czeski duchowny katolicki, arcybiskup ołomuniecki
1948 – Boris Pergamienszczikow, rosyjski wiolonczelista (zm. 2004)
1949 – Paweł Bryłowski, polski prawnik, polityk, prezydent Lublina, poseł na Sejm RP
1950 – Elżbieta Kijowska, polska aktorka
1954 – Bogdan Lęcznar, polski aktor
1957 – Grzegorz Ciechowski, polski muzyk zespołu Republika (zm. 2001)
1957 – Iwona Pachońska, polska aktorka
1958 – Michael Jackson, amerykański piosenkarz (zm. 2009)
1959 – Rebecca De Mornay, amerykańska aktorka
1960 – Tony MacAlpine, amerykański gitarzysta zespołu Planet X
1960 – Thomas Marshburn, amerykański astronauta
1963 – Elizabeth Fraser, szkocka wokalistka zespołu Cocteau Twins
1965 – Will Perdue, amerykański koszykarz
1968 – Me'shell Ndegeocello, amerykańska wokalistka
1969 – Christopher Douglas, amerykański aktor, model
1970 – Saša Gedeon, czeski reżyser filmowy
1971 – Carla Gugino, amerykańska aktorka
1972 – Filip Jaślar, polski skrzypek zespołu MoCarta
1972 – Irina Łaczina, rosyjska aktorka
1972 – Martin Miklík, słowacki hokeista, reprezentant Słowacji
1972 – Bae Yong Joon, południowokoreański aktor
1973 – Rune Holta, norweski żużlowiec, drużynowy mistrz świata
1974 – Kenneth Perez, duński piłkarz, reprezentant Danii
1975 – Marzena Sienkiewicz, polska dziennikarka
1976 – Stephen Carr, irlandzki piłkarz, reprezentant Irlandii
1976 – Pablo Mastroeni, amerykański piłkarz, reprezentant USA
1976 – Grzegorz Walasek, polski żużlowiec
1976 – Jon Dahl Tomasson, duński piłkarz, reprezentant Danii
1977 – John Hensley, amerykański aktor
1977 – John O'Brien, amerykański piłkarz, reprezentant USA
1977 – Carter Rycroft, kanadyjski curler
1977 – Jo Weil, niemiecki aktor
1978 – Celestine Babayaro, nigeryjski piłkarz, reprezentant Nigerii
1979 – Krzysztof Ogłoza, polski aktor
1979 – Katarzyna Zielińska, polska aktorka
1980 – David Desrosiers, kanadyjski basista zespołu Simple Plan
1980 – Nicholas Tse, chiński aktor
1980 – David West, amerykański koszykarz
1982 – Carlos Delfino, argentyński koszykarz, reprezentant Argentyny, mistrz olimpijski
1986 – Lauren Collins, kanadyjska aktorka
1987 – Troy Batchelor, australijski żużlowiec
1988 – Bartosz Kurek, polski siatkarz, reprezentant Polski
1988 – Grzegorz Zengota, polski żużlowiec
1990 – Chelsey Gullickson, amerykańska tenisistka
Zmarli [edytuj]
886 – Bazyli I Macedończyk, cesarz bizantyjski (ur. 811)
1093 – Hugo I, książę Burgundii (ur. ok. 1057)
1300 – Guido Cavalcanti, włoski poeta (ur. ok. 1255)
1442 – Jan VI Mądry, książę Bretanii (ur. 1389)
1499 – Alessio Baldovinetti, włoski malarz (ur. 1427)
1523 – Ulrich von Hutten, niemiecki rycerz, pisarz (ur. 1488)
1526 – Ludwik II Jagiellończyk, król Czech i Węgier (ur. 1506)
1602 – Sebastian Klonowic, polski poeta (ur. ok. 1545)
1625 – John Fletcher, angielski pisarz (ur. 1579)
1657 – John Lilburne, angielski filozof (ur. 1614)
1749 – Matej Bel, słowacki kaznodzieja ewangelicki, polihistor, filozof, pedagog (ur. 1684)
1780 – Jacques Germain Soufflot, francuski architekt (ur. 1713)
1797 – Joseph Wright, angielski malarz (ur. 1734)
1799 – Pius VI, papież (ur. 1717)
1877 – Brigham Young, amerykański polityk, prezydent Kościoła Mormonów, gubernator Terytorium Utah (ur. 1801)
1900 – Bruno Abdank-Abakanowicz, polski wynalazca (ur. 1852)
1904 – Murad V, sułtan Turcji (ur. 1840)
1930 – William Archibald Spooner, angielski historyk, filozof, teolog (ur. 1844)
1931 – Tadeusz Hołówko, polski polityk, publicysta, wiceprezes BBWR (ur. 1889)
1935 – Astrid, królowa Belgów, żona Leopolda III (ur. 1905)
1937 – Otto Ludwig Hölder, niemiecki matematyk (ur. 1859)
1938 – Frigyes Karinthy, węgierski pisarz (ur. 1887)
1938 – Joseph Bédier, francuski historyk, mediewista, pisarz, krytyk literacki (ur. 1864)
1940 – Jewhen Petruszewycz, ukraiński prawnik, polityk, przywódca Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (ur. 1863)
1942 – Sancja Szymkowiak, błogosławiona, polska zakonnica, serafitka (ur. 1910)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Wanda Łążyńska, polska lekarka, żołnierz AK, kapitan, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1908)
1949 – Adam Doboszyński, polski polityk, pisarz (ur. 1904)
1960 – Vicki Baum, austriacka pisarka (ur. 1888)
1969 – Jarosław Brzozowski, polski reżyser filmowy (ur. 1911)
1972 – Lale Andersen, niemiecka piosenkarka kabaretowa (ur. 1905)
1972 – Jan Kreczmar, polski aktor, pedagog, prezes ZASP (ur. 1908)
1974 – Andrzej Wronka, polski duchowny katolicki, biskup gdański (ur. 1897)
1975 – Eamon de Valera, irlandzki polityk, premier i prezydent Irlandii (ur. 1882)
1976 – Jimmy Reed, amerykański muzyk bluesowy (ur. 1925)
1979 – Paweł Baldy, polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1924)
1982 – Ingrid Bergman, szwedzka aktorka (ur. 1915)
1984 – Pierre Gemayel, libański polityk (ur. 1905)
1985 – Kazimierz Banach, polski działacz ludowy, publicysta, pedagog, członek Rady Państwa (ur. 1904)
1986 – Irena Grywiczówna, polska aktorka (ur. 1909)
1986 – Zofia Kozłowska-Budkowa, polska historyk (ur. 1893)
1987 – Henryk Bąk, polski aktor (ur. 1923)
1987 – Lee Marvin, amerykański aktor (ur. 1924)
1987 – Franciszka Leszczyńska, polska kompozytorka (ur. 1914)
1992 – Félix Guattari, francuski filozof i psychoanalityk (ur. 1930)
1992 – Benedykt Matejkiewicz, polski duchowny katolicki, kapelan AK, opat klasztoru Cystersów w Wąchocku (ur. ?)
1995 – Frank Perry, amerykański reżyser filmowy (ur. 1930)
1997 – Bolesław Michałek, polski krytyk filmowy (ur. 1925)
2001 – Francisco Rabal, hiszpański aktor (ur. 1926)
2003 – Mieczysław Staner, polski pisarz (ur. 1925)
2003 – Corrado Ursi, włoski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Neapolu (ur. 1908)
2007 – Pierre Messmer, francuski polityk, premier Francji (ur. 1916)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

30 sierpnia jest 242. (w latach przestępnych 243.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 123 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Adaukt, Częstowoj, Częstowojna, Damroka, Feliks, Gaudencja, Ingeborga, Jan, Małgorzata, Miron, Piotr, Rebeka, Swojsław, Świetlana i Tekla.
Kazachstan – Święto Konstytucji
międzynarodowe – Międzynarodowy Dzień Pamięci Osób Zaginionych[1] (ang. International Day of the Disappeared, z inicjatywy organizacji pozarządowej FEDEFAM, założonej w 1981 w Kostaryce, w celu zwrócenia uwagi społeczeństwa na los osób potajemnie uwięzionych i zaginionych w wielu krajach Ameryki Łacińskiej i na ich złe traktowanie)[2]
Tatarstan – Święto Utworzenia Republiki Tatarstanu
Timor Wschodni – Rocznica Referendum Niepodległościowego
Turcja – Dzień Zwycięstwa
Turks i Caicos – Święto Konstytucji
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[3][4], obchodzą:
św. Fiakriusz[5] (zm. ok. 675, pustelnik, wyznawca, patron ogrodników, dorożkarzy i taksówkarzy)
św. Małgorzata Ward (męczennica)
Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1704 – w Narwie Rzeczpospolita podpisała przymierze z Rosją, na mocy którego oficjalnie przystąpiła do wojny ze Szwecją.
1914 – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk niemieckich w bitwie pod Tannenbergiem na Mazurach.
1929 – Polska przyjęła zasady planu Younga.
1939 – dekretem Prezydenta RP Ignacego Mościckiego zarządzono powszechną mobilizację.
1939 – niszczyciele ORP Błyskawica, ORP Grom i ORP Burza otrzymały rozkaz "Peking" natychmiastowego przejścia do Wielkiej Brytanii, dla ocalenia ich przed wpadnięciem w ręce niemieckie.
1942 – hitlerowcy zlikwidowali getto w Nowym Targu.
1943 – rzeź wołyńska: masakry ludności polskiej w Gaju, Budach Ossowskich, Jankowcach, Kątach i Ostrówkach.
1944 – 30. dzień powstania warszawskiego: częściowa ewakuacja kanałami załogi Starego Miasta do Śródmieścia.
1956 – seryjny morderca Władysław Mazurkiewicz został skazany na karę śmierci.
1959 – w Tatrach Zachodnich została odkryta jaskinia Śnieżna Studnia.
1963 – premiera filmu Pamiętnik pani Hanki.
1974 – w Gdyni rozpoczęto budowę Trasy im. Eugeniusza Kwiatkowskiego.
1978 – para z NRD sterroryzowała i zmusiła przy pomocy pistoletu-zabawki załogę samolotu PLL LOT Tu-134, lecącego z Gdańska do Berlina Wschodniego, do wylądowania na zachodnioberlińskim lotnisku Tempelhof.
1980 – sierpień 1980: podpisano porozumienie szczecińskie (33 postulaty).
2003 – otwarto Tunel Wisłostrady.
2005 – Piotr Bednarek odkrył poprzez Internet planetoidę 2005 QK76.
2007 – afera gruntowa: Janusz Kaczmarek, Konrad Kornatowski i Jaromir Netzel zostali zatrzymani przez ABW.
2009 – Radom Air Show: dwóch pilotów zginęło w katastrofie białoruskiego myśliwca Su-27.
Wydarzenia na świecie [edytuj]
257 – Sykstus II wybrany papieżem.
1464 – Paweł II wybrany papieżem.
1483 – Karol VIII Walezjusz został królem Francji.
1546 – w kalwińskiej Genewie ukazał się dekret zabraniający nadawania dzieciom imion innych niż biblijne.
1757 – wojna siedmioletnia: zwycięstwo wojsk rosyjskich nad pruskimi w bitwie pod Groß-Jägersdorf w Prusach Wschodnich.
1813 – bitwa pod Kulm zniweczyła sukces osiągnięty przez wojska napoleońskie pod Dreznem.
1835 – założono Melbourne.
1850 – Honolulu na Hawajach otrzymało prawa miejskie.
1857 – uruchomiono pierwszą linię kolejową w Argentynie.
1862 – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w drugiej bitwie nad Bull Run.
1870 – wojna francusko-pruska: zwycięstwo pruskie w bitwie pod Beaumont.
1873 – Austriacy Julius von Payer i Karl Weyprecht odkryli archipelag Ziemia Franciszka Józefa na Morzu Barentsa.
1897 – Madagaskar: w bitwie pod Ambiky Francuzi pokonali wojowników z plemienia Sakalava.
1914 – armia nowozelandzka zajęła Samoa Niemieckie.
1918 – na wiecu w Moskwie Fanny Kapłan postrzeliła Włodzimierza Lenina.
1922 – wojna grecko-turecka: miażdżące zwycięstwo Turków w bitwie pod Dumlupinar.
1924 – w wyniku referendum została zatwierdzona konstytucja Chile.
1932 – Hermann Göring został przewodniczącym Reichstagu.
1940 – odbył się drugi arbitraż wiedeński.
1942 – II wojna światowa w Afryce: rozpoczęła się bitwa pod Alam Halfa.
1945 – wojska brytyjskie zajęły Hong Kong, okupowany przez Japończyków od 1941 roku.
1948 – w Rumunii powstała komunistyczna tajna policja Securitate.
1954 – francuski parlament odrzucił układ o Europejskiej Wspólnocie Obronnej (EWO).
1956 – w Luizjanie otwarto Lake Pontchartrain Causeway, najdłuższy most na świecie.
1963 – w Waszyngtonie i Moskwie zainstalowano tzw. czerwone telefony.
1965 – ukazał się album Boba Dylana Highway 61 Revisited.
1974 – w Zagrzebiu wykoleił się ekspres Belgrad-Dortmund; zginęły 153 osoby.
1981 – prezydent Iranu Mohammad Ali Radżai i premier Mohammad Javad Bahonar zginęli wraz z trzema innymi osobami w zamachu bombowym w Teheranie.
1982 – lidera OWP Jasera Arafata zmuszono do opuszczenia Libanu.
1983 – 90 osób zginęło w katastrofie samolotu Tu-134 w Ałma-Acie (Kazachstan).
1984 – odbyła się pierwsza misja promu kosmicznego Discovery.
1991 – Azerbejdżan i Tatarstan ogłosiły niepodległość od ZSRR.
1991 – w finale konkursu w skoku w dal podczas tokijskich mistrzostw świata w lekkoatletyce Mike Powell ustanowił rekord świata, uzyskując 8,95 m.
1992 – Michael Schumacher wygrał swój pierwszy wyścig w F1 (Grand Prix Belgii).
1993 – w Casablance oddano do użytku jeden z największych na świecie Meczet Hassana II.
1994 – ukazał się debiutancki album grupy Oasis Definitely Maybe.
1995 – Kazachstan przyjął w referendum konstytucję.
1995 – wojna w Bośni: wojska NATO i ONZ rozpoczęły ataki na oblegających Sarajewo Serbów.
1997 – rozpoczął działalność Hattrick, internetowy menedżer piłkarski.
1999 – referendum w Timorze Wschodnim; większość mieszkańców opowiedziała się za niepodległością.
2009 – Ali Bongo Ondimba wygrał wybory prezydenckie w Gabonie.
2009 – w Japonii odbyły się wybory parlamentarne.
Urodzili się [edytuj]
1748 – Jacques-Louis David, francuski malarz (zm. 1825)
1797 – Mary Shelley, angielska pisarka (zm. 1851)
1804 – Aleksander Chodźko, polski poeta, orientalista, slawista (zm. 1891)
1811 – Théophile Gautier, francuski pisarz (zm. 1872)
1852 – Jacobus Henricus van 't Hoff, holenderski chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1911)
1866 – Konstanty Skirmunt, polski polityk, dyplomata, minister spraw zagranicznych (zm. 1949)
1869 – Stanisław Śliwiński, polski inżynier rolnik, działacz gospodarczy i społeczny, polityk, minister aprowizacji (zm. 1929)
1871 – Ernest Rutherford, nowozelandzki fizyk, chemik (zm. 1937)
1873 – Cezydiusz Giacomantonio, włoski franciszkanin, misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
1884 – Theodor Svedberg, szwedzki chemik (zm. 1971)
1892 – Stefan Bagiński, polski histolog, profesor Uniwersytetu i Akademii Medycznej w Łodzi (zm. 1969)
1896 – Raymond Massey, kanadyjski aktor (zm. 1983)
1898 – Shirley Booth, amerykańska aktorka (zm. 1992)
1901 – Henryk Luft-Lotar, polski reżyser i aktor teatralny żydowskiego pochodzenia (zm. 1979)
1902 – Józef Maria Bocheński, polski logik, filozof (zm. 1995)
1905 – Alicja Stern, polska pisarka, scenarzystka, tłumaczka (zm. 1993)
1906
Joan Blondell, amerykańska aktorka (zm. 1979)
Jerzy Broński, polski żołnierz (zm. 1948)
1908 – Fred MacMurray, amerykański aktor (zm. 1991)
1909 – Tadeusz Sołtyk, polska konstruktor lotniczy (zm. 2004)
1910 – Arseniusz Romanowicz, polski architekt (zm. 2008)
1912
Krystyna Lubicz-Lisowska, polska aktorka (zm. 1993)
Edward Mills Purcell, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1997)
1913 – Irena Sławińska, polski teatrolog, historyk i teoretyk literatury (zm. 2004)
1917 – Denis Healey, brytyjski polityk, minister
1919 – Ryszarda Hanin, polska aktorka (zm. 1994)
1922 – Donald Hewlett, brytyjski aktor
1923
Lech Lorentowicz, polski reżyser filmowy (zm. 1987)
Vic Seixas, amerykański tenisista
1927 – Helena Sekuła, polska pisarka
1928 – Leon Cyboran, polski historyk filozofii indyjskiej, sanskrytolog, jogin (zm. 1977)
1930
Witold Karczewski, polski lekarz, polityk, minister (zm. 2008)
Paul Poupard, francuski duchowny katolicki, kardynał
Mira Rychlicka, polska aktorka (zm. 2007)
1931 – John Swigert, amerykański astronauta (zm. 1982)
1935 – Gerhard Mitter, niemiecki kierowca Formuły 1 (zm. 1969)
1936 – Edward Pałłasz, polski kompozytor, twórca muzyki filmowej
1937 – Bruce McLaren, nowozelandzki inżynier, kierowca wyścigowy (zm. 1970)
1938 – Dorota Terakowska, polska pisarka, dziennikarka (zm. 2004)
1939 – John Peel, brytyjski prezenter radiowy, dziennikarz muzyczny (zm. 2004)
1940 – Wojciech Kozłowski, polski operator filmowy
1942 – Krzysztof Cwynar, polski piosenkarz, kompozytor i działacz społeczny
1943 – Jean-Claude Killy, francuski narciarz alpejski, złoty medalista olimpijski
1944 – Krzysztof Glass, polski poeta, malarz, grafik, publicysta (zm. 2000)
1951 – Timothy Bottoms, amerykański aktor
1952 – Wojciech Fibak, polski tenisista
1953
Lech Majewski, polski pisarz, malarz, reżyser filmowy
Rudi Schuberth, polski piosenkarz, kompozytor, autor tekstów piosenek
1954 – Alaksandar Łukaszenka, białoruski polityk, prezydent Białorusi
1956 – Lech Dyblik, polski aktor
1958 – Anna Politkowska, rosyjska dziennikarka (zm. 2006)
1959 – Marek Sikora, polski aktor, reżyser, choreograf (zm. 1996)
1960
Philippe Jean-Charles Jourdan, estoński biskup katolicki
Tomasz Nowak, polski bokser, medalista mistrzostw świata i Europy
1962
Wasyl Jewsiejew, ukraiński piłkarz, reprezentant Ukrainy (zm. 2010)
Aleksander Litwinienko, rosyjski podpułkownik KGB/FSB (zm. 2006)
1966 – Ilona Kucińska, polska aktorka
1968 – Mirosław Staniek, polski piłkarz (zm. 2009)
1971
Katarzyna Nosowska, polska piosenkarka, autorka tekstów piosenek
McArthur, K. Megan, amerykańska astronautka
1972
Cameron Diaz, amerykańska aktorka
Marcin Nałęcz-Niesiołowski, polski dyrygent
Pavel Nedvěd, czeski piłkarz
1977 – Kamil Kosowski, polski piłkarz, reprezentant Polski
1979 – Juan Ignacio Chela, argentyński tenisista
1981
Izabela Kała, polska aktorka
Tomasz Majewski, polski lekkoatleta, miotacz kulą, mistrz olimpijski
André Niklaus, niemiecki lekkoatleta
1982
Bianka Lamade, niemiecka tenisistka
Andy Roddick, amerykański tenisista
1988 – Andrea Morassi, włoski skoczek narciarski
Zmarli [edytuj]
526 – Teodoryk Wielki, król Ostrogotów (ur. ? )
1181 – Aleksander III, papież (ur. ok. 1100)
1483 – Ludwik XI, król Francji (ur. 1423)
1505 – Elżbieta Rakuszanka, królowa Polski, żona Kazimierza IV Jagiellończyka (ur. 1436)
1580 – Emanuel Filibert, książę Sabaudii (ur. 1528)
1855 – Julian Korsak, polski poeta, tłumacz (ur. 1806 lub 1807)
1928 – Wilhelm Wien, niemiecki fizyk (ur. 1864)
1935 – Henri Barbusse, francuski pisarz (ur. 1873)
1940 – Joseph John Thomson, angielski fizyk, odkrywca elektronu
1944 – Roger Barlet, francuski kapral, dezerter z Wehrmachtu, uczestnik powstania warszawskiego (ur. ?)
1946 – Henryk Sucharski, polski dowódca wojskowy (ur. 1898)
1961 – Charles Coburn, amerykański aktor (ur. 1877)
1978 – Henryk Zygalski, polski matematyk, kryptolog (ur. 1908)
1981 – Vera-Ellen, amerykańska aktorka, tancerka (ur. 1921)
1983 – Zygmunt Malawski, polski aktor (ur. 1923)
1984 – Roman Szmar, polski aktor, tancerz (ur. 1903)
1986 – Krystyna Szczepańska, polska śpiewaczka operowa (mezzosopran) (ur. 1917)
1988 – Marian Małowist, polski historyk, mediewista (ur. 1909)
1988 – Wanda Wermińska, polska śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1900)
1994 – Lindsay Anderson, brytyjski reżyser filmowy (ur. 1923)
1995 – Adam Wiśniewski-Snerg, polski pisarz science fiction (ur. 1937)
1996 – Alfredo Crevenna, meksykański reżyser filmowy (ur. 1914)
1996 – Christine Pascal, francuska aktorka, reżyserka filmowa (ur. 1953)
1997 – Karol Taylor, polski biochemik, biolog, profesor Uniwersytetu Gdańskiego (ur. 1928)
1997 – Ernest Wilimowski, polski piłkarz (ur. 1916)
2002 – John Lee Thompson, angielski reżyser filmowy (ur. 1914)
2003 – Charles Bronson, amerykański aktor (ur. 1921)
2004 – Piotr Różycki, polski dziennikarz (ur. 1946)
2005 – Hendrikje van Andel-Schipper, holenderska rekordzistka długowieczności (ur. 1890)
2006 – Glenn Ford, amerykański aktor (ur. 1916)
2006 – Nadżib Mahfuz, egipski pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1911)
2007 – José Luis de Villalonga, hiszpański aktor, dziennikarz (ur. 1920)
2008 – Władysław Kowalski, kanadyjski wrestler, pochodzenia polskiego (ur. 1926)
2008 – Henryk Szymborski, polski piłkarz, reprezentant Polski (ur. 1931)
2009 – Alaksandar Marficki, białoruski pilot wojskowy, pułkownik (ur. 1956)
2009 – Alaksandar Żuraulewicz, białoruski pilot wojskowy (ur. 1963)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

31 sierpnia jest 243. (w latach przestępnych 244.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 122 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Aidan, Albertyna, Amat, Arystyda, Arystydes, Bohdan, Izabela, Jan, Józef, Nikodem, Optat, Paulin, Prymian, Rajmund, Rajmunda, Solidariusz, Świętosław i Teodot.
internauci – Blog Day[1]
Kirgistan, Trynidad i Tobago – Święto Niepodległości
Malezja – święto narodowe Hari Merdeka
Polska – Dzień Solidarności i Wolności (święto państwowe, nie jest dniem wolnym od pracy)
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[2][3], obchodzą:
św. Aidan (biskup)
św. Arystydes z Aten (apologeta)
św. Józef z Arymatei (uczeń Jezusa)
św. Nikodem (postać biblijna)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

31 sierpnia1827 – w Warszawie otwarto Instytut Oftalmiczny (okulistyczny).
1882 – oddano do użytku linię kolejową ze Stargardu do Kostrzyna.
1920 – wojna polsko-bolszewicka: Polacy zwyciężyli w bitwie pod Komarowem.
1933 – we wsi Biskupin w Wielkopolsce, miejscowy nauczyciel Walenty Szwajcer znalazł w pobliskim jeziorze drewniane szczątki, które okazały się pozostałościami przedsłowiańskiej osady.
1939 – prowokacja gliwicka: Niemcy sfingowali napad na radiostację gliwicką dając sobie pretekst do wojny.
1944 – 31. dzień powstania warszawskiego: całkowitemu zniszczeniu uległ Pasaż Simonsa.
1944 – PKWN wydał dekret O wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy.
1948 – rozpoczęło się plenum KC PPR, w czasie którego z funkcji pierwszego sekretarza odwołano Władysława Gomułkę. Zastąpił go Bolesław Bierut.
1959 – premiera filmu Inspekcja pana Anatola.
1980 – sierpień 1980: podpisano porozumienia sierpniowe w Gdańsku (21 postulatów).
1982 – w rocznicę porozumień sierpniowych w całym kraju odbyły się demonstracje. Trzech demonstrantów zostało zabitych przez milicję w Lubinie.
1992 – premiera serialu telewizyjnego Pogranicze w ogniu.
1992 – ukazało się premierowe wydanie magazynu Kawa czy herbata? (TVP1).
1994 – zamknięto wszystkie oddziały największej w Polsce Fabryki Celulozy i Papiernictwa we Włocławku.
1995 – zlikwidowano ostatnie linie trolejbusowe w Warszawie.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

1422 – Henryk VI został w wieku 9 miesięcy królem Anglii.
1823 – francuska inwazja na Hiszpanię: decydująca klęska hiszpańskich powstańców w bitwie pod Trocadero.
1827 – Frederick Robinson został premierem Wielkiej Brytanii.
1864 – wojna secesyjna: rozpoczęła się bitwa pod Jonesborough.
1870 – wojna francusko-pruska: rozpoczęła się bitwa pod Noiseville.
1876 – po detronizacji Murada V jako obłąkanego jego brat Abd-ul-Hamid II został sułtanem tureckim.
1886 – Charleston (Karolina Południowa) zostało niemal całkowicie zniszczone wskutek trzęsienia ziemi.
1888 – została zamordowana Mary Ann Nichols, pierwsza ofiara Kuby Rozpruwacza.
1907 – Rosja i Wielka Brytania zawarły układ z Sankt Petersburga.
1913 – założono holenderski klub sportowy PSV Eindhoven.
1928 – odbyła się premiera musicalu Opera za trzy grosze.
1932 – całkowite zaćmienie słońca widoczne w północnej Kanadzie i stanach: Vermont, New Hampshire, Maine i Massachusetts.
1935 – radziecki górnik Aleksiej Stachanow podczas jednej zmiany wykonał 1475% normy (tj. wydobył 102 m³ węgla).
1944 – II wojna światowa: wojska radzieckie zajęły Bukareszt.
1945 – powstała Liberalna Partia Australii.
1950 – w katastrofie lotu Trans World Airlines 903 na Pustyni Libijskiej zginęło 55 osób.
1955 – wojny izraelsko-arabskie: izraelscy komandosi zaatakowali obóz szkoleniowy fedainów w Khan Younis w Strefie Gazy, zabijając 72 osoby.
1956 – dokonano oblotu latającej cysterny Boeing KC-135 Stratotanker.
1957 – Malezja proklamowała niepodległość.
1962 – Trynidad i Tobago uzyskał niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
1972 – w katastrofie Iła-18 pod Magnitogorskiem zginęło 101 osób.
1985 – w Los Angeles został aresztowany seryjny morderca Richard Ramirez, znany jako "Nocny Łowca".
1986 – na Morzu Czarnym zatonął statek pasażerski Admirał Nachimow, zginęły 423 osoby.
1986 – wskutek zderzenia samolotu DC-9 z awionetką nad Los Angeles zginęły 82 osoby (w tym 15 na ziemi), a 8 zostało rannych.
1987 – ukazał się album Bad Michaela Jacksona.
1991 – Kirgistan uzyskał niepodległość (od ZSRR).
1992 – Pascal Lissouba został prezydentem Konga.
1993 – ostatni rosyjscy żołnierze opuścili Litwę.
1994 – Irlandzka Armia Republikańska ogłosiła zawieszenie broni.
1994 – ostatni rosyjscy żołnierze opuścili Łotwę i Niemcy.
1996 – Rosja i Czeczenia podpisały porozumienie pokojowe kończące I wojnę czeczeńską.
1997 – Diana, księżna Walii i jej przyjaciel Dodi Al-Fayed zginęli w wypadku samochodowym w Paryżu.
1999 – w katastrofie Boeinga 737 w Buenos Aires zginęło 65 osób (w tym 2 na ziemi), a 37 zostało rannych.
2004 – czeczeńska terrorystka-samobóczyni zdetonowała bombę w jednej ze stacji moskiewskiego metra; zginęło 10 osób, a 51 zostało rannych.
2005 – w Bagdadzie w wyniku paniki, która wybuchła na moście, zginęło 1 199 osób.
2006 – odzyskano skradzione w sierpniu 2004 z Muzeum Muncha w Oslo obrazy Edvarda Muncha Krzyk i Madonna.
2008 – w Czechach wycofano z obiegu monetę o nominale 50 halerzy.

Urodzili się [edytuj]

12 – Kaligula, cesarz rzymski (zm. 41)
161 – Kommodus, cesarz rzymski (zm. 192)
1663 – Guillaume Amontons, francuski fizyk (zm. 1705)
1749 – Aleksandr Radiszczew, rosyjski pisarz (zm. 1802)
1768 – Rajmund Korsak, polski poeta, tłumacz (zm. 1817)
1821 – Hermann von Helmholtz, niemiecki fizyk (zm. 1894)
1834 – Amilcare Ponchielli, włoski kompozytor (zm. 1886)
1863 – Siergiej Prokudin-Gorski, rosyjski fotografik (zm. 1944)
1870 – Maria Montessori, pierwsza kobieta-lekarz we Włoszech, reformatorka wychowania przedszkolnego, twórczyni "metody Montessori" (zm. 1952)
1877 – Stanisław Rospond, polski duchowny katolicki, biskup krakowski (zm. 1958)
1878 – Czesław Białobrzeski, polski fizyk, astronom (zm. 1953)
1880 – Adolf Grabowsky, niemiecki geopolityk (zm. 1969)
1880 – Wilhelmina, królowa Holandii (zm. 1962)
1883 – Raïssa Maritain, francuska mistyczka i poetka chrześcijańska, żona Jacques'a(zm. 1960)
1885 – Rajmund Jaworowski, polski działacz socjalistyczny (zm. 1941)
1891 – Adam Koc, polski polityk, minister (zm. 1969)
1893 – Władysław Karaś, polski major WP, olimpijczyk (zm. 1942)
1894 – Rajmund Barański, polski lekarz, minister zdrowia (zm. 1971)
1894 – Jan Dębski, polski aktor (zm. 1966)
1903 – Stefan Dybowski, polski nauczyciel, polityk, minister kultury i sztuki (zm. 1970)
1907 – Argentina Brunetti, argentyńska aktorka (zm. 2005)
1908 – Raymond Sommer, francuski kierowca wyścigowy (zm. 1950)
1908 – William Saroyan, amerykański pisarz (zm. 1981)
1909 – Ladislav Hecht, słowacki tenisista (zm. 2004)
1912 – Jan Piwnik, polski oficer rezerwy Wojska Polskiego (zm. 1944)
1913 – Zbigniew Bieńkowski, polski poeta, krytyk literacki, eseista, tłumacz (zm. 1994)
1914 – Richard Basehart, amerykański aktor (zm. 1984)
1921 – Jerzy Michotek, polski aktor, piosenkarz, reżyser estradowy i telewizyjny (zm. 1995)
1921 – Danuta Mostwin, polska pisarka, socjolog (zm. 2010)
1924 – George Sewell, brytyjski aktor (zm. 2007)
1925 – Vratislav Blažek, czeski pisarz, scenarzysta filmowy (zm. 1973)
1928 – James Coburn, amerykański aktor (zm. 2002)
1928 – Jaime Lachica Sin, filipiński duchowny katolicki, arcybiskup Manili, kardynał (zm. 2005)
1929 – Rajmund Kuczma, polski historyk, muzealnik (zm. 2007)
1931 – Lidia Bienias, polska aktorka
1933 – Kirsten Walther, duńska aktorka (zm. 1987)
1935 – Andrzej Dobosz, polski krytyk literacki, felietonista, aktor
1937 – Andrzej Herder, polski aktor (zm. 2002)
1939 – Jan Knoppek, polski polityk (zm. 2008)
1939 – Wojciech Seweryn, polski plastyk (zm. 2010)
1940 – Stefan Frankiewicz, polski historyk literatury, publicysta
1942 – Manfred Gorywoda, polski polityk, wicepremier
1944 - Joachim Marx, polski piłkarz, zdobywca złotego medalu olimpijskiego na igrzyskach w Monachium 1972.
1945 – Van Morrison, brytyjski muzyk
1945 – Itzhak Perlman, amerykański skrzypek pochodzenia żydowskiego
1945 – Leonid Popow, radziecki kosmonauta
1947 – Jerzy Święch, polski aktor
1947 – Grzegorz Warchoł, polski aktor, reżyser filmowy
1948 – Rudolf Schenker, niemiecki gitarzysta zespołu Scorpions
1949 – Richard Gere, amerykański aktor
1949 – Mieczysław Hryniewicz, polski aktor
1951 – Sławomir Łosowski, polski muzyk zespołu Kombi
1951 – Bronisław Wrocławski, polski aktor
1953 – Wojciech Banach, polski inżynier, poeta, kolekcjoner
1954 – Robert Koczarian, armeński polityk, prezydent Górskiego Karabachu, premier i prezydent Armenii
1955 – Filip Adwent, polski polityk, eurodeputowany do Parlamentu Europejskiego (zm. 2005)
1955 – Marek Bałata, polski wokalista jazzowy
1956 – Masashi Tashiro, japoński prezenter telewizyjny
1958 – Antoni Ostrouch, polski aktor
1960 – Vali Ionescu, rumuńska lekkoatletka, skoczkini w dal, rekordzistka świata
1963 – Robert Gawliński, polski muzyk
1970 – Rania, królowa Jordanii
1971 – Kinga Preis, polska aktorka
1976 – Dariusz Krupa, polski gitarzysta
1977 – Jeff Hardy, amerykański wrestler, aktor
1978 – Marcin Koczot, polski wokalista
1979 – Mickie James, amerykańska wrestlerka
1982 – José Reina, hiszpański piłkarz, bramkarz
1982 – Patrick Nuo, szwajcarski piosenkarz
1983 – Paweł Penarski, polski producent muzyczny, producent w radiu RMF FM
1994 – Klemens Murańka, polski skoczek narciarski

Zmarli [edytuj]

1056 – Teodora, cesarzowa Bizancjum (ur. 981)
1247 – Konrad I, książę mazowiecki i krakowski (ur. 1187/1188)
1324 – Henryk II Lusignan, król Jerozolimy i Cypru (ur. 1271)
1422 – Henryk V Lancaster, król Anglii (ur. 1387)
1724 – Ludwik I Burbon, król Hiszpanii (ur. 1707)
1762 – Momozono, cesarz Japonii (ur. 1741)
1867 – Charles Baudelaire, francuski poeta (ur. 1821)
1915 – Adolphe Pégoud, francuski lotnik (ur. 1889)
1941 – Maryna Cwietajewa, rosyjska poetka (ur. 1892)
1942 – Stanisław Sokołowski, polski leśnik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (ur. 1865)
1944 – Jan Kajus Andrzejewski, polski harcmistrz, podpułkownik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1913)
1944 – Józef Archutowski, polski ksiądz katolicki, teolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (ur. 1879)
1945 – Stefan Banach, polski matematyk (ur. 1892)
1948 – Andriej Żdanow, radziecki polityk, działacz komunistyczny (ur. 1896)
1952 – Waldemar Bonsels, niemiecki pisarz (ur. 1881)
1956 – Antoni Bogusławski, polski pisarz, tłumacz (ur. 1889)
1962 – Felicjan Sławoj Składkowski, polski generał, polityk, minister spraw wewnętrznych, premier Polski (ur. 1885)
1963 – Georges Braque, francuski malarz (ur. 1882)
1967 – Ilja Erenburg, rosyjski pisarz, dziennikarz (ur. 1891)
1969 – Rocky Marciano, amerykański bokser (ur. 1923)
1973 – John Ford, amerykański reżyser filmowy (ur. 1894)
1980 – Wanda Bartówna, polska aktorka (ur. 1917)
1986 – Urho Kaleva Kekkonen, fiński polityk, premier i prezydent Finlandii (ur. 1900)
1986 – Sir Henry Moore, angielski rzeźbiarz (ur. 1898)
1997 – Dodi Al-Fayed, egipski producent filmowy, kochanek Lady Diany Spencer (ur. 1955)
1997 – Diana Spencer, księżna Walii, działaczka społeczna (ur. 1961)
2000 – Nodar Gabunia, gruziński pianista, kompozytor (ur. 1933)
2000 – Mieczysław Róg-Świostek, polski działacz państwowy, dziennikarz i historyk (ur. 1919)
2002 – Lionel Hampton, amerykański wibrafonista i perkusista jazzowy (ur. 1908)
2002 – George Porter, brytyjski chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1920)
2003 – Tadeusz Machl, polski kompozytor, organista, pedagog (ur. 1922)
2005 – Józef Rotblat, brytyjski fizyk pochodzenia polskiego, laureat Nagrody Nobla (ur. 1908)
2005 – Michael Sheard, szkocki aktor (ur. 1938)
2005 – Stefania Woytowicz, polska śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1922)
2006 – Ingvar Gärd, szwedzki piłkarz, reprezentant Szwecji (ur. 1921)
2007 – Włodzimierz Brus, polski ekonomista, wykładowca Oksfordu (ur. 1921)
2008 – Hanna Lemańska-Węgrzecka, polska pisarka, publicystka (ur. 1959)
2008 – Jerry Reed, amerykański aktor, muzyk (ur. 1937)
2010 – Laurent Fignon, francuski kolarz szosowy, zwycięzca Tour de France i Giro d'Italia (ur. 1960)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

1 września jest 244. (w latach przestępnych 245.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 121 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Amon, Anna, August, Beatrycze, Bronisław, Bronisława, Donat, Dzierżysław, Egidia, Feliks, Gedeon, Idzi, Melecjusz, Michał, Miłodziad, Ruta, Sator, Satora, Sykstus, Werena, Witalis
Polska
Święto Wojsk Obrony Przeciwlotniczej [1]
Dzień Weterana [2] (święto państwowe; nie jest dniem wolnym od pracy)
Erytrea – Początek Zbrojnego Powstania
Libia – Święto Rewolucji
Singapur – Dzień Nauczyciela
Słowacja – Święto Konstytucji
Uzbekistan – Święto Niepodległości
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[3],[4] obchodzą:
św. Idzi (opat)
bł. Bronisława (dziewica i mniszka)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1 września1291 – król czeski Wacław II wydał przywilej z Litomyśla dla Małopolski, gwarantujący urzędy dla miejscowych, żołd dla rycerzy i nienakładanie nowych podatków.
1364 – papież Urban V wydał bullę powołującą do życia Akademię Krakowską.
1435 – w bitwie pod Wiłkomierzem nad rzeką Świętą wojska polsko-litewskie pokonały armię Świdrygiełły i posiłkujących go krzyżaków inflanckich.
1846 – otwarto dwutorową linię kolejową Miłkowice-Bolesławiec-Żary (102,4 km).
1882 – Ludwik Waryński założył pierwszą polską partię socjalistyczną I Proletariat.
1919 – Polska podpisała zawieszenie broni z Ukrainą.
1932 – wszedł w życie nowy Kodeks karny.
1939 – wojska niemieckie i słowackie napadły bez wypowiedzenia wojny na terytoria polskie, rozpoczynając II wojnę światową – kampanię wrześniową; prezydent Ignacy Mościcki wprowadził na terytorium całego państwa stan wojenny.
1939 – w Olsztynie uruchomiono komunikację trolejbusową.
1943 – w nocy z 31 sierpnia na 1 września Zgrupowanie nr 2 ppor. cc. Waldemara Szwieca "Robota" ze Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponurego" opanowało na kilka godzin Końskie bez strat własnych, likwidując agentów Gestapo w mieście i zdobywając zaopatrzenie i amunicję.
1944 – 32. dzień powstania warszawskiego: zakończenie ewakuacji żołnierzy i części ludności cywilnej Starówki do Śródmieścia.
1945 – w Stargardzie otwarto pierwsze po wojnie na Pomorzu liceum ogólnokształcące.
1958 – premiera filmu Wolne miasto.
1958 – wskutek wybuchu w KWK Nowa Ruda zginęło 14 górników.
1967 – odsłonięto Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach.
1967 – premiera filmu Westerplatte.
1970 – założono Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego w Katowicach.
1971 – premiera filmu Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni...
1975 – w katastrofie kolejowej pod Chorzewem koło Pajęczna zginęło 6 osób, 19 zostało rannych.
1979 – premiera filmu Sekret Enigmy.
1979 – została utworzona Konfederacja Polski Niepodległej.
1980 – w katastrofie w KWK Halemba w Rudzie Śląskiej zginęło 8 górników.
1984 – premiera filmu Katastrofa w Gibraltarze.
1990 – sformowano Żandarmerię Wojskową.
1992 – zabójstwo małżeństwa Jaroszewiczów.
1994 – na dworcu PKS w Krakowie został pozostawiony nieuzbrojony ładunek wybuchowy. Terrorysta, nazywający siebie "Gumisiem" zażądał 500 tysięcy marek niemieckich okupu, grożąc podłożeniem ładunków bez ostrzeżenia.
1997 – stacja RTL7 wyemitowała pierwszy odcinek amerykańskiej mydlanej opery Sunset Beach.
1998 – wszedł w życie nowy Kodeks karny.
1999 – weszła w życie reforma systemu oświaty.
1999 – założono Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
2001 – na Stadionie Śląskim polscy piłkarze pokonali Norwegię 3:0 i awansowali do turnieju finałowego Mistrzostw Świata 2002.
2001 – założono Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach i Uniwersytet Rzeszowski.
2004 – Polska została członkiem europejskiej organizacji ds. bezpieczeństwa żeglugi powietrznej EUROCONTROL.
2004 – wystartowała TV Biznes.
2005 – założono Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
2007 – dwa samoloty typu Zlin 526 zderzyły się na pokazach Radom Air Show 2007. Zginęło dwóch pilotów, w tym założyciel AZL Żelazny.
2009 – Poczta Polska w wyniku komercjalizacji została przekształcona w spółkę akcyjną.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

1181 – Lucjusz III został wybrany na papieża.
1271 – Grzegorz X został wybrany na papieża.
1449 – chiński cesarz Zhu Qizhen został pokonany i ujęty przez Ojratów pod wodzą Esena. Koniec militarnej przewagi dynastii Ming nad koczownikami.
1701 – hiszpańska wojna sukcesyjna: klęska wojsk francuskich w bitwie z Austriakami pod Chiari.
1804 – Karl Ludwig Harding odkrył planetoidę 3 Juno.
1862 – wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa pod Chantilly.
1864 – rozpoczęła się konferencja w Charlottetown, na której podjęto wstępne decyzje w celu utworzenia Konfederacji Kanady.
1870 – wojna francusko-pruska: rozpoczęła się bitwa pod Sedanem, w wyniku której Napoleon III Bonaparte został wzięty do niewoli.
1880 – II wojna brytyjsko-afgańska: zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Kandaharem.
1894 – ponad 400 osób zginęło w pożarze miasta Hinckley (Minnesota).
1902 – premiera filmu Podróż na Księżyc.
1905 – Alberta i Saskatchewan przystąpiły do Konfederacji Kanady.
1906 – w celu stłumienia rewolucji rząd rosyjski powołał polowe sądy wojskowe, które skazały ma śmierć ponad 6 tys. osób.
1914 – Sankt Petersburg zmienił nazwę na Piotrogród.
1914 – w ogrodzie zoologicznym w Cincinnati padł ostatni gołąb wędrowny o imieniu Martha.
1916 – Bułgaria wypowiedziała wojnę Rumunii.
1920 – Francja utworzyła Liban, pozostający pod jej protektoratem do 1946.
1923 – 140 000 ludzi zginęło w trzęsieniu ziemi w Tokio i Jokohamie.
1928 – Albania została ogłoszona królestwem. Królem został Zog I.
1944 – w Sztokholmie zaprezentowano samochód osobowy Volvo PV444.
1951 – podpisano pakt Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku (ANZUS).
1961 – została odkryta Kometa Humasona.
1969 – w Libii nastąpił przewrót wojskowy, proklamowano utworzenie Libijskiej Republiki Arabskiej. Muammar al-Kadafi, obaliwszy króla Idrisa I, objął władzę.
1972 – na igrzyskach w Monachium Józef Zapędzki obronił tytuł mistrza olimpijskiego w konkurencji pistoletu szybkostrzelnego.
1972 – w Reykjavíku zakończył się szachowy "mecz stulecia" o mistrzostwo świata, w którym Amerykanin Bobby Fischer pokonał Borysa Spasskiego z ZSRR.
1975 – doszło do zawarcia izraelsko-egipskiego porozumienia w sprawie Półwyspu Synaj. Na jego mocy Izrael przeprowadził częściowe wycofanie swoich wojsk na odległość 70 km na wschód od Kanału Sueskiego.
1979 – sonda Pioneer 11 przeleciała obok Saturna w odległości 20 900 km.
1981 – został obalony prezydent Republiki Środkowoafrykańskiej David Dacko. Władzę w kraju przejął André Kolingba.
1983 – zimna wojna: południowokoreański samolot pasażerski KAL 007 został zestrzelony przez sowieckie samoloty wojskowe. Zginęło 269 osób – wszyscy pasażerowie, m.in. kongresman Larry McDonald i załoga.
1985 – odnaleziono wrak Titanica.
1991 – Uzbekistan uzyskał niepodległość.
1992 – została uchwalona konstytucja Słowacji.
2004 – Cypr, Czechy, Litwa, Łotwa, Słowacja, Słowenia i Węgry zostały przyjęte do Europolu.
2004 – szkoła w Biesłanie w Osetii Północnej (Rosja) została opanowana przez napastników domagających się wycofania wojsk rosyjskich z Czeczenii.
2005 – w Europie i Australii odbyła się premiera pierwszej wersji konsoli PSP, czyli 1000 (FAT).
2008 – oko huraganu Gustav minęło o kilka km przymusowo ewakuowany Nowy Orlean.

Urodzili się [edytuj]

1288 – Ryksa Elżbieta, królowa Polski i Czech (zm. 1335)
1566 – Edward Alleyn, angielski aktor (zm. 1626)
1588 – Henryk II Burbon-Condé, trzeci książę de Condé, zarządca Burgundii (zm. 1646)
1646 – Jan Drews, polski pisarz, jezuita (zm. 1710)
1651 – Natalia Naryszkina, caryca Rosji, żona Aleksego I Romanowa (zm. 1694)
1653 – Johann Pachelbel, niemiecki kompozytor (zm. 1706)
1711 – Wilhelm IV Orański, stadhouder Republiki Zjednoczonych Prowincji (zm. 1751)
1820 – Karol Scheibler, polski przedsiębiorca (zm. 1881)
1835 – Rafał Kalinowski, święty, polski duchowny katolicki, karmelita (zm. 1907)
1848 – Auguste Forel, szwajcarski neurolog, psychiatra, neuroanatom i entomolog-myrmekolog (zm. 1931)
1854 – Engelbert Humperdinck, niemiecki kompozytor (zm. 1921)
1856 – Siergiej Nikołajewicz Winogradski, rosyjski mikrobiolog (zm. 1953)
1866 – James J. Corbett, amerykański bokser (zm. 1933)
1875 – Edgar Rice Burroughs, amerykański pisarz (zm. 1950)
1877 – Francis William Aston, angielski fizyk, chemik, noblista (zm. 1945)
1881 – Octave Aubry, francuski pisarz (zm. 1946)
1887 – Blaise Cendrars, francuski pisarz (zm. 1961)
1888 – Olga Drahonowska-Małkowska, polska instruktorka harcerstwa, twórczyni polskiego skautingu (zm. 1979)
1896:
André Hunebelle, francuski reżyser filmowy (zm. 1985)
Bhaktivedanta Swami, hinduski duchowny (zm. 1977)
1898 – Wilhelm Fuchs, niemiecki działacz nazistowski, zbrodniarz wojenny (zm. 1947)
1899 – Andriej Płatonow, rosyjski pisarz (zm. 1951)
1900:
Kazimierz Wiłkomirski, polski wiolonczelista, dyrygent, kompozytor (zm. 1995)
Urho Kekkonen, fiński polityk, premier i prezydent Finlandii (zm. 1986)
1901:
Jerzy Braun, polski pisarz (zm. 1975)
Bolesław Filipiak, polski duchowny katolicki, kardynał (zm. 1978)
1903 – Piotr Erlich, polski aktor (zm. 1982)
1904:
Stefan Brem, polski aktor (zm. 1975)
Karl Ernst, niemiecki działacz nazistowski, szef SA w Berlinie (zm. 1934)
Wiesław Mirewicz, polski aktor (zm. 1974)
1906 – Joaquin Balaguer, dominikański polityk, prezydent Dominikany (zm. 2002)
1907 – Bronisław Broński, polski aktor, reżyser teatralny (zm. 1970)
1909:
Andrea Pangrazio, włoski duchowny katolicki, biskup (zm. 2005)
August Sabbe, ostatni estoński antykomunistyczny partyzant (zm. 1978)
1910:
Pierre Bézier, francuski matematyk (zm. 1999)
Ewa Kołaczkowska, polska pisarka (zm. 1985)
1912 – Kornelia Dobkiewiczowa, polska pisarka (zm. 1990)
1913 – Christian Nyby, amerykański reżyser filmowy (zm. 1993)
1914 – Stefan Niedzielak, polski ksiądz opozycjonista, kapelan Rodziny Katyńskiej (zm. 1989)
1916 – Dorothy Cheney, amerykańska tenisistka
1918 – Tadeusz Gwiazdowski, polski aktor (zm. 1983)
1920:
Richard Farnsworth, amerykański aktor (zm. 2000)
Hubert Lampo, belgijski pisarz (zm. 2006)
1921 – Rajmund Kazimierz Łaszczyński, polski wojskowy (zm. 1994)
1922:
Vittorio Gassman, włoski aktor (zm. 2000)
Rajmund Kaczyński, polski fizyk, żołnierz AK, ojciec Lecha i Jarosława Kaczyńskich (zm. 2005)
Irena Burawska, polska aktorka (zm. 2007)
Yvonne De Carlo, kanadyjska aktorka (zm. 2007)
1923:
Rocky Marciano, amerykański bokser (zm. 1969)
Kenneth Thomson – kanadyjski magnat medialny (zm. 2006)
Barbara Zbrożyna, polska rzeźbiarka (zm. 1995)
1925:
Roy Glauber, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla
Maciej Urbaniec, polski grafik (zm. 2004)
1926:
Abdur Rahman Biswas, banglijski polityk, prezydent Bangladeszu
Stanley Cavell, amerykański filozof
1928 – Jerzy Gawrysiak, polski polityk, minister
1929:
Anne Ramsey, amerykańska aktorka (zm. 1988)
Tadeusz Wieżan, polski operator filmowy, pisarz (zm. 1982)
1930 – Andrzej Grzybowski, polski aktor
1931 – Arturo Pomar Salamanca, hiszpański szachista, arcymistrz
1933 – Conway Twitty, amerykański piosenkarz (zm. 1993)
1935:
Emir Buczacki, polski aktor (zm. 1990)
Seiji Ozawa, japoński dyrygent
1936 – Alain Ayache, francuski dziennikarz (zm. 2008)
1939:
Heinrich Messner, austriacki narciarz alpejski
Lily Tomlin, amerykańska aktorka
1940 – Alton Ellis, jamajski muzyk reggae (zm. 2008)
1942 – C. J. Cherryh, amerykańska pisarka fantasy i fantastyki naukowej
1943:
Andrzej Jakóbiec, polski trębacz jazzowy (zm. 2005)
Teresa Tutinas, polska piosenkarka
1945 – Margaret Ewing, szkocka polityk (zm. 2006)
1946:
Franciszek Gaik, polski ekonomista, polityk, minister
Barry Gibb, australijski wokalista zespołu Bee Gees
Roh Moo-hyun, południowokoreański polityk, prezydent Korei Południowej (zm. 2009)
1947:
Tadeusz Kijański, polski reżyser filmowy
Jan Mitka, polski aktor teatralny (zm. 1980)
1948 – Józef Życiński, polski duchowny, arcybiskup lubelski
1949:
Mirosław Chojecki, polski wydawca, członek KOR
Tadeusz Pikus, polski duchowny katolicki, biskup warszawski
1950:
Michaił Fradkow, rosyjski polityk, premier Rosji
Andrzej Maj, polski reżyser teatralny i filmowy (zm. 2005)
1951:
Alicja Butkiewicz, polska aktorka
Nicu Ceauşescu, syn Nicolae i Eleny (zm. 1996)
1952:
Abel Braga, brazylijski piłkarz, trener piłkarski
Michaił Paułau, białoruski polityk, działacz państwowy, burmistrz Mińska (zm. 2010)
1953:
Ahmad Szach Masud, afgański dowódca wojskowy, przywódca mudżahedinów, polityk (zm. 2001)
Witold Paszt, polski muzyk, wokalista
1954:
Henryk Niebudek, polski aktor
Filip Vujanović, czarnogórski polityk, prezydent Czarnogóry
1955 – Bruce Foxton, angielski basista zespołu The Jam
1957 – Gloria Estefan, amerykańska piosenkarka pochodzenia kubańskiego
1959 – Neli Topałowa, bułgarska aktorka, polityk
1961:
Bam Bam Bigelow, amerykański wrestler (zm. 2007)
Christopher Ferguson, amerykański astronauta
Krzysztof Szatrawski, polski pisarz, krytyk muzyczny i literacki
1962 – Ruud Gullit, holenderski piłkarz, reprezentant Holandii
1964 – Józef Tracz, polski zapaśnik stylu klasycznego
1965 – Nils Tavernier, francuski aktor, reżyser filmowy
1966 – Tim Hardaway, amerykański koszykarz
1968 – Mohamed Atta, egipski terrorysta, przywódca zamachowców z 11 września 2001 (zm. 2001)
1970 – Barbara Paulus, austriacka tenisistka
1971:
Maciej Balcar, polski wokalista zespołu Dżem, aktor
Hakan Şükür, turecki piłkarz
Hussain Rasheed, iracki tenisista (zm. 2006)
1973 – J. D. Fortune, kanadyjski wokalista zespołu INXS
1974:
Marcin Pieczonka, polski reżyser, scenarzysta filmowy
Renārs Kaupers, łotewski muzyk zespołu Brainstorm
Filip Nikolic, francuski piosenkarz, kompozytor, aktor (zm. 2009)
1976 – Mauro Cantoro, argentyński piłkarz
1981 – Michael Maze, duński tenisista stołowy
1982 – Jeffrey Buttle, kanadyjski łyżwiarz figurowy
1984 – Joe Trohman, gitarzysta zespołu Fall Out Boy
1983:
José Antonio Reyes, hiszpański piłkarz
Natalia Przybysz, polska wokalistka zespołu Sistars
Riccardo Riccò, włoski kolarz szosowy
1989:
Bill Kaulitz, niemiecki wokalista zespołu Tokio Hotel
Tom Kaulitz, niemiecki gitarzysta zespołu Tokio Hotel
1992 – Kirani James, grenadyjski lekkoatleta

Zmarli [edytuj]

921 – Ryszard I Prawodawca, książę Burgundii (ur. ok. 867)
1067 – Baldwin V z Lille, hrabia Flandrii (ur. ?)
1126 – Świętosława Swatawa, królowa Czech, żona Wratysława II (ur. ok. 1041/1048)
1159 – Hadrian IV, papież (ur. ok. 1115)
1373 – Jan Stryprock, polski duchowny katolicki, biskup warmiński (ur. ?)
1557 – Jacques Cartier, francuski podróżnik, odkrywca (ur. 1491)
1648 – Marin Mersenne, francuski matematyk (ur. 1588)
1715 – Ludwik XIV, król Francji (ur. 1638)
1838 – William Clark, amerykański podróżnik, odkrywca (ur. 1770)
1920 – Teresa Grodzińska, polska sanitariuszka (ur. 1899)
1939 – Konrad Guderski, polski dowódca obrony Poczty Polskiej w Gdańsku (ur. 1900)
1941 – Bolesław Miklaszewski, polski chemik, ekonomista, polityk, minister, rektor SGH (ur. 1871)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Zygmunt Batowski, polski historyk sztuki, muzeolog (ur. 1876)
Krystyna Dąbrowska, polska rzeźbiarka, sanitariuszka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1906)
Mieczysław Kurowski, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. ok. 1923)
1947 – Frederick Russell Burnham amerykański zwiadowca (ur. 1861)
1954 – Joanna Kozicka, polska reżyser (ur. 1929)
1957 – Sabine Kalter, polska śpiewaczka operowa (kontralt) (ur. 1889)
1959 – Marceli Struszyński, polski chemik (ur. 1880)
1964 – Stanisław Daczyński, polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1892)
1967 – Ilse Koch, niemiecka działaczka nazistowska, zbrodniarka wojenna (ur. 1906)
1970 – François Mauriac, francuski pisarz (ur. 1885)
1977:
Elżbieta Dziewońska, polska aktorka (ur. 1903)
Henryk Wars, polski kompozytor, autor piosenek (ur. 1902)
1981:
Antoni Jahołkowski, polski aktor teatralny (ur. 1931)
Albert Speer, niemiecki architekt, polityk, działacz nazistowski, minister zbrojeń III Rzeszy (ur. 1905)
1982 – Władysław Gomułka, polski polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PPR, wicepremier, I sekretarz KC PZPR (ur. 1905)
1986 – Murray Hamilton, amerykański aktor (ur 1923)
1988 – Luis Alvarez, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1911)
1989:
Kazimierz Deyna, polski piłkarz, reprezentant Polski, mistrz olimpijski (ur. 1947)
Tadeusz Sendzimir, polski inżynier, wynalazca (ur. 1894)
1992:
Piotr Jaroszewicz, polski generał, polityk, minister górnictwa, wicepremier i premier Polski (ur. 1909)
Alicja Solska-Jaroszewicz, polska dziennikarka, żona premiera Piotra Jaroszewicza (ur. 1925)
1998 – Józef Krupiński, polski poeta (ur. 1930)
2005 – Zdobysław Stawczyk, polski lekkoatleta, sprinter, zwycięzca plebiscytu Przeglądu Sportowego (ur. 1923)
2006:
Emerich Coreth, austriacki filozof (ur. 1919)
György Faludy, węgierski pisarz (ur. 1910)
2007:
Witold Leszczyński, polski reżyser filmowy (ur. 1933)
Lech Marchelewski, polski lotnik, podpułkownik, założyciel grupy akrobacyjnej AZL Żelazny (ur. 1947)
Viliam Schrojf, słowacki piłkarz, reprezentant Czechosłowacji (ur. 1931)
2008:
Carl Kaufmann, niemiecki lekkoatleta, dwukrotny medalista olimpijski (ur. 1936)
Don LaFontaine, amerykański aktor głosowy (ur. 1940)
2009:
Jake Brockman, brytyjski pianista, klawiszowiec grupy Echo & the Bunnymen (ur. 1956)
Jang Jin-young, południowokoreańska aktorka (ur. 1974)
Erich Kunzel, amerykański dyrygent (ur. 1935)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

2 września jest 245. (w latach przestępnych 246.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 120 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Absalon, Adelina, Aleksander, Antonin, Apolinary, Bohdan, Czesław, Dziesław, Dionizy, Eliza, Elpidia, Elpidiusz, Franciszek, Ingryda, Jakub, Jan, Julian, Oliwier, Oktawian, Piotr, Salomon, Seweryn, Sobiemysł, Teodor, Walenty, Walentyn, Wilhelm, Zenon i Zofia.
Boliwia – Święto Pracy
Wietnam
Święto Niepodległości (uzyskana od Francji w 1945)
Rocznica śmierci Ho Chi Minha
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
bł. Ingryda Szwedzka (zm. XIII w., mniszka, założycielka pierwszego w Szwecji klasztoru mniszek dominikańskich)[3]
błbł. męczennicy paryscy, męczennicy wrześniowi (ofiary rewolucji francuskiej 1789-1800; beatyfikowani 17 października 1926 przez Piusa XI)[4]
św. Wilhelm z Roskilde (zm. ok. 1075; biskup Roskilde, kapelan Kanuta Wielkiego, doradca króla Swena II)[5]

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1352 – w Poznaniu zawiązała się Konfederacja Maćka Borkowica.
1621 – rozpoczęła się bitwa pod Chocimiem.
1655 – potop szwedzki: zwycięstwo Szwedów w bitwie pod Sobotą.
1808 – założono Archiwum Ogólne Krajowe (ob. Archiwum Główne Akt Dawnych).
1875 – otwarto tunel kolejowy w Długopolu.
1886 – w warszawskim dzienniku Słowo ukazał się ostatni odcinek powieści Potop Henryka Sienkiewicza.
1914 – I wojna światowa: Austriacy opuścili Lwów.
1914 – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk austro-węgierskich nad rosyjskimi w I bitwie pod Komarowem.
1931 – Polska podpisała Traktat Spitsbergeński.
1932 – wybuchł strajk powszechny w przemyśle naftowym.
1933 – otwarto tunel średnicowy w Warszawie.
1934 – otwarto obecny Stadion im. Ernesta Pohla w Zabrzu.
1939 – hitlerowcy założyli obóz koncentracyjny w Stutthofie.
1939 – samolot typu PZL.23 Karaś zbombardował fabrykę w Oławie (pierwsze bombardowanie Niemiec w czasie II wojny światowej).
1944 – 33 dzień powstania warszawskiego: powstańcy zakończyli obronę Starego Miasta. Upadła Kolumna Zygmunta, rażona pociskami z czołgu niemieckiego.
1945 – powstała konspiracyjna organizacja Wolność i Niezawisłość pod kierownictwem Jana Rzepeckiego.
1949 – powstał ZBoWiD.
1951 – ukazał się pierwszy numer Gazety Białostockiej (ob. Gazeta Współczesna).
1960 – premiera filmu Krzyżacy.
1974 – premiera filmu Potop.
1976 – Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek serialu Szaleństwo Majki Skowron.
1980 – Stare Miasto w Warszawie zostało umieszczone na Liście światowego dziedzictwa UNESCO.
1991 – na antenie TVP2 ukazało się premierowe wydanie programu informacyjnego Panorama.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

2 września 44 p.n.e. – w senacie rzymskim Cyceron wygłosił pierwszą filipikę skierowaną przeciwko Markowi Antoniuszowi.
31 p.n.e. – rzymska wojna domowa: flota Oktawiana Augusta pokonała połączone siły Marka Antoniusza i Kleopatry w bitwie pod Akcjum.
1192 – król Ryszard I Lwie Serce i sułtan Saladyn podpisali porozumienie kończące III wyprawę krzyżową.
1347 – Karol IV i Blanka de Valois zostali koronowani na króla i królową Czech.
1644 – angielska wojna domowa: zwycięstwo armii króla Karola I nad siłami Parlamentu w bitwie pod Lostwithiel.
1666 – wybuchł wielki pożar Londynu.
1686 – V wojna austriacko-turecka: wojska cesarkie zdobyły po oblężeniu Budę.
1752 – Wielka Brytania i jej kolonie w Ameryce odeszły od kalendarza juliańskiego na rzecz gregoriańskiego. Na skutek tego po 2 września w Wielkiej Brytanii nastąpił od razu 14 września.
1789 – powołano Departament Skarbu Stanów Zjednoczonych.
1792 – w Paryżu rozpoczęły się masakry wrześniowe aresztowanych przedstawicieli szlachty i duchowieństwa.
1807 – brytyjska marynarka wojenna zbombardowała Kopenhagę.
1859 – rozpoczęła się najsilniejsza w historii burza magnetyczna, która spowodowała awarie sieci telegraficznych w wielu miejscach na świecie.
1862 – powstanie Dakotów w Minnesocie: porażka wojsk amerykańskich w bitwie pod Birch Coulee.
1870 – zakończyła się bitwa pod Sedanem. Armia pruska rozbiła siły francuskie dowodzone przez marszałka Patrice'a Mac-Mahona.
1898 – Brytyjczycy pokonali Sudańczyków w bitwie pod Omdurmanem.
1900 – w pruskich szkołach publicznych wprowadzono przedmiot wychowanie seksualne.
1922 – wojna grecko-turecka: wojska tureckie zdobyły Eskişehir.
1933 – podpisano pakt o nieagresji między ZSRR a Włochami.
1935 – 435 osób zginęło po przejściu huraganu nad archipelagiem Florida Keys.
1940 – II wojna światowa: USA i Wielka Brytania zawarły porozumienie niszczyciele za bazy.
1945 – Ho Chi Minh ogłosił utworzenie Demokratycznej Republiki Wietnamu.
1945 – na pokładzie pancernika USS Missouri przedstawiciele Japonii podpisali akt kapitulacji.
1950 – w Paryżu założono Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC).
1954 – została utworzona Organizacja Paktu Azji Południowo-Wschodniej (SEATO).
1958 – dwa radzieckie myśliwce MiG-19 zestrzeliły amerykański samolot wojskowy C-130 Hercules, który zboczył z kursu nad terytorium Armenii. Zginęła cała 17-osobowa załoga.
1958 – w Chinach uruchomiono pierwszy kanał telewizyjny.
1962 – w katastrofie samolotu Tu-104 pod Chabarowskiem zginęło 86 osób.
1964 – w katastrofie Iła-18 na Sachalinie zginęło 87 osób.
1967 – powstało quasi-państwo Sealandia.
1971 – wystrzelono sondę księżycową Łuna 18.
1987 – w Moskwie rozpoczął się proces niemieckiego pilota Mathiasa Rusta, który w maju wylądował samolotem na placu Czerwonym.
1990 – Naddniestrze ogłosiło niepodległość od Mołdawii.
1991 – Stany Zjednoczone uznały niepodległość Estonii, Łotwy i Litwy.
1998 – 229 osób zginęło u wybrzeży Nowej Szkocji w katastrofie samolotu McDonnell Douglas MD-11 linii Swissair.
1998 – dokonano oblotu samolotu pasażerskiego Boeing 717.
2000 – otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje.
2002 – w Budapeszcie założono niemieckojęzyczny Uniwersytet Andrássy.
2009 – Iolu Abil został prezydentem Vanuatu.

Urodzili się [edytuj]

1838 – Lydia Lili'uokalani, królowa Hawajów (zm. 1917)
1853 – Wilhelm Ostwald, niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1932)
1876 – Stefan Biedrzycki, polski agronom, rektor SGGW (zm. 1936)
1877 – Frederick Soddy, brytyjski chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1956)
1883 – Rudolf Weigl, polski biolog, profesor Uniwersytetu Lwowskiego (zm. 1957)
1894 – Joseph Roth, austriacki pisarz (zm. 1939)
1899 – Zofia Dromlewiczowa, polska pisarka (zm. 1938)
1910 – Donald Watson, brytyjski działacz, twórca weganizmu (zm. 2005)
1911 – Czesław Janczarski, polski pisarz (zm. 1971)
1912 – Gwidon Borucki, polski aktor, piosenkarz, żołnierz armii gen. Władysława Andersa (zm. 2009)
1912 – Johan Daisne, belgijski pisarz (zm. 1978)
1912 – Franciszek Waniołka, polski polityk, wicepremier (zm. 1971)
1913 – Park Sung-chul, północnokoreański polityk, premier Korei Północnej (zm. 2008)
1914 – Stefania Grodzieńska, polska pisarka, satyryk, aktorka (zm. 2010)
1917 – Laurindo Almeida, brazylijski gitarzysta jazzowy (zm. 1995)
1917 – Janina Gemel, łódzka nauczycielka, działacz społeczny PTTK i TPŁ (zm. 1979),
1922 – Tania Masalitinowa, bułgarska aktorka
1923 – Walerian Borowczyk, polski reżyser filmowy (zm. 2006)
1923 – René Thom, francuski matematyk (zm. 2002)
1924 – Daniel Moi, kenijski polityk, prezydent Kenii
1925 – Józef Buszko, polski historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (zm. 2003)
1926 – Ibrahim Nasir, malediwski polityk, prezydent Malediwów (zm. 2008)
1926 – Erich Selbmann, niemiecki dziennikarz (zm. 2006)
1926 – Edward Zawiszewski, polski duchowny katolicki, doktor teologii, prałat honorowy Jego Świątobliwości, kanonik (zm. 2007)
1928 – Józef Kalita, polski aktor (zm. 1997)
1929 – Hal Ashby, amerykański reżyser filmowy (zm. 1988)
1939 – Danuta Wagner, polska siatkarka, medalistka olimpijska
1940 – Michał Sprusiński, polski pisarz, krytyk literacki, tłumacz (zm. 1981)
1941 – Stefan Friedmann, polski aktor
1946 – Billy Preston, amerykański muzyk soulowy (zm. 2006)
1948 – Christa McAuliffe, amerykańska astronautka
1949 – Hans-Hermann Hoppe, ekonomista niemiecki
1949 – Ryszard Terlecki, polski historyk, dziennikarz, polityk
1952 – Jimmy Connors, amerykański tenisista
1953 – John Zorn, amerykański kompozytor, multiinstrumentalista
1954 – Humberto Zurita, aktor
1961 – Carlos Valderrama, kolumbijski piłkarz
1964 – Keanu Reeves, amerykański aktor
1965 – Lennox Lewis, brytyjski bokser
1966 – Salma Hayek, meksykańska aktorka
1971 – Kjetil Andre Aamodt, norweski narciarz alpejski
1974 – Łukasz Barczyk, polski reżyser, scenarzysta, producent filmowy
1975 – Tony Thompson, amerykański wokalista zespołu Hi-Five (zm. 2007)
1977 – Elica Todorowa, bułgarska piosenkarka, perkusistka
1978 – Tatiana Okupnik, polska wokalistka zespołu Blue Café
1981 – Marcin Kuś, polski piłkarz, reprezentant Polski
1981 – Radosław Zawrotniak, polski szermierz, szpadzista, wicemistrz olimpijski
1985 – Paulina Maciuszek, polska biegaczka narciarska

Zmarli [edytuj]

421 – Konstancjusz III, cesarz rzymski
1813 – Jean Victor Moreau, francuski generał (ur. 1763)
1820 – Jiaqing, cesarz Chin (ur. 1760)
1851 – William Nicol, szkocki fizyk, geolog (ur. 1770)
1910 – Henri Rousseau, francuski malarz naiwny (ur. 1844)
1937 – Pierre de Coubertin, francuski baron, twórca idei nowożytnych igrzysk olimpijskich (ur. 1863)
1943 – Jan Krasicki, polski działacz komunistyczny (ur. 1919)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Róża Maria Sapieha, polska księżniczka, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1921)
Piotr Słonimski, polski lekarz, zoolog, histolog, żołnierz AK, major, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1893)
1953 – Edmund Knoll-Kownacki, polski dowódca wojskowy (ur. 1891)
1955 – Konstanty Meglicki, polski reżyser filmowy (ur. 1890)
1961 – Tadeusz Faliszewski, polski aktor (ur. 1898)
1963 – Mura Kalinowska, polska aktorka (ur. 1895)
1965 – Johannes Bobrowski, niemiecki pisarz (ur. 1917)
1969 – Ho Chi Minh, wietnamski polityk, prezydent Demokratycznej Republiki Wietnamu (ur. 1890)
1973 – John Ronald Reuel Tolkien, angielski pisarz fantasy (ur. 1892)
1976 – Stanisław Grochowiak, polski pisarz, publicysta (ur. 1934)
1977 – Antoni Falkiewicz, polski kardiolog, rektor Akademii Medycznej we Wrocławiu
1981 – Tadeusz Baird, polski kompozytor (ur. 1928)
1982 – Wiesław Müldner-Nieckowski, polski rzeźbiarz (ur. 1915)
1984 – Mieczysław Gębarowicz, polski historyk sztuki (ur. 1893)
1985 – Abe Lenstra, holenderski piłkarz (ur. 1920)
1991 – Alfonso Garcia Robles, meksykański polityk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1911)
1992 – Barbara McClintock, amerykańska genetyczka, laureatka Nagrody Nobla (ur. 1902)
1992 – Jan Wyka, polski pisarz (ur. 1902)
1998 – Józef Kuropieska, polski generał (ur. 1904)
2000 – Jerzy Stasiuk, polski aktor (ur. 1938)
2001 – Christiaan Barnard, południowoafrykański kardiochirurg (ur. 1922)
2004 – Wiesław Rutowicz, polski operator filmowy (ur. 1931)
2009 – Marian Kałoń, polski działacz partyjny i państwowy, prezydent Bielska-Białej (ur. 1930)
2009 – Christian Poveda, francuski fotoreporter, autor filmów dokumentalnych (ur. 1955)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

3 września jest 246. (w latach przestępnych 247.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 119 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Antoni, Bartłomiej, Bartosz, Bazylisa, Bronisław, Erazma, Feba, Gerard, Gerarda, Grzegorz, Izabela, Jan, Maryn, Maryniusz, Mojmir, Natalis, Przecław, Przedsław, Serapia i Szymon.
Australia – Dzień Flagi
San Marino – Święto Republiki
Katar – Święto Niepodległości
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
św. Feba
św. Grzegorz I (papież)
św. Maryn (pustelnik)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1856 – na kanały mazurskie wypłynął pierwszy parowiec Masovia.
1863 – powstanie styczniowe: wygrana powstańców w bitwie pod Panasówką.
1881 – otwarto Teatr Nowy w Warszawie.
1914 – I wojna światowa: Rosjanie zajęli Lwów.
1935 – w porcie w Gdyni żaglowiec Dar Pomorza zakończył rejs dookoła świata.
1935 – w Warszawie wyszedł pierwszy numer tygodnika naukowo-technicznego Młody Zawodowiec.
1939 – kampania wrześniowa:
początek akcji niemieckich dywersantów w celu opanowania Bydgoszczy, nazywanej w niemieckiej propagandzie "krwawą niedzielą".
powołano dowództwo obrony Warszawy, na czele którego stanął gen. bryg. Walerian Czuma.
utworzono Legion Czesko-Słowacki.
1941 – w obozie Auschwitz dokonano pierwszej masowej egzekucji z użyciem Cyklonu B.
1944 – 34. dzień powstania warszawskiego: nasilenie walk na Śródmieściu – zmasowane ostrzeliwanie dzielnicy artylerią i sztukasami.
1948 – stanowisko sekretarza generalnego PPR objął Bolesław Bierut.
1972 – założono Ogólnokształcące Liceum Lotnicze im. F. Żwirki i S. Wigury w Dęblinie.
1973 – premiera filmu Hubal.
1980 – podpisanie w Jastrzębiu-Zdroju tzw. porozumień jastrzębskich.
1982 – premiera filmu Bołdyn.
1987 – katastrofa kolejowa na stacji Warszawa Włochy.
1987 – katastrofa tramwajowa w Warszawie.
1999 – po raz pierwszy w telewizji TVN ukazała się polska wersja teleturnieju Milionerzy.
2005 – ukazało się premierowe wydanie magazynu Dzień Dobry TVN.
2007 – Forum Obywatelskiego Rozwoju rozpoczęło oficjalną działalność.
2007 – wystartował kanał biznesowy TVN CNBC.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

3 września 401 p.n.e. – wojna domowa w Persji: bitwa pod Kunaksą.
36 p.n.e. – wojny domowe Rzymu: zwycięstwo floty Oktawiana nad flotą Sekstusa Pompejusza w bitwie w Zatoce Naulochus.
301 – założono San Marino.
590 – rozpoczął się pontyfikat Grzegorza I Wielkiego.
863 – zwycięstwo wojsk bizantyńskich nad arabskimi w bitwie pod Melitene.
1189 – Ryszard I Lwie Serce został koronowany na króla Anglii.
1260 – Mamelucy pokonali Mongołów w bitwie pod Ajn Dżalut, co zahamowało ich ekspansję na Bliskim Wschodzie.
1612 – wojna polsko-rosyjska: została stoczona bitwa pod Moskwą; nieudana próba odsieczy oblężonej na Kremlu polskiej załogi, podjęta przez hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza.
1650 – wojna domowa w Anglii: siły angielskiego parlamentu pod wodzą Olivera Cromwella pokonały szkockich rojalistów w bitwie pod Dunbar.
1651 – król Karol II został pobity przez Olivera Cromwella w bitwie pod Worcester.
1741 – wojna szwedzko rosyjska: klęska Szwedów w bitwie pod Lappeenranta.
1758 – król Portugalii Józef I został ranny w zamachu na swoje życie.
1777 – na Cooch's Bridge w Maryland po raz pierwszy wywieszono flagę USA.
1783 – zawarto pokój wersalski kończący wojnę o niepodległość Stanów Zjednoczonych.
1791 – Francuskie Zgromadzenie Ustawodawcze uchwaliło pierwszą w dziejach Francji konstytucję.
1843 – w Grecji doszło do rebelii wojskowej, w wyniku której przywrócono monarchię konstytucyjną.
1855 – zwycięstwo armii amerykańskiej nad Siuksami w bitwie pod Ash Hollow.
1863 – wojna z Dakotami: rozpoczęła się bitwa pod Whitestone Hill.
1877 – X wojna rosyjsko-turecka: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Łoweczem.
1884 – Robert Stout został po raz drugi premierem Nowej Zelandii.
1904 – wojna rosyjsko-japońska: zakończyła się bitwa pod Liaoyang.
1914 – kardynał Giacomo della Chiesa obrany papieżem; przyjął imię Benedykta XV.
1939 – II wojna światowa: Francja, Wielka Brytania, Nowa Zelandia i Australia wypowiedziały wojnę III Rzeszy; rozpoczęła się tzw. dziwna wojna.
1943 – Włochy podpisały zawieszenie broni z aliantami.
1950 – Giuseppe Farina został pierwszym mistrzem świata F1.
1953 – weszła w życie Europejska Konwencja Praw Człowieka.
1960 – na igrzyskach olimpijskich w Rzymie Zdzisław Krzyszkowiak zdobył złoty medal w biegu na 3000 m z przeszkodami.
1967 – w Szwecji wprowadzono ruch prawostronny (Dagen H).
1971 – cztery mocarstwa podpisały traktat ws. Berlina Zachodniego.
1971 – Katar uzyskał niepodległość.
1976 – sonda Viking 2 wylądowała na Marsie.
1984 – Pieter Willem Botha został prezydentem RPA.
1990 – Mircea Snegur został prezydentem Mołdawii.
1995 – został założony portal aukcyjny eBay.
1997 – przy podchodzeniu do lądowania w kambodżańskiej stolicy Phnom Penh rozbił się wietnamski Tu-134. Zginęło 65 osób, jedna została ranna.
2000 – Jan Paweł II beatyfikował swoich poprzedników: Piusa IX i Jana XXIII.
2003 – Pak Pong-ju został premierem Korei Północnej.
2004 – szkoła w Biesłanie w Osetii Północnej (Rosja) została odbita z rąk napastników przez rosyjskie siły specjalne. Ponad trzystu zakładników zginęło podczas szturmu.
2007 – opanowano trwające od 28 czerwca pożary lasów w Grecji; zginęły w nich 84 osoby.
2009 – na cmentarzu Forest Lawn w Los Angeles został pochowany Michael Jackson.
Urodzili się [edytuj]
1568 – Adriano Banchieri, włoski kompozytor, organista (zm. 1634)
1680 – Piotr Sans i Yordà, hiszpański dominikanin, misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (zm. 1747)
1695 – Pietro Locatelli, włoski kompozytor (zm. 1764)
1698 – Adam Stanisław Grabowski, polski duchowny katolicki, biskup warmiński (zm. 1766)
1775 – Józef Fernández, hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1838)
1781 – Eugeniusz de Beauharnais, francuski generał, syn Józefiny, żony Napoleona Bonapartego (zm. 1824)
1859 – Jean Jaures, francuski polityk, historyk i filozof (zm. 1914)
1868 – Józef Wybicki, polski lekarz, polityk, minister (zm. 1929)
1869 – Fritz Pregl, austriacki chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1930)
1875 – Ferdinand Porsche, niemiecki konstruktor samochodów (zm. 1951)
1878 – Dorothea Douglass Chambers, brytyjska tenisistka, siedmiokrotna mistrzyni Wimbledonu (zm. 1960)
1880 – Janusz Franciszek Radziwiłł, książę, polski polityk konserwatywny, minister (zm. 1967)
1886 – Juliusz Drapella, polski dowódca wojskowy (zm. 1946)
1891 – Marcel Grandjany, francuski harfista (zm. 1975)
1899 – Frank Macfarlane Burnet, australijski biolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1985)
1900
Eduard van Beinum, holenderski dyrygent (zm. 1959)
Urho Kaleva Kekkonen, fiński polityk, premier i prezydent Finlandii (zm. 1986)
1901 – Antoni Falkiewicz, internista, kardiolog, rektor Akademii Medycznej we Wrocławiu (zm. 1977)
1905 – Carl David Anderson, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1991)
1910
Marion Francis Forst, amerykański duchowny katolicki, biskup (zm. 2007)
Maurice Papon, francuski polityk, kolaborant (zm. 2007)
1911 – Stanisław Libner, polski aktor (zm. 1981)
1913
Alan Ladd, amerykański aktor (zm. 1964)
Anna Czernienko, pierwsza dama ZSRR
1914 – Stefan Lichański, polski eseista, krytyk literacki (zm. 1983)
1918 – Helen Wagner, amerykańska aktorka (zm. 2010)
1920 – Paul Hamburger, austriacki pianista, pedagog (zm. 2004)
1925 – Hank Thompson, amerykański piosenkarz country (zm. 2007)
1926 – Irene Papas, grecka aktorka
1928
Danuta Siedzikówna, polska sanitariuszka AK (zm. 1946)
Gaston Thorn, luksemburski polityk, przewodniczący Komisji Europejskiej (zm. 2007)
Marianne Kiefer, niemiecka aktorka (zm. 2008)
Ion Druţă, mołdawski pisarz
1929 – Carlo Clerici, szwajcarski kolarz (zm. 2007)
1930 – Henryk Górski, polski lekarz, twórca ekslibrisów
1932
Jerzy Łojek, polski historyk (zm. 1986)
Eileen Brennan, amerykańska aktorka
Stanisław Michalski, polski aktor
1933 – Jan Ibel, polski aktor (zm. 1980)
1934 – Freddie King, amerykański muzyk bluesowy (zm. 1976)
1936
Zin Al-Abidin Ben Ali, tunezyjski wojskowy, polityk, prezydent Tunezji
Albert Verria, albański aktor
1938 – Ryōji Noyori, japoński chemik, laureat Nagrody Nobla
1940 – Eduardo Galeano, urugwajski dziennikarz i pisarz
1941 – Stan Borys, polski wokalista zespołów: Blackout i Bizony
1943 – Valerie Perrine, amerykańska aktorka
1946
Włodzimierz Szymanowicz, polski poeta (zm. 1967)
Zbigniew Smolarek, polski kontradmirał, lotnik
1947
Kjell Magne Bondevik, norweski polityk, premier Norwegii
Zbigniew Kamiński, polski reżyser filmowy
1948
Levy Mwanawasa, zambijski polityk, prezydent Zambii (zm. 2008)
Krzysztof Zaleski, polski aktor, reżyser teatralny (zm. 2008)
1949 – Piotr VII, cypryjski duchowny prawosławny, patriarcha Aleksandrii (zm. 2004)
1953 – Jean-Pierre Jeunet, francuski reżyser filmowy
1955 – Steve Jones, brytyjski gitarzysta zespołu Sex Pistols
1956 – Raúl Lozano, argentyński trener siatkówki, selekcjoner reprezentacji Polski
1964 – Bogdan Łyszkiewicz, polski muzyk zespołu Chłopcy z Placu Broni (zm. 2000)
1965 – Charlie Sheen, amerykański aktor
1966
Angelo Hugues, francuski piłkarz, bramkarz
Wojciech Wróblewski, polski aktor
1968 – Piotr Rubik, polski kompozytor
1970
Piotr Bujno, polski aktor
Gareth Southgate, angielski piłkarz, reprezentant Anglii
1972 – Maja Ostaszewska, polska aktorka
1976:
Jacek Karnowski, polski dziennikarz
Michał Karnowski, polski dziennikarz
1978 – Karina Seweryn, polska aktorka
1979
Krzysztof Cegielski, polski żużlowiec
Tomo Miličević, gitarzysta zespołu 30 seconds to Mars
1980 – Andreas Jonsson, szwedzki żużlowiec
1985 – Scott Carson, angielski piłkarz, bramkarz, reprezentant Anglii
1998 – Brajan Chlebowski, polski bohater (zm. 2005)
Zmarli [edytuj]
1658 – Oliver Cromwell, angielski polityk, lord protektor Anglii, Szkocji i Irlandii, przywódca rewolucji angielskiej (ur. 1599)
1667 – Alonso Cano, hiszpański rzeźbiarz, malarz, architekt (ur. 1601)
1839
Maria Pak K'un-agi, koreańska męczennica, święta katolicka (ur. 1786)
Barbara Kwon Hui, koreańska męczennica, święta katolicka (ur. 1794)
Jan Pak Hu-jae, koreański męczennik, święty katolicki (ur. 1798 lub 1799)
Barbara Yi Chong-hui, koreańska męczennica, święta katolicka (ur. 1799)
Maria Yi Yon-hui, koreańska męczennica, święta katolicka (ur. 1804)
Agnieszka Kim Hyo-ju, koreańska męczennica, święta katolicka (ur. 1816)
1846 – Stanisław Chołoniewski, hrabia, polski duchowny katolicki, publicysta, pisarz (ur. 1791)
1872 – Oskar Flatt, polski krajoznawca, autor monografii Łodzi (ur. 1822)
1883 – Iwan Turgieniew, rosyjski pisarz (ur. 1818)
1929 – Jan Kanty Steczkowski, polski ekonomista, prawnik, polityk, minister skarbu, premier Rady Regencyjnej (ur. 1862)
1935 – Franciszek Nowicki, polski poeta, taternik, projektodawca Orlej Perci (ur. 1864)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Roman Rozmiłowski, polski żołnierz AK, major, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1915)
Jerzy Tyczyński, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1923)
1948
Abraham Myerson, amerykański psychiatra (ur. 1881)
Edvard Beneš, czechosłowacki polityk, prezydent Czechosłowacji (ur. 1884)
1966 – Cécile Sorel, francuska aktorka (ur. 1873)
1970 – Alan Wilson, amerykański muzyk (ur. 1943)
1974
Romuald Gutt, polski architekt, laureat Honorowej Nagrody SARP (ur. 1888)
Harry Partch, amerykański kompozytor (ur. 1901)
1979
Jan Sunderland, polski fotografik, krytyk sztuki (ur. 1891)
Wincenty Okołowicz, polski geograf (ur. 1906)
1983 – Marian Friedmann, polski aktor (ur. 1917)
1986 – Wirgiliusz Gryń, polski aktor (ur. 1928)
1989
Gaetano Scirea, włoski piłkarz Juventusu Turyn, Mistrz Świata (ur.1953)
Jan Trepczyk, kaszubski poeta, pieśniarz (ur. 1907
1990
Mieczysław Fogg, polski piosenkarz (ur. 1901)
Irena Oberska, polska aktorka (ur. 1912)
1991 – Frank Capra, amerykański reżyser filmowy (ur. 1897)
1992 – Wojciech Bartel, polski prawnik, specjalista prawa kanonicznego (ur. 1923)
1994 – Zofia Grabińska, polska aktorka, piosenkarka (ur. 1922)
1998 – Jacek Płuciennik, polski piłkarz, reprezentant Polski (ur. 1970)
2001 – Pauline Kael, amerykańska krytyk filmowy (ur. 1919)
2002 – Józefa Radzymińska, polska pisarka (ur. 1921)
2003 – Andrzej Nartowski, polski koszykarz, reprezentant Polski (ur. 1931)
2005 – William Rehnquist, amerykański prawnik, prezes Sądu Najwyższego USA (ur. 1924)
2007 – Jane Tomlinson, brytyjska lekkoatletka (ur. 1964)
2008
Françoise Demulder, francuska fotoreporterka wojenna
Géo Voumard, szwajcarski pianista jazzowy, producent muzyczny (ur. 1920)
2009
Anna-Maria Müller, niemiecka saneczkarka, mistrzyni olimpijska i Europy (ur. 1949)
Andrzej Nowik, polski marynarz Marynarki Wojennej RP, emerytowany dowódca okrętu wojennego (jednostek pomocniczych) H-5 (ur. 1964)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

4 września jest 247. (w latach przestępnych 248.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 118 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Bonifacy, Boromea, Daniela, Ermegarda, Felicyta, Gwidona, Heliodora, Hermiona, Ida, Imelda, Irmegarda, Iwo, Iwona, Julian, Kandyda, Kanizja, Kanuta, Katarzyna, Liliana, Marceli, Maria, Mojżesz, Przemysł, Przemysław, Rajmunda, Rościgniew, Rozalia, Scypion, Sergia, Stella i Teodor.
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1],[2] obchodzą:
św. Bonifacy I (papież)
bł. Katarzyna z Racconigi (tercjarka dominikańska)
św. Mojżesz (prorok)
11 bł. męczennic z Nowogródka, Błogosławiona Maria Stella i Towarzyszki
św. Rozalia z Palermo (dziewica)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1794 – insurekcja kościuszkowska: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Lubaniem.
1860 – do Wilna wjechał pierwszy pociąg.
1879 – w Aleksandrowie Kujawskim spotkali się cesarz Wszechrusi Aleksander II i cesarz Niemiec Wilhelm I.
1895 – w Warszawie otwarto Średnią Szkołę Mechaniczno-Techniczną.
1913 – w jednej z pierwszych katastrof lotniczych w Europie w miejscowości Gać na Dolnym Śląsku (ok. 5 km od Oławy) zginęło dwóch niemieckich pilotów wojskowych; miejsce upamiętniono obeliskiem w szczerym polu
1937 – rektorzy szkół wyższych wprowadzili rozdział miejsc dla studentów Polaków i Żydów, tzw. getta ławkowe.
1939 – kampania wrześniowa:
"krwawy poniedziałek" w Częstochowie – żołnierze Wehrmachtu zastrzelili na ulicach 300-500 mieszkańców miasta.
wtargnięcie Niemców do Katowic i ostrzelanie ich z rejonu wieży spadochronowej.
w Warszawie rozpoczęła się ewakuacja centralnych instytucji państwowych.
załoga samolotu Karaś z 51 eskadry rozpoznawczej ostrzelała i obrzuciła bombami niemiecki pociąg przewożący uzbrojenie i sprzęt wojskowy na dworcu w Białej Piskiej na terenie Prus Wschodnich.
1944 – 35. dzień powstania warszawskiego: bombardowanie przez Niemców Powiśla i Śródmieścia północnego. Uszkodzenie elektrowni, zatrzymanie dostaw prądu.
1957 – wyemitowano pierwsze wydanie magazynu telewizyjnego Eureka.
1961 – premiera filmu Dziś w nocy umrze miasto.
1965 – przy ul. Ożarowskiej w Warszawie oddano do użytku tysięczną szkołę "tysiąclatkę".
1979 – premiera filmu Panny z Wilka.
1997 – wyemitowano pierwszy odcinek teleturnieju Jaka to melodia?
1999 – Solec Kujawski: oddano do użytku Radiowe Centrum Nadawcze.
2009 – podczas gali finałowej w Płocku 21-letnia studentka prawa Anna Jamróz zdobyła koronę Miss Polski.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

4 września 476 – ostatni cesarz zachodniorzymski Romulus Augustulus został obalony i wygnany do Neapolu przez Odoakera.
1024 – Konrad II został wybrany na króla Niemiec.
1207 – zwycięstwo Bułgarów nad łacinnikami w bitwie pod Mosynopolis.
1260 – Gibelini pokonali wojska florenckie w bitwie pod Montaperti.
1564 – I wojna północna: wojska króla szwedzkiego Eryka XIV dokonały masakry 2 tys. mieszkańców Ronneby.
1609 – angielski żeglarz Henry Hudson dopłynął do brzegu wyspy Manhattan.
1669 – VI wojna wenecko-turecka: kapitulacja weneckiej twierdzy Kandia na Krecie.
1725 – król Ludwik XV poślubił Marię Leszczyńską.
1774 – James Cook odkrył Nową Kaledonię.
1781 – hiszpańscy osadnicy założyli Los Angeles.
1796 – I koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francuskich nad austriackimi w bitwie pod Rovereto.
1797 – we Francji udaremniono rojalistyczny zamach stanu.
1838 – Henriette d'Angeville jako druga kobieta weszła na szczyt Mont Blanc.
1841 – w Wielkiej Brytanii powołano drugi rząd Roberta Peela.
1867 – założono klub piłkarski Sheffield Wednesday F.C.
1870 – w Paryżu wybuchło powstanie. Likwidacja II Cesarstwa i proklamowanie III Republiki.
1886 – wódz Apaczów Geronimo poddał się armii USA.
1888 – Papua została anektowana przez Wielką Brytanię.
1890 – wskutek powodzi został poważnie uszkodzony Most Karola w Pradze.
1907 – podpisano układ w Christianii (obecnie Oslo), na mocy którego Francja, Rosja, Niemcy i Wielka Brytania uznały granice Norwegii po jej wystąpieniu w 1905 roku z unii ze Szwecją.
1923 – w Lakehurst w stanie New Jersey odbył się pierwszy lot pierwszego amerykańskiego sterowca USS Shenandoah.
1930 – na londyńskim West Endzie otwarto Cambridge Theatre.
1936 – Francisco Largo Caballero został premierem Hiszpanii.
1939 – II wojna światowa: Japonia ogłosiła neutralność.
1940 – Ion Antonescu został premierem Rumunii.
1944 – front zachodni: wyzwolenie Antwerpii.
1948 – abdykacja holenderskiej królowej Wilhelminy.
1951 – pierwszy międzykontynentalny przekaz programu telewizyjnego. Było nim wystąpienie prezydenta USA Harry'ego Trumana.
1963 – 80 osób zginęło w katastrofie samolotu Sud Aviation Caravelle lecącego z Zurychu do Genewy.
1964 – w Szkocji otwarto Forth Road Bridge.
1970 – socjalista Salvador Allende wygrał wybory prezydenckie w Chile.
1971 – 111 osób zginęło w katastrofie Boeinga 727 pod Juneau (Alaska).
1974 – USA i NRD nawiązały stosunki dyplomatyczne.
1977 – Dżibuti zostało przyjęte do Ligi Państw Arabskich.
1984 – zamordowano księdza André Jarlana, duszpasterza biedoty w stolicy Chile.
1985 – 52 osoby zginęły w katastrofie samolotu An-26 w afgańskim Kandaharze.
1989 – 171 osób zginęło w katastrofie Iła-62M na Kubie.
1990 – Mike Moore został premierem Nowej Zelandii.
1992 – były bułgarski komunistyczny przywódca Todor Żiwkow został skazany na 7 lat więzienia za defraudację.
1993 – papież Jan Paweł II rozpoczął podróż apostolską na Litwę, Łotwę i do Estonii.
1998 – premiera pierwszego odcinka teleturnieju Who Wants to Be a Millionaire? (Milionerzy).
1999 – w zamachu na budynek zamieszkany przez rodziny rosyjskich wojskowych w Bujnaksku (Dagestan) zginęły 64 osoby, 133 zostały ranne.
2006 – Mirek Topolánek został premierem Czech.

Urodzili się [edytuj]

1241 – Aleksander III, król Szkocji (zm. 1286)
1383 – Amadeusz VIII, hrabia i książę Sabaudii, antypapież Feliks V (zm. 1451)
1563 – Wanli, cesarz Chin (zm. 1620)
1750 – (lub 14 września) Friedrich von Buxhoeveden, rosyjski generał, uczestnik wojen napoleońskich (zm. 1811)
1768 – François-René de Chateaubriand, francuski pisarz, polityk, dyplomata (zm. 1848)
1803 – Sarah Polk, pierwsza dama USA (zm. 1891)
1809 – Juliusz Słowacki, polski poeta (zm. 1849)
1824 – Anton Bruckner, austriacki kompozytor (zm. 1896)
1853 – Hermann von Wissmann, niemiecki badacz Afryki (zm. 1905)
1877 – Karlis Ulmanis, łotewski polityk, premier i prezydent Łotwy (zm. 1942)
1878 – Jan Morawski, polski prawnik, kierownik resortu sprawiedliwości w 1920 (zm. 1940)
1886 – Sergiusz Zahorski, polski dowódca wojskowy (zm. 1962)
1890 – Eugeniusz Geppert, polski malarz (zm. 1979)
1890 – Michał Rola-Żymierski, polski dowódca wojskowy, marszałek Polski, członek PKWN, minister obrony narodowej (zm. 1989)
1891 – Fritz Todt, niemiecki działacz nazistowski (zm. 1942)
1892 – Darius Milhaud, francuski kompozytor (zm. 1974)
1894 – Maria Zientara-Malewska, polska pisarka (zm. 1984)
1896 – Antonin Artaud, francuski poeta, aktor (zm. 1948)
1899 – Ida Kamińska, polska aktorka (zm. 1980)
1903 – Michał Danecki, polski aktor teatralny (zm. 1970)
1906 – Max Delbrück, niemiecki biolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1981)
1908 – Edward Dmytryk, amerykański reżyser filmowy (zm. 1999)
1909 – Johannes Willebrands, holenderski duchowny katolicki, kardynał (zm. 2006)
1913 – Renato Castellani, włoski reżyser filmowy (zm. 1985)
1913 – Stanford Moore, amerykański biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1982)
1913 – Kenzo Tange, japoński architekt (zm. 2005)
1916 – Przemysław Zieliński, polski aktor i reżyser (zm. 1990)
1919 – Gualtiero Jacopetti, włoski dziennikarz, reżyser
1920 – Izabella Wilczyńska-Szalawska, polska aktorka
1921 – Icchak Nawon, izraelski polityk, prezydent Izraela
1921 – Ariel Ramírez, argentyński pianista, kompozytor (zm. 2010)
1922 – Rosalio José Castillo Lara, wenezuelski duchowny katolicki, kardynał (zm. 2007)
1922 – Bogdan Celichowski, polski architekt
1923 – Lech Zahorski, polski plastyk, grafik, scenograf, satyryk, dziennikarz (zm. 1993)
1924 – Barbara Bittnerówna, polska aktorka
1924 – Jerzy Ficowski, polski poeta, badacz folkloru cygańskiego (zm. 2006)
1925 – Mikołaj Rostworowski, polski poeta, eseista (zm. 1984)
1925 – Stanisław Horak, polski pisarz (zm. 1990)
1926 – Mieczysław Dębicki, polski generał, polityk (zm. 2001)
1926 – Elias Hrawi, libański polityk, prezydent Libanu (zm. 2006)
1926 – Ivan Illich, austriacki filozof (zm. 2002)
1927 – Aleksandr Matinczenko, radziecki kosmonauta (zm. 1999)
1930 – Marek Sewen, polski kompozytor
1931 – Jan Knapik, polski ekonomista, polityk, minister
1932 – Jan Dunin Borkowski, polski fizyk (zm. 2007)
1932 – Dinsdale Landen, angielski aktor (zm. 2003)
1932 – Wanda Majerówna, polska aktorka
1932 – Zdzisław Szymborski, polski aktor
1934 – Clive Granger, walijski ekonomista, laureat Nagrody Nobla (zm. 2009)
1934 – Eduard Gil, rosyjski piosenkarz barytonowy
1936 – Sokrat Janowicz, polski pisarz
1937 – Dawn Fraser, australijska pływaczka
1938 – Thomas W. Simons Jr., ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce
1939 – Jan Haldoff, szwedzki reżyser filmowy
1939 – Bob May, amerykański aktor (zm. 2009)
1939 – Paweł Rouba, polski aktor, mim (zm. 2007)
1939 – Erwin Teufel, niemiecki polityk
1944 – Hédi Annabi, tunezyjski dyplomata, specjalny przedstawiciel Sekretarza Generalnego ONZ (zm. 2010)
1944 – Janusz Kosiński, polski dziennikarz muzyczny (zm. 2008)
1946 – Gary Duncan, amerykański gitarzysta zespołu Quicksilver Messenger Service
1946 – Greg Elmore, amerykański perkusista zespołu Quicksilver Messenger Service
1946 – Harry Vos, holenderski piłkarz, reprezentant Holandii (zm. 2010)
1951 – Martin Chambers, angielski perkusista zespołu The Pretenders
1952 – Marek Denys, polski montażysta filmowy (zm. 2001)
1955 – Aleksandra Kisielewska, polska aktorka
1958 – Ryszard Maciej Nyczka, polski reżyser filmowy
1959 – Armin Kogler, austriacki skoczek narciarski
1959 – Marek Papała, polski generał policji (zm. 1998)
1961 – Cédric Klapisch, francuski reżyser filmowy, aktor
1961 – Beata Paluch, polska aktorka
1966 – Janka Diagilewa, rosyjska wokalistka, poetka (zm. 1991)
1966 – Marek Krajewski, polski pisarz
1968 – Phill Lewis, amerykański aktor
1969 – Jan Białk, polski biegacz
1969 – Werner Schuster, austriacki skoczek narciarski, trener skoków narciarskich
1970 – Igor Cavalera, brazylijski perkusista zespołu Sepultura
1974 – Carmit Bachar, amerykańska wokalistka zespołu The Pussycat Dolls
1974 – Sören Bartol, niemiecki polityk
1978 – Borys Szyc, polski aktor
1978 – Christian Walz, szwedzki muzyk
1980 – Łukasz Tupalski, polski piłkarz
1981 – Beyoncé Knowles, amerykańska piosenkarka, aktorka
1982 – Marcin Bachleda, polski skoczek narciarski
1984 – Jonathan Adam, szkocki kierowca wyścigowy
1984 – Tetiana Łużanśka, ukraińska tenisistka
1986 – Aaron Hunt, niemiecki piłkarz
1989 – Gregory Baxter, kanadyjski skoczek narciarski
1990 – Chrystyna Antonijczuk, ukraińska tenisistka

Zmarli [edytuj]

422 – Bonifacy I, święty, papież (ur. ? )
799 – Musa al-Kazim, imam (ur. 745)
1037 – Bermudo III, król Leónu (ur. 1010)
1574 – Katarzyna z Racconigi, włoska tercjarka dominikańska, mistyczka, błogosławiona katolicka (ur. 1487)
1631 – Andrzej Lipski, polski duchowny katolicki, biskup krakowski (ur. 1572)
1831 – Daniel Ostrowski, polski duchowny katolicki, biskup warszawski (ur. 1762)
1887 – Antoni Stabik, polski duchowny katolicki, górnośląski kapłan (ur. 1807)
1907 – Edvard Grieg, norweski kompozytor (ur. 1843)
1916 – José Echegaray y Eizaguirre, hiszpański pisarz, polityk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1832)
1940 – Ludwik Fritsche, polski aktor (ur. 1872)
1942 – Zsigmond Móricz, węgierski pisarz (ur. 1879)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Leon Nowakowski, polski żołnierz AK, major, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1908)
Jadwiga Piekarska, polska łączniczka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1905)
Wiktor Potrzebski, polski duchowny katolicki, kapelan AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1880)
1952 – Józef Węgrzyn, polski aktor (ur. 1884)
1962 – Witold Sławiński, polski botanik. mikrobiolog, profesor (ur. 1888)
1963 – Robert Schuman, francuski polityk, twórca Unii Europejskiej (ur. 1886)
1965 – Albert Schweitzer, niemiecki teolog luterański, filozof, organista, muzykolog, lekarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1875)
1972 – Stanisław Milski, polski aktor (ur. 1897)
1974 – Marcel Achard, francuski pisarz (ur. 1899)
1979 – Sefton Delmer, brytyjski dziennikarz, działacz czarnej propagandy przeciwko III Rzeszy (ur. 1904)
1981 – Adam Żebrowski, polski prawnik, polityk, minister (ur. 1913)
1984 – Andre Jarlan, chilijski duchowny katolicki (ur. ?)
1984 – Henryk Łowmiański, polski historyk (ur. 1898)
1989 – Georges Simenon, belgijski pisarz (ur. 1903)
1990 – Irene Dunne, amerykańska aktorka (ur. 1898)
2000 – Augusto Vargas Alzamora, peruwiański duchowny katolicki, arcybiskup Limy, prymas Peru, kardynał (ur. 1922)
2001 – Zdzisław Winiarczyk, polski aktor (ur. ?)
2005 – Andrzej Kijowski, polski prawnik, sędzia Sądu Najwyższego (ur. 1945)
2006 – Giacinto Facchetti, włoski piłkarz, reprezentant Włoch (ur. 1942)
2006 – Steve Irwin, australijski przyrodnik, prezenter programu Łowca krokodyli (ur. 1962)
2006 – Gerhard Thyben, niemiecki pilot, as myśliwski, porucznik (ur. 1922)
2009 – Ryszard Rzepecki, polski fotoreporter, fotograf prymasów Polski Wyszyńskiego i Glempa (ur. 1941)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

5 września jest 248. (w latach przestępnych 249.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 117 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Bertyn, Budziboj, Dorota, Fereol, Herakles, Herkulan, Herkules, Justyna, Peregryn, Przyboj, Racisław, Racław, Racława, Rozwita, Stronisława, Teodor, Urban, Wawrzyniec, Wiktoryn i Wiktoryna
Indie – Dzień Nauczyciela
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
bł. Matka Teresa, Maria Teresa od Dzieciątka Jezus
św. Bertyn z Sithiu (zm. ok. 700; opat)
św. Wiktoryn (zm. ok. 98; biskup Amiternum, męczennik)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1103 – uposażenie klasztoru benedyktynów w Mogilnie.
1914 – Józef Piłsudski utworzył w Kielcach Polską Organizację Narodową.
1932 – została uruchomiona Elektrociepłownia Kalisz-Piwonice.
1939 – rozpoczęły się represje wobec ludności cywilnej w Bydgoszczy w odwecie za zdławienie niemieckiej akcji dywersyjnej.
1944 – 36. dzień powstania warszawskiego: oddziały powstańcze wycofały się z Elektrowni przy ul. Tamka na Powiślu.
1948 – otwarto muzeum im. Mikołaja Kopernika we Fromborku.
1953 – premiera filmu Sprawa do załatwienia.
1959 – otwarto największe w kraju Śląskie Wesołe Miasteczko.
1975 – wydano Kodeks ucznia.
1977 – premiera filmu Milioner.
1980 – Edward Gierek ustąpił ze stanowiska I sekretarza KC PZPR.
1980 – premiera filmu Grzeszny żywot Franciszka Buły.
1981 – Gdańsk: rozpoczął się I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ Solidarność.
1986 – premiera filmu Jezioro Bodeńskie.
1991 – Polska i Litwa wznowiły stosunki dyplomatyczne.
1993 – pożar w zajezdni tramwajowej w Grudziądzu, w którym zniszczonych zostało 11 wozów.
1994 – w TVP1 wyemitowano pierwszy odcinek Mody na sukces.
2005 – telewizja TVN rozpoczęła emisję programu rozrywkowego Szymon Majewski Show.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

5 września 322 p.n.e. – wojna lamijska: decydujące zwycięstwo wojsk macedońskich nad ateńskimi w bitwie pod Crannon.
1580 – wojna polsko-rosyjska: wojska polsko-węgierskie zdobyły Wielkie Łuki. W trakcie rabowania palącej się twierdzy doszło do eksplozji prochowni, w wyniku której zginęło 200 Polaków i Węgrów oraz większość załogi moskiewskiej.
1697 – wojna króla Wilhelma: francuska flota zwyciężyła angielską w bitwie w Zatoce Hudsona.
1698 – Piotr I Wielki wprowadził podatek od posiadania brody.
1735 – podpisano preliminaria pokojowe między Francją i Austrią w Wiedniu.
1774 – w Filadelfii (Pensylwania) zebrał się I Kongres Kontynentalny.
1781 – Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: bitwa pod Chesapeake.
1800 – Wielka Brytania podbiła Maltę.
1812 – francuska inwazja na Rosję: rozpoczęła się bitwa pod Borodino.
1840 – w mediolańskiej La Scali odbyła się premiera opery komicznej Dzień panowania Giuseppe Verdiego.
1869 – w Bawarii rozpoczęto budowę zamku Neuschwanstein.
1879 – Claude Monet namalował portret Camille na łożu śmierci, przedstawiający jego umierającą na raka żonę.
1905 – w Portsmouth w USA podpisano pokój pomiędzy Japonią a Rosją, kończący wojnę rosyjsko-japońską.
1914 – I wojna światowa: rozpoczęła się I bitwa nad Marną.
1931 – Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej w Hadze odrzucił projekt unii celnej między Niemcami i Austrią.
1936 – Amerykanka Beryl Markham jako pierwsza kobieta przeleciała samotnie samolotem Ocean Atlantycki.
1939 – II wojna światowa: Stany Zjednoczone ogłosiły neutralność w wojnie.
1944 – II wojna światowa: ZSRR wypowiedział wojnę Bułgarii.
1946 – zacieśniono współpracę między amerykańską i brytyjską strefą okupacyjną w Niemczech.
1948 – założono rumuński klub piłkarski Universitatea Craiova.
1957 – rewolucja kubańska: doszło do buntu w bazie morskiej Cienfuegos. W trakcie walk zginęło ok. 200 marynarzy, 600 cywilów i 100 żołnierzy wojsk rządowych.
1960 – na igrzyskach olimpijskich w Rzymie Kazimierz Paździor zdobył złoty medal w bokserskiej wadze lekkiej.
1961 – w Belgradzie rozpoczęła się pierwsza konferencja Ruchu państw niezaangażowanych.
1972 – palestyńska organizacja terrorystyczna o nazwie "Czarny Wrzesień" wzięła 11 sportowców izraelskich jako zakładników podczas Igrzysk Olimpijskich w Monachium.
1977 – NASA wystrzeliła sondę kosmiczną Voyager 1 – obecnie najdalszy i ciągle działający obiekt wysłany w kosmos przez człowieka.
1977 – terroryści z Frakcji Czerwonej Armii uprowadzili niemieckiego biznesmena Hannsa Martina Schleyera, zabijając w trakcie akcji trzech policjantów.
1978 – papież Jan Paweł I udzielił audiencji metropolicie Leningradu i Nowogrodu Nikodemowi. W trakcie tego pierwszego od 500 lat oficjalnego spotkania wysokiego przedstawiciela rosyjskiej Cerkwi prawosławnej ze zwierzchnikiem kościoła katolickiego Nikodem nagle zasłabł i umarł na rękach papieża.
1978 – w rezydencji amerykańskich prezydentów Camp David rozpoczęły się izraelsko-egipskie rozmowy pokojowe między premierem Menachemem Beginem i prezydentem Anwarem Sadatem. W rozmowach brał też udział amerykański prezydent Jimmy Carter.
1980 – otwarto najdłuższy na świecie tunel drogowy Świętego Gotarda w Szwajcarii.
1986 – na lotnisku w Karachi pakistańscy antyterroryści odbili uprowadzony przez członków Organizacji Abu Nidala samolot linii Pan American Boeing 747 z 379 osobami na pokładzie. Z rąk terrorystów zginęło 20 pasażerów, 120 zostało rannych.
2000 – Tuvalu zostało członkiem ONZ.
2005 – w Medan na Sumatrze rozbił się podczas nieudanej próby startu Boeing 737 należący do Mandala Airlines; zginęło 100 spośród 117 osób na pokładzie. Śmierć poniosło również 44 mieszkańców miasta, a 26 zostało rannych.
2005 – w pożarze Pałacu Kultury w Bani Suwajf w środkowym Egipcie zginęło 46 osób.
2008 – Nikaragua uznała niepodległość Abchazji i Osetii Południowej.
2008 – sonda Rosetta przeleciała w odległości 800 km od planetoidy 2867 Šteins.
Urodzili się [edytuj]
1187 – Ludwik VIII Lew, król Francji (zm. 1226)
1568 – Tommaso Campanella, włoski filozof, teolog, poeta (zm. 1639)
1638 – Ludwik XIV, król Francji (zm. 1715)
1722 – Fryderyk Krystian Wettyn, elektor Saksonii (zm. 1763)
1733 – Christoph Martin Wieland, niemiecki pisarz (zm. 1813)
1735 – Johann Christian Bach, niemiecki kompozytor (zm. 1782)
1771 – Karol Ludwik Habsburg, autriacki generał, książę cieszyński (zm. 1847)
1774 – Caspar David Friedrich, niemiecki malarz (zm. 1840)
1791 – Giacomo Meyerbeer, niemiecki kompozytor, dyrygent (zm. 1864)
1795 – Étienne-Paschal Taché, kanadyjski polityk, premier prowincji Kanady (zm. 1865)
1817 – Aleksiej Tołstoj, rosyjski pisarz (zm. 1875)
1827 – Goffredo Mameli, włoski patriota, poeta, autor Hymnu Włoch (zm. 1849)
1847 – Jesse James, amerykański bandyta, rewolwerowiec (zm. 1882)
1869 – Iwan Dutczak, ukraiński polityk (zm. ?)
1880 – Władysław Gdula, polski malarz (zm. 1956)
1888 – Sarvepalli Radhakrishnan, indyjski polityk, prezydent Indii (zm. 1975)
1896 – Heimito von Doderer, austriacki pisarz (zm. 1966)
1897 – Kazimierz Iranek-Osmecki, polski żołnierz AK, pułkownik, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1984)
1897 – Wacław Solski, polski pisarz (zm. 1990)
1901 – Mario Scelba, polityk włoski, premier Włoch (zm. 1991)
1902 – Michał Jaworski, polski kompozytor (zm. 1939)
1905 – Arthur Koestler, angielski pisarz, dziennikarz pochodzenia węgierskiego (zm. 1983)
1906 – Jan Ostoja Matłachowski, polski polityk (zm. 1989)
1906 – Marian Wnuk, polski rzeźbiarz, pedagog (zm. 1967)
1910 – Włodzimierz Głowacki, polski żeglarz (zm. 1995)
1912 – John Cage, amerykański kompozytor (zm. 1992)
1916 – Peter Viereck, amerykański poeta, laureat Nagrody Pulitzera (zm. 2006)
1918 – Luis Alcoriza, meksykański reżyser filmowy (zm. 1992)
1920 – Fons Rademakers, holenderski aktor, reżyser filmowy (zm. 2007)
1923 – Romuald Żyliński, polski kompozytor
1924 – Krystyna Moszumańska-Nazar, polska kompozytorka (zm. 2008)
1924 – Kazimierz Zieliński, polski aktor (zm. 1993)
1928 – Joyce Hatto, brytyjska pianistka (zm. 2006)
1929 – Andrijan Nikołajew, radziecki kosmonauta (zm. 2004)
1929 – Mieczysław Stoor, polski aktor (zm. 1973)
1930 – Danuta Ćirlić-Straszyńska, polska tłumaczka, publicystka
1930 – Janusz Pelc, polski historyk literatury (zm. 2005)
1933 – Francisco Javier Errázuriz Ossa, chilijski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Santiago de Chile
1936 – Andrzej Szypulski, polski pisarz
1938 – John Ferguson, Sr., kanadyjski hokeista, pięciokrotny zdobywca Pucharu Stanleya (zm. 2007)
1938 – Zygmunt Hortmanowicz, polski lekarz, polityk, b. minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa
1939 – William Devane, amerykański aktor
1939 – George Lazenby, australijski aktor
1939 – Clay Regazzoni, szwajcarski kierowca wyścigowy Formuły 1, mistrz Formuły 2 (zm. 2006)
1940 – Raquel Welch, amerykańska aktorka
1941 – Iwa Młodnicka, polska aktorka (zm. 1997)
1942 – Teresa Tuszyńska, polska modelka, aktorka (zm. 1997)
1942 – Werner Herzog, niemiecki reżyser filmowy
1943 – Bruce Cumings, amerykański historyk
1946 – Stanisław Jaworski, polski operator filmowy (zm. 1983)
1946 – Freddie Mercury, brytyjski wokalista zespołu Queen (zm. 1991)
1946 – Krzysztof Tyszkiewicz, polski scenograf, kostiumograf (zm. 2005)
1947 – Buddy Miles, amerykański muzyk zespołu Band of Gypsys (zm. 2008)
1947 – Jacek Müldner-Nieckowski, polski rzeźbiarz
1948 – Benita Ferrero-Waldner, austriacka polityk, dyplomata, minister spraw zagranicznych
1951 – Michael Keaton, amerykański aktor
1951 – Paul Breitner, niemiecki piłkarz, reprezentant Niemiec, mistrz świata
1951 – Lechosław Woźniczko, polski aktor, piosenkarz, kompozytor (zm. 1980)
1955 – Marek Chłodnicki, polski archeolog
1955 – Elżbieta Adamiak, polska piosenkarka
1958 – Lars Danielsson, szwedzki kontrabasista jazzowy
1959 – Dorota Lulka, polska aktorka
1959 – Waldemar Pawlak, polski polityk, premier Polski, wicepremier, minister gospodarki
1960 – Maciej Szelachowski, polski reżyser filmów dokumentalnych
1960 – Karita Mattila, fińska śpiewaczka operowa
1963 – Marco Bonitta, włoski trener siatkarski, trener żeńskiej reprezentacji Polski
1965 – David Brabham, australijski kierowca wyścigowy Formuły 1
1966 – Mariusz Szczygieł, polski dziennikarz
1967 – Piotr Sękowski, polski lekkoatleta (zm. 2004)
1969 – Rúnar Kristinsson, islandzki piłkarz, reprezentant Islandii
1969 – Leonardo Araujo, brazylijski piłkarz, reprezentant Brazylii, trener piłkarski
1970 – Liam Lynch, amerykański muzyk, twórca programu Silf & Olly
1972 – Jacek Borusiński, polski aktor, reżyser filmowy, artysta kabaretu Mumio
1973 – Rose McGowan , amerykańska aktorka
1975 – Bartek Papierz, polski gitarzysta, muzyk sesyjny, producent muzyczny
1977 – Joseba Etxeberria, hiszpański piłkarz, reprezentant Hiszpanii
1978 – Zhang Zhong, chiński szachista, arcymistrz
1979 – John Carew, norweski piłkarz, reprezentant Norwegii
1985 – Jan Mazoch, czeski skoczek narciarski
1987 – Pierre Casiraghi, najmłodszy syn księżniczki Monako, Karoliny
1989 – Grzegorz Sandomierski, polski piłkarz, bramkarz
1990 – Franco Zuculini, argentyński piłkarz
1991 – Skandar Keynes, angielski aktor
Zmarli [edytuj]
590 – Autaris, król Longobardów (ur. ? )
1201 – Konstancja, księżna Bretanii (ur. 1161)
1439 – Jan I Opolski, książę opolski (ur. 1410/1413)
1803 – Pierre Choderlos de Laclos, francuski generał, pisarz (ur. 1741)
1838
Józef Hoàng Lương Cảnh, wietnamski męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1763)
Piotr Nguyễn Văn Tự, wietnamski dominikanin, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1796)
1857 – Auguste Comte, francuski filozof (ur. 1798)
1876 – Manuel Blanco Encalada, chilijski polityk, prezydent Chile (ur. 1790)
1877 – Szalony Koń, wódz Oglalów (ur. 1849)
1906 – Ludwig Boltzmann, austriacki fizyk (ur. 1844)
1915 – Stanisław Witkiewicz, polski pisarz, malarz, filozof, teoretyk sztuki (ur. 1851)
1917 – Marian Smoluchowski, polski fizyk (ur. 1872)
1919 – Wasilij Czapajew, radziecki dowódca wojskowy (ur. 1887)
1922 – Sarah Lockwood Winchester, amerykańska milionerka, okultystka (ur. 1839)
1939 – Stefan Stanisław Okrzeja, polski lotnik wojskowy, porucznik (ur. 1907)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Stefan Bielecki, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1908)
Zofia Dąbrowska, polska łączniczka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1924)
Anna Laskowiczówna, polska łączniczka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1926)
Henryk Lederman, polski żołnierz AK, podchorąży, uczestnik powstania warszawskiego (ur. ?)
1953 – Francis Ford, amerykański aktor, reżyser filmowy (ur. 1881)
1963 – Jerzy Pichelski, polski aktor (ur. 1903)
1965 – Bohdan Pniewski, polski architekt (ur. 1897)
1970 – Jochen Rindt, austriacki kierowca wyścigowy Formuła 1, mistrz świata (ur. 1942)
1982 – Janusz Obidowicz, polski aktor, reżyser (ur. 1912)
1988 – Gert Fröbe, niemiecki aktor (ur. 1913)
1992
Bohdan Korzeniewski, polski reżyser teatralny, krytyk i historyk teatralny (ur. 1905)
Fritz Leiber, amerykański pisarz fantasy i science fiction (ur. 1910)
Andrzej Kopff, polski prawnik, profesor i prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego (ur. 1922)
1993 – Julian Siemionow, rosyjski pisarz (ur. 1931)
1997
Matka Teresa z Kalkuty, błogosławiona, albańska zakonnica, misjonarka, laureatka Nagrody Nobla (ur. 1910)
Georg Solti, brytyjski dyrygent, pianista pochodzenia węgierskiego (ur. 1912)
Czesław Bąbiński, polski inż. chemik, polityk, b. minister budownictwa przemysłowego (ur. 1915)
1998 – Leo Penn, amerykański reżyser filmowy (ur. 1921)
2000 – Stanisław Rychlicki, polski aktor (ur. 1926)
2003
Kir Bułyczow, rosyjski pisarz science fiction (ur. 1934)
Krzysztof Olewnik, polski przedsiębiorca, syn Włodzimierza Olewnika (ur. 1976)
2007 – Paul Gillmor, amerykański polityk (ur. 1939)
2009
Jan Ziółek, polski historyk (ur. 1931)
Mike Alexander, brytyjski basista zespołu Evile (ur. 1977)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

6 września jest 249. (w latach przestępnych 250.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 116 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Albin, Aleksja, Beata, Bertrand, Bogdana, Bolemir, Donacjan, Eleuteria, Eleuteriusz, Eleutery, Eugenia, Eugeniusz, Faust, German, Gundolf, Liberat, Magnus, Manswet, Michał, Onezyfor, Tomasz, Uniewit, Zachariasz i Zachary
Bułgaria – Dzień Zjednoczenia
Suazi – Święto Niepodległości
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
św. Bertrand z Garrigi (zm. 1233; prezbiter i zakonnik)
św. Magnus z Füssen (biskup misyjny)
św. Onezyfor (męczennik z I wieku; odwiedził w więzieniu św. Pawła Apostoła)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]
1771 – konfederacja barska: zwycięska bitwa pod Antopolem na Polesiu.
1788 – w Warszawie otwarto Teatr Stanisławowski.
1790 – Sejm Czteroletni przyjął uchwałę o niepodzielonści ziem Rzeczypospolitej.
1794 – insurekcja kościuszkowska: zakończyło się oblężenie Warszawy.
1831 – powstanie listopadowe: rozpoczął się rosyjski szturm na Warszawę.
1863 – powstanie styczniowe: przegrana przez powstańców bitwa na Sowiej Górze.
1926 – Michał Grażyński został wojewodą śląskim.
1939 – kampania wrześniowa:
bitwa pod Tomaszowem Mazowieckim.
wojska niemieckie zajęły Kraków.
1941 – utworzono getto w Wilnie.
1944 – 37. dzień powstania warszawskiego: ciężkie walki na Powiślu.
1944 – PKWN wydał dekret o reformie rolnej nacjonalizujący majątki większe niż 50 ha.
1959 – premiera filmu Pociąg.
1967 – prezydent Francji Charles de Gaulle rozpoczął tygodniową wizytę w Polsce.
1968 – premiera filmu Hrabina Cosel.
1976 – premiera filmu Smuga cienia.
1980 – Stanisław Kania został pierwszym sekretarzem KC PZPR.
2007 – w fabryce w Tychach wyprodukowano milionowy egzemplarz Fiata Panda.
2011 – planowane otwarcie Stadionu Narodowego w Warszawie i mecz Polska-Niemcy.
Wydarzenia na świecie [edytuj]

6 września775 p.n.e. – chińscy astronomowie odnotowali najstarsze w historii zaćmienie Słońca.
394 – w bitwie nad rzeką Frigidus Teodozjusz I Wielki pokonał wojska uzurpatora Eugeniusza, jednocząc po raz ostatni cesarstwo rzymskie.
1522 – do portu San Lucar w Hiszpanii wpłynął okręt Victoria, jedyny z ekspedycji Magellana (i jednocześnie pierwszy w historii), który opłynął Ziemię.
1581 – wojny inflanckie: wojska szwedzkie zdobyły Narwę i dokonały masakry rosyjskich obrońców i mieszkańców.
1620 – tzw. pielgrzymi wypłynęli na Mayflower z Plymouth w Anglii do Ameryki.
1632 – powstała diecezja bagdadzka.
1634 – wojna trzydziestoletnia: zwycięstwo wojsk cesarsko-habsburskich nad oddziałami szwedzkimi i ich protestanckimi sojusznikami z Niemiec w I bitwie pod Nördlingen.
1652 – I wojna angielsko-holenderska: bitwa morska pod Elbą.
1688 – V wojna austriacko-turecka: armia austriacka po 167 latach tureckiej okupacji wyzwoliła Belgrad.
1746 – wojna o sukcesję austriacką: wojska austriackie zdobyły Genuę.
1776 – ponad 6 tys. osób zginęło po przejściu huraganu nad Gwadelupą.
1791 – cesarz niemiecki Leopold II został koronowany w Pradze na króla Czech.
1813 – VI koalicja antyfrancuska: Królewska Armia Pruska pokonała armię francuską i sprzymierzonych z nią Sasów w bitwie pod Dennewitz.
1815 – Simón Bolívar napisał tzw. List z Jamajki, w którym zaproponował utworzenie federacji lub konfederacji krajów Ameryki Łacińskiej
1867 – James Craig Watson odkrył planetoidę 94 Aurora.
1885 – Rumelia Wschodnia została zajęta przez bułgarskie wojska. Zjednoczenie Bułgarii.
1901 – William McKinley został śmiertelnie postrzelony przez Leona Czołgosza.
1930 – w Argentynie generał José Félix Uriburu obalił prezydenta Hipólito Yrigoyena.
1932 – w Hiszpanii zniesiono kary śmierci i dożywocia.
1936 – ostatni wilk workowaty zdechł w ogrodzie zoologicznym w Hobart na Tasmanii.
1936 – w Rambouillet podpisano układ o pożyczce francuskiej na uzbrojenie polskiej armii.
1939 – II wojna światowa: RPA wypowiedziała wojnę Niemcom.
1940 – król Rumunii Karol II abdykował na rzecz swego syna Michała.
1941 – w Paryżu powstała Polska Organizacja Walki o Niepodległość.
1944 – Bułgaria wypowiedziała wojnę III Rzeszy.
1949 – Juliana wstąpiła na tron Holandii.
1951 – w Lizbonie podpisano portugalsko-amerykańskie porozumienie o udostępnieniu wojskom NATO baz lotniczych i morskich na Azorach.
1954 – premiera filmu La Strada.
1955 – w Stambule wybuchły dwudniowe zamieszki skierowane przeciw 100-tysięcznej mniejszości greckiej, w których zginęło kilkanaście osób i zniszczonych zostało 4 tysiące greckich sklepów i tysiąc domów.
1960 – Léopold Sédar Senghor został prezydentem Senegalu.
1960 – na igrzyskach w Rzymie Józef Szmidt zdobył złoty medal w trójskoku.
1961 – Afganistan i Pakistan zerwały stosunki dyplomatyczne w związku ze sporem o Pasztunistan.
1965 – wojna indyjsko-pakistańska: armia indyjska dokonała inwazji na Pakistan w odwecie za pakistańskie operacje w Kaszmirze.
1968 – Suazi uzyskało niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
1970 – ostatni koncert Jimiego Hendriksa.
1970 – palestyńscy terroryści z Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny porwali trzy samoloty lecące z Nowego Jorku do Brukseli, Frankfurtu nad Menem i Zurychu. Wszystkie maszyny zostały następnie wysadzone w powietrze na lotniskach w Egipcie i Jordanii.
1975 – 2385 osób zginęło w zniszczonym przez trzęsienie ziemi mieście Lice w tureckiej prowincji Diyarbakır.
1976 – starszy porucznik Wiktor Iwanowicz Bielenko uciekł myśliwcem MiG-25 do Japonii.
1978 – Park Narodowy Mesa Verde w Kolorado został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
1983 – ZSRR przyznał się do zestrzelenia południowokoreańskiego samolotu z 269 osobami na pokładzie.
1986 – dwaj palestyńscy terroryści wdarli się do synagogi Neve Shalom w Stambule otwierając ogień z broni maszynowej do modlących się Żydów. Zginęły 22 osoby, a 3 zostały ranne.
1991 – Leningrad został przemianowany na Sankt Petersburg.
1991 – około 100 osób zginęło w zderzeniu pociągów w Kongo.
1991 – Rada Państwa ZSRR uznała niepodległość Litwy, Łotwy i Estonii.
1991 – weszło w życie zawieszenie broni między rządem marokańskim a Frontem Polisario.
1993 – w Rosji odbył się strajk ostrzegawczy górników ze 119 kopalń.
1996 – królowa Beatrycze dokonała otwarcia mostu Erasmusbrug w Rotterdamie.
1997 – pogrzeb księżnej Diany.
1998 – Edward Fenech Adami został po raz drugi premierem Malty.
2002 – Iajuddin Ahmed został prezydentem Bangladeszu.
2006 – w japońskiej rodzinie cesarskiej urodził się pierwszy od ponad 40 lat chłopiec – książę Hisahito.
2007 – izraelskie lotnictwo zniszczyło instalacje nuklearne w Dajr az-Zaur w Syrii.
2007 – padła "inteligentna" amerykańska papuga żako Alex.
2008 – Asif Ali Zardari został prezydentem Pakistanu.
2008 – co najmniej 35 osób zginęło w zamachu na posterunek policji w pakistańskim Peszawarze.
2008 – w Kairze wskutek zejścia lawiny skalnej zawaliło się 50 budynków, w tym 6-piętrowy dom mieszkalny; zginęło ponad 60 osób.
Urodzili się [edytuj]
1666 – Iwan V, car Rosji (zm. 1696)
1729 – Moses Mendelssohn, niemiecki filozof pochodzenia żydowskiego (zm. 1786)
1757 – Marie Joseph de La Fayette, francuski wojskowy, polityk, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych (zm. 1834)
1766 – John Dalton, brytyjski chemik (zm. 1844)
1781 – Anton Diabelli, austriacki kompozytor (zm. 1858)
1802 – Alcide d'Orbigny, francuski geolog, paleontolog, zoolog (zm. 1857)
1808 – Abd al-Kadir, emir Algierii (zm. 1883)
1829 – Maria Zakrzewska, polska lekarka, położnik (zm. 1902)
1858 – Tomasz Drobnik, polski lekarz, chirurg, ginekolog (zm. 1901)
1860 – Jane Addams, amerykańska działaczka społeczna, laureatka Nagrody Nobla (zm. 1935)
1867 – Franciszek Brzeziński, polski kompozytor (zm. 1944)
1876 – John Macleod, szkocki fizjolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1935)
1879
Max Schreck, niemiecki aktor (zm. 1936)
Joseph Wirth, niemiecki polityk, kanclerz Niemiec (zm. 1956)
1885 – Otto Kruger, amerykański aktor (zm. 1974)
1892 – Sir Edward Victor Appleton, angielski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1965)
1893 – Ludwik Pudło, polski polityk, burmistrz Żelechowa (zm. 1942)
1897
Marian Jastrzębski, polski aktor (zm. 1985)
Marian Kozielewski, polski oficer policji, komendant Policji Państwowej Warszawy (zm. 1964)
1900 – Julien Green, francuski pisarz (zm. 1998)
1904 – Maria Krüger, polska pisarka (zm. 1999)
1906 – Luis Federico Leloir, argentyński lekarz, biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1987)
1908 – Korczak Ziółkowski, amerykański rzeźbiarz pochodzenia polskiego (zm. 1982)
1909
Michael Gordon, amerykański reżyser filmowy (zm. 1993)
Edward Hartwig, polski fotografik (zm. 2003)
1913 – Leônidas, brazylijski piłkarz, reprezentant Brazylii (zm. 2004)
1915 – Franz Josef Strauss, bawarski polityk, premier Bawarii (zm. 1988)
1916 – Tadeusz Dobrzański, polski kompozytor, dyrygent (zm. 1996)
1917 – John Berry, amerykański reżyser filmowy (zm. 1999)
1917 – Philipp Freiherr von Boeselager, niemiecki ekonomista (zm. 2008)
1918 – Napoleon Mitraszewski, polski pisarz (zm. 2008)
1921
Carmen Laforet, hiszpańska pisarka (ur. 2004)
Mieczysław Łubiński, polski inżynier budownictwa lądowego, rektor PW (zm. 2004)
1922
Alexandre de Paris, francuski fryzjer, stylista (zm. 2008)
Ctibor Štítnický, słowacki poeta, tłumacz (zm. 2002)
1923
Frank Evans, amerykański polityk (zm. 2010)
Piotr II, król Jugosławii (zm. 1970)
1924 – Stanisław Sygnet, polski duchowny katolicki, biskup sandomierski (zm. 1985)
1925 – Andrea Camilleri, włoski pisarz, reżyser teatralny
1925 – Jimmy Reed, amerykański muzyk bluesowy (zm. 1976)
1927 – Zenon Płatek, polski generał brygady MO, dyrektor IV Departamentu MSW (zm. 2009)
1930 – Salvatore De Giorgi, włoski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Foggia, Taranto i Palermo
1932 – Hiroyuki Iwaki, japoński dyrygent (zm. 2006)
1933 – Janusz Zimniak, polski duchowny katolicki, biskup bielsko-żywiecki
1934 – Jana Štěpánková, czeska aktorka
1936 – Norman Friedman, amerykański aktor (zm. 1988)
1937 – Jerzy Bińczycki, polski aktor (zm. 1998)
1937 – Andrzej Galiński, polski operator filmowy
1937 – Janusz Kurczab, polski szermierz, taternik, alpinista, publicysta
1937 – Irina Sołowjowa, radziecka kosmonautka
1939 – Arturo Francisco Maly, argentyński aktor (zm. 2001)
1939 – Krystyna Mikołajewska, polska aktorka
1943 – Richard Roberts, angielski biochemik, laureat Nagrody Nobla
1943 – Roger Waters, angielski muzyk zepołu Pink Floyd
1944 – Swoosie Kurtz, amerykańska aktorka
1944 – Aleksander Mackiewicz, polski ekonomista, polityk, minister rynku wewnętrznego
1945 – Karol Stępkowski, polski aktor
1946 – Jacek Zieliński, polski muzyk zespołu Skaldowie
1947 – Jane Curtin, amerykańska aktorka
1947 – Krzysztof Orzechowski, polski aktor, reżyser teatralny
1949 – Sławomir Sulej, polski aktor
1950 – Paweł Berger, polski muzyk zespołu Dżem (zm. 2005)
1951 – Ismaił Abiłow, bułgarski zapaśnik, mistrz olimpijski
1951 – Michał Kret, polski aktor
1952 – Dominik Graf, niemiecki reżyser filmowy
1957 – Bożena Krzyżanowska, polska aktorka
1961 – Scott Travis, brytyjski perkusista zespołu Judas Priest
1961 – Paul Waaktaar-Savoy, norweski gitarzysta zespołu A-ha
1962 – Alice Sebold, amerykańska pisarka
1966 – Emil Boc, rumuński polityk, premier Rumunii
1967 – Macy Gray, amerykańska piosenkarka
1971 – Dolores O'Riordan, irlandzka wokalistka zespołu The Cranberries
1973 – Nikola Grbić, serbski siatkarz, reprezentant Serbii
1973 – Greg Rusedski, brytyjski tenisista pochodzenia kanadyjskiego, zwycięzca Pucharu Wielkiego Szlema
1974 – Tim Henman, angielski tenisista
1974 – Eryk Lubos, polski aktor
1974 – Nina Persson, szwedzka wokalistka zespołu The Cardigans
1976 – Wojciech Wierzejski, polski polityk
1980 – Naila Jułamanowa, rosyjska biegaczka
1981 – Karolina Jarzyńska, polska biegaczka
1984 – Andraž Kirm, słoweński piłkarz
1985 – Anastazja Taranowa-Potapowa, rosyjska lekkoatletka
1990 – John Wall, amerykański koszykarz
2006 – Hisahito, japoński książę
Zmarli [edytuj]
972 – Jan XIII, papież (ur. ? )
1032 – Rudolf III, król Burgundii (ur. ok. 970)
1092 – Konrad I, książę Czech (ur. ok. 1035)
1566 – Sulejman I Wspaniały, sułtan Turcji (ur. 1494)
1683 – Jean-Baptiste Colbert, francuski polityk, minister finansów, minister spraw zagranicznych (ur. 1619)
1694 – Franciszek II d'Este, książę Modeny i Reggio (ur. 1660)
1831 – Józef Longin Sowiński, polski dowódca wojskowy, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1777)
1857 – Johann Schweigger, niemiecki chemik, fizyk, wynalazca galwanometru [ur. 1779)
1863 – Marcin Borelowski, polski działacz patriotyczny, pułkownik, uczestnik powstania styczniowego (ur. 1829)
1876 – Józef Szermentowski, polski malarz (ur. 1833)
1902 – Frederick Augustus Abel, angielski chemik, wynalazca (ur. 1827)
1907 – Sully Prudhomme, francuski poeta, laureat Nagrody Nobla (ur. 1839)
1924 – Maria Waleria Habsburg, arcyksiężna austriacka, córka cesarza Franciszka Józefa I i cesarzowej Elżbiety (ur. 1868)
1928 – Józef Mikulski, polski aktor, teoretyk teatru (ur. 1849)
1942 – Stefan Godlewski, polski pisarz, tłumacz (ur. 1894)
1943 – John Cudahy, ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce, pisarz (ur. 1887)
1943 – Iwan Mitrynga, ukraiński działacz polityczny, publicysta (ur. 1909)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Michał Czartoryski, błogosławiony, polski dominikanin, kapelan AK, major, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1897)
Wacław Kuliszewski, polski żołnierz AK, major, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1900)
1952 – Marcin Bay-Rydzewski, polski aktor (ur. 1877)
1954 – Antoni Wawrzyniak, polski operator filmowy (ur. ?)
1956 – Witold Hurewicz, polski matematyk (ur. 1904)
1956 – Michael Ventris, brytyjski architekt, językoznawca, odczytał pismo linearne B (ur. 1922)
1959 – Edmund Gwenn, brytyjski aktor (ur. 1877)
1966 – Hendrik Verwoerd, południowoafrykański polityk, premier RPA (ur. 1901)
1969 – Arthur Friedenreich, brazylijski piłkarz, reprezentant Brazylii (ur. 1892)
1973 – Kazimierz Andrzej Jaworski, polski poeta, tłumacz (ur. 1897)
1974 – Otto Kruger, amerykański aktor (ur. 1885)
1977 – Paul Burkhard, szwajcarski kompozytor, pianista, dyrygent (ur. 1911)
1977 – John Edensor Littlewood, angielski matematyk (ur. 1885)
1978 – Adolf Dassler, niemiecki przedsiębiorca, założyciel firmy Adidas (ur. 1900)
1982 – Jerzy Fitio, polski aktor (ur. 1907)
1982 – Mikołaj Sasinowski, polski duchowny katolicki, biskup łomżyński (ur. 1909)
1988 – Stefan Themerson, polski pisarz, reżyser filmów eksperymentalnych (ur. 1910)
1990 – Tom Fogerty, amerykański wokalista i gitarzysta zespołu Creedence Clearwater Revival (ur. 1941)
1992 – Mervyn Johns, angielski aktor (ur. 1899)
1994 – Paul Xuereb, maltański polityk, prezydent Malty (ur. 1923)
1994 – Nicky Hopkins, brytyjski pianista (ur. 1944)
1996 – Olgierd Bilewicz, polski radiolog, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku (ur. ?)
1996 – Jerzy Wdowczyk, polski fizyk, profesor Uniwersytetu Łódzkiego (ur. 1995)
1998 – Akira Kurosawa, japoński reżyser filmowy (ur. 1910)
1999 – Jan Gorbaty, polski pianista, pedagog (ur. ?)
2000 – Jiří Sovák, czeski aktor (ur. 1920)
2001 – Wojciech Kołaczkowski, polski lotnik, dowódca Dywizjonu 303 (ur. 1908)
2002 – Janet Young, brytyjska polityk (ur. 1926)
2003 – Maurice Michael Otunga, kenijski duchowny katolicki, arcybiskup Nairobi, kardynał (ur. 1923)
2005 – Adam Fornal, polski aktor (ur. 1924)
2007 – Martin Čech, czeski hokeista (ur. 1976)
2007 – Luciano Pavarotti, włoski śpiewak operowy (tenor) (ur. 1935)
2008 – Antonio Innocenti, włoski duchowny katolicki, kardynał (ur. 1915)
2009 – Wojciech Bruszewski, polski reżyser, operator filmowy (ur. 1947)
2009 – Maksymilian Małkowiak, polski hokeista na trawie, olimpijczyk (ur. 1922)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

7 września jest 250. (w latach przestępnych 251.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 115 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

8 września jest 251. (w latach przestępnych 252.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 114 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]
imieniny obchodzą: Adam, Adrian, Adriana, Adrianna, Alan, Amon, Bratumił, Euzebiusz, Maria, Nestor, Radosław, Radosława, Serafina, Sergiusz, Teofil, Wiola i Zenon.
Andora – święto narodowe
Macedonia – Święto Niepodległości
międzynarodowe – Międzynarodowy Dzień Alfabetyzacji (pod patronatem UNESCO)[1]
Polska – Dzień Dobrej Wiadomości
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[2][3], obchodzą:
Narodzenie Najświętszej Maryi Panny (Matki Bożej Siewnej)
Najświętsza Maryja Panna Gietrzwałdzka[4] (zob. objawienie w Gietrzwałdzie)
bł. Alanus de Rupe (zm. 1475, kapłan)
św. Korbinian (biskup)
bł. Serafina de Montefeltro (zm. 1478, klaryska i ksieni)
św. Sergiusz I (papież)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

8 września1514 – w bitwie pod Orszą wojska polsko-litewskie odniosły zwycięstwo nad wojskami państwa moskiewskiego.
1655 – potop szwedzki: Szwedzi zajęli Warszawę.
1717 – odbyła się uroczysta koronacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej koronami papieskimi.
1831 – powstanie listopadowe: skapitulowała Warszawa.
1914 – I wojna światowa: rozpoczęła się bitwa nad Jeziorami Mazurskimi.
1935 – odbyły się wybory do Sejmu.
1938 – premiera filmu Druga młodość.
1939:
rozpoczęła się bitwa pod Iłżą.
rozpoczęła się obrona Warszawy.
1944 – bitwa 9. Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej na Czerwonym Bagnie. Była to największa bitwa partyzancka na Białostocczyźnie. Zginęło w niej około 110 partyzantów i około 1500 Niemców.
1944 – 39. dzień powstania warszawskiego: na Mokotowie sytuacja stabilna. Pożary na Pradze.
1968 – Ryszard Siwiec dokonał samospalenia na Stadionie Dziesięciolecia w proteście przeciw agresji na Czechosłowację.
1970 – premiera filmu Krajobraz po bitwie.
1972 – Sąd Wojewódzki w Opolu ogłosił wyroki w sprawie braci Kowalczyków, oskarżonych o wysadzenie auli Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.
1977 – w TVP1 ukazało się pierwsze wydanie programu popularnonaukowego Sonda.
1981 – z inicjatywy Henryka Sicińskiego, ostrowskiego delegata na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ Solidarność, uchwalono Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej.
1984 – premiera filmu Umarłem aby żyć.
1993 – 7 osób zginęło, a ponad 50 zostało rannych w katastrofie tramwaju w Poznaniu.
1997 – premiera filmu Historie miłosne.
1999 – w rozegranym w Warszawie meczu eliminacyjnym do mistrzostw Europy Polska zremisowała bezbramkowo z Anglią.
2000 – premiera filmu Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową.
2006 – premiera filmu Plac Zbawiciela.
2006 – Sejm uchwalił ustawę o zmianie Konstytucji, dopuszczającą ekstradycję obywatela polskiego.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

1100 – dokonano wyboru antypapieża Teodoryka.
1253 – papież Innocenty IV kanonizował biskupa krakowskiego Stanisława ze Szczepanowa, zamordowanego w 1079 roku na rozkaz króla Bolesława Szczodrego.
1276 – Jan XXI wybrany papieżem.
1298 – zwycięstwo floty genueńskiej nad wenecką w bitwie pod Curzolą.
1331 – Stefan Urosz IV Duszan został królem Serbii.
1380 – w bitwie na Kulikowym Polu wojska Dymitra Dońskiego odniosły zwycięstwo nad Tatarami.
1565 – Turcy Osmańscy ewakuowali się z Malty po kilkumiesięcznym, zakończonym ich wielkimi stratami oblężeniu.
1598 – zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Stegeborgiem, podczas wyprawy króla Zygmunta III Wazy do Szwecji.
1755 – w bitwie pod Lake George wojska brytyjskie Sir Williama Johnsona pokonały siły francuskie dowodzone przez generała Ludwika Augusta von Dieskau.
1788 – wojna o niepodległość USA: wojska brytyjskie odniosły zwycięstwo w bitwie pod Eutaw Springs.
1793 – I koalicja antyfrancuska: zwycięstwo wojsk francuskich w bitwie pod Hondschoote.
1805 – rozpoczęła się wojna Francji z trzecią koalicją.
1831 – Wilhelm IV koronowany na króla Wielkiej Brytanii.
1833 – Rosja i Austria podpisały układ w Munchengratz, na mocy którego zobowiązały się wspólnie zwalczać ruchy rewolucyjne.
1860 – ponad 300 osób zginęło po zatonięciu parowca SS Lady Elgin na jeziorze Michigan.
1863 – wojna secesyjna: bitwa morska pod Sabine Pass.
1888 – Kuba Rozpruwacz zamordował swoją drugą ofiarę Annie Chapman.
1888 – zainaugurowała rozgrywki angielsko-walijska The Football League; pierwsza piłkarska liga na świecie.
1900 – ok. 8 000 osób zginęło w Galveston w Teksasie po przejściu huraganu.
1926 – w poczet stałych członków Rady Ligi Narodów przyjęto Niemcy.
1930 – kompania 3M wprowadziła do sprzedaży przeźroczystą taśmę klejącą.
1933 – Ghazi I został królem Iraku.
1934 – u wybrzeży New Jersey doszło do pożaru na statku pasażerskim SS Moro Castle; zginęły 134 osoby.
1941 – front wschodni: rozpoczęło się oblężenie Leningradu.
1943 – kampania śródziemnomorska: rozpoczęła się bitwa o Dodekanez.
1943 – została ogłoszona kapitulacja Włoch.
1944 – na Paryż został wystrzelony pierwszy niemiecki pocisk rakietowy V2.
1951 – odbyła się pokojowa w San Francisco z udziałem 52 państw, na której Japonia zaakceptowała Deklarację poczdamską i podpisała traktat pokojowy oraz traktat bezpieczeństwa ze Stanami Zjednoczonymi.
1954 – utworzono Organizację Paktu Południowo-Wschodniej Azji (SEATO).
1956 – kanclerz RFN Konrad Adenauer złożył pierwszą po wojnie wizytę w ZSRR.
1966 – premiera pierwszego odcinka serialu Star Trek: The Original Series w telewizji NBC.
1967 – wystrzelono sondę księżycową Surveyor 5.
1969 – arabscy terroryści obrzucili granatami w odstępie kilku minut izraelskie ambasady w Hadze i Bonn oraz biuro izraelskich linii lotniczych El Al w Brukseli. Rannych zostało 3 pracowników El Al oraz jeden klient.
1974 – prezydent Gerald Ford ułaskawił in blanco swego poprzednika Richarda Nixona za wszystkie przestępstwa jakich dopuścił się on w czasie swej prezydentury.
1974 – wskutek wybuchu bomby na pokładzie lecącego z Tel Awiwu do Nowego Jorku amerykańskiego Boeinga 707 u wybrzeży greckiej wyspy Kefalinia zginęło 88 osób.
1978 – wojska rządowe dokonały masakry kilkuset demonstrantów w Teheranie (tzw. "Czarny Piątek"); początek rewolucji islamskiej.
1978 – została odkryta kometa 84P/Giclas.
1986 – Jan Paweł II spotkał się w Liechtensteinie z księciem Franciszkiem Józefem II.
1989 – w Santiago de Chile założono Uniwersytet Andyjski.
1991 – Macedonia uzyskała niepodległość od Jugosławii.
1994 – ostatni żołnierze amerykańscy, francuscy i brytyjscy opuścili Berlin.
1994 – podczas podchodzenia do lądowania w Pittsburghu (Pensylwania) rozbił się Boeing 737 linii US Airways. Zginęły 132 osoby.
1999 – w południowo-wschodniej dzielnicy Moskwy doszło do eksplozji ładunku ok. 400 kg materiałów wybuchowych umieszczonego na parterze 9-piętrowego bloku mieszkalnego. Zginęły 94 osoby, a 150 zostało rannych.
2000 – Albania została przyjęta do WTO.
2004 – sonda kosmiczna Genesis rozbiła się podczas lądowania na pustyni w Utah.
2005 – na Ukrainie upadł pierwszy rząd Julii Tymoszenko.
2006 – co najmniej 31 osób zginęło, a 125 zostało rannych w wybuchu trzech bomb w Malegaon w indyjskim Maharashtra.
2006 – zamachowiec-samobójca staranował w pobliżu ambasady USA w Kabulu konwój wojskowy, powodując śmierć 14 Afganczyków i 2 żołnierzy amerykańskich.
2006 – zlikwidowano bazę NATO w islandzkim Keflavíku.
2007 – Ernest Bai Koroma wygrał wybory prezydenckie w Sierra Leone.
2007 – w samobójczym zamachu bombowym na baraki wojskowe w porcie Dellys w Algierii zginęło 30 osób, 47 zostało rannych.
2009 – eksplozja gazu w kopalni w Pingdingshan (Chiny); zginęło 79 osób, a 14 zostało rannych.
2009 – Malam Bacai Sanhá został po raz drugi prezydentem Gwinei-Bissau.
2040 – dojdzie do wielkiej koniunkcji; w gwiazdozbiorze Panny spotkają się: Merkury, Wenus, Mars, Jowisz, Saturn i Księżyc.

Urodzili się [edytuj]

828 – Ali an-Naki, szyicki imam (zm. 868)
1157 – Ryszard I Lwie Serce, król Anglii (zm. 1199)
1207 – Sancho II, król Portugalii (zm. 1248)
1413 – Katarzyna z Bolonii, włoska klaryska, mistyczka, święta katolicka (zm. 1463)
1474 – Ludovico Ariosto, włoski poeta (zm. 1533)
1497 – Stanisław Górski, polski duchowny katolicki, historyk (zm. 1572)
1588 – Marin Mersenne, francuski matematyk (zm. 1648)
1621 – Ludwik II Burbon, książę Condé, marszałek Francji (zm. 1686)
1633 – Ferdynand IV Habsburg, król Czech i Węgier (zm. 1654)
1746 – Michał Dymitr Krajewski, polski pisarz (zm. 1817)
1760 – Luigi Cherubini, włoski kompozytor (zm. 1842)
1779 – Mustafa IV, sułtan Turcji (zm. 1808)
1815 – Giuseppina Strepponi, włoska śpiewaczka operowa (sopran), żona Giuseppe Verdiego (zm. 1897)
1819 – Fontes Pereira de Melo, portugalski polityk (zm. 1887)
1830 – Frédéric Mistral, francuski poeta, laureat Nagrody Nobla (zm. 1914)
1833 – Adrian Mikołaj Głębocki, polski malarz, rysownik, litograf, pedagog (zm. 1905)
1838 – Jan Gebauer, czeski filolog, językoznawca (zm. 1907)
1841 – Antonín Dvořák, czeski kompozytor, dyrygent (zm. 1904)
1852 – Gojong, cesarz Korei (zm. 1919)
1857 – Georg Michaelis, niemiecki polityk, kanclerz Niemiec (zm. 1936)
1873
Alfred Jarry, francuski pisarz (zm. 1907)
Michał Siedlecki, polski zoolog, profesor i rektor Uniwersytetu Wileńskiego (zm. 1940)
1885 – Władysław Marian Zawadzki, polski ekonomista, polityk, minister skarbu, profesor Uniwersytetu Wileńskiego (zm. 1939)
1892 – Huseyn Shaheed Suhrawardy, pakistański polityk, premier Pakistanu (zm. 1963)
1901 – Hendrik Frensch Verwoerd, południowoafrykański polityk, premier RPA, zwany "architektem apartheidu" (zm. 1966)
1909 – Józef Noji, polski lekkoatleta, biegacz, uczestnik Igrzysk Olimpijskich (zm. 1943)
1910
Jean-Louis Barrault, francuski aktor, mim (ur. 1994)
Irmfried Eberl, niemiecki działacz nazistowski, komendant obozu zagłady Treblinka (zm. 1948)
Stefan Śródka, polski aktor, reżyser teatralny (zm. 1981)
1911 – Tomasz Kiesewetter, polski kompozytor, dyrygent (zm. 1992)
1912 – Alexander Mackendrick, amerykański reżyser filmowy (zm. 1993)
1917 – Andrzej Kłopotowski, polski komandor, uczestnik II wojny światowej (zm. 2004)
1918 – Derek Barton, brytyjski chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1998)
1920 – Lesław Bartelski, polski pisarz, leksykograf (zm. 2006)
1921 – Dinko Šakić, chorwacki działacz faszystowski, komendant obozu zagłady Jasenovac (zm. 2008)
1922
Sid Caesar, amerykański aktor
Héctor Rossetto, argentyński szachista, arcymistrz (zm. 2009)
1923
Rasuł Gamzatow, dagestański poeta (zm. 2003)
Jerzy Skrzepiński, polski malarz, scenograf filmowy
1924
Giuseppe Chiappella, włoski piłkarz, reprezentant Włoch (zm. 2009)
Maria Górecka, polska aktorka
1925
Peter Sellers, brytyjski aktor (zm. 1980)
Michał Wołosewicz, polski poeta (zm. 2004)
1926
Ştefan Bănulescu, rumuński pisarz
Sergio Pininfarina, włoski stylista motoryzacyjny
1929
Christoph von Dohnányi, niemiecki dyrygent
Zdzisław Krauze, polski aktor (zm. 1997)
1930
Mario Adorf, niemiecki aktor pochodzenia włoskiego
Nguyen Cao Ky, wietnamski polityk, premier Wietnamu Południowego
1932 – Patsy Cline, amerykańska piosenkarka (zm. 1963)
1933 – Ludomir Olszewski, polski aktor
1935 – Teddy Mayer, amerykański menadżer wyścigowy, współzałożyciel zespołu Formuły 1 Bruce'a McLarena (zm. 2009)
1937 – Virna Lisi, włoska aktorka
1938
Ryszard Czubaczyński, polski dziennikarz, autor tekstów piosenek, aktor
Piotr Janczerski, polski wokalista zespołów: No To Co i Bractwo Kurkowe 1791
José Augusto Torres, portugalski piłkarz, trener piłkarski reprezentant i selekcjoner Portugalii (zm. 2010)
1940 – Jerzy Robert Nowak, polski historyk, publicysta
1944
Mira Kubasińska, polska wokalistka zespołu Breakout (zm. 2005)
Ada Rusowicz, polska wokalistka zespołu Niebiesko-Czarni (zm. 1991)
1945
Aleksander Fabisiak, polski aktor
Willard Huyck, amerykański reżyser filmowy
Ron McKernan, amerykański muzyk zespołu Grateful Dead (zm. 1973)
Vinko Puljić, bośniacki duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Sarajewa
1946
Krzysztof Krawczyk, polski piosenkarz
Zbigniew Zarzycki, polski siatkarz, reprezentant Polski, mistrz świata, mistrz olimpijski, selekcjoner reprezentacji Polski
1947 – Halldór Ásgrímsson, islandzki polityk, premier Islandii
1950 – Jerzy Radziwiłowicz, polski aktor
1951 – Franciszek Gągor, polski dowódca wojskowy, generał, Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (zm. 2010)
1954
Michael Shermer, amerykański publicysta, historyk nauki
Georgios Toussas, grecki polityk
1957
Maciej Kozłowski, polski aktor (zm. 2010)
Zoltán Mucsi, węgierski aktor
1960 – Grażyna Strachota, polska aktorka
1961 – Maciej Tomaszewski, polski aktor
1962 – Thomas Kretschmann, niemiecki aktor
1964 – Jacek Pastusiński, polski lekkoatleta, trójskoczek, plastyk
1966 – Rafał Landowski , polski fizyk jądrowy, opracował teorię zderzania postmolekularnego
1968
Dariusz Babiarz, polski wokalista i gitarzysta zespołów: Holy Dogs i Kofi
Christophe Dupouey, francuski kolarz (zm. 2009)
Ray Wilson, szkocki wokalista zespołów: Genesis i Stiltskin
1969 – Gary Speed, walijski piłkarz, reprezentant Walii
1970 – Mariusz Szczerski, polski wokalista zespołu Honor (zm. 2005)
1971 – David Arquette, amerykański aktor
1972
Markus Babbel, niemiecki piłkarz, reprezentant Niemiec, mistrz Europy
Bartosz Konopka, polski reżyser filmowy
1973 – Marek Długosz, polski muzyk, gitarzysta (zm. 2010)
1975
Richard Hughes, angielski perkusista zespołu Keane
Jelena Lichowcewa, rosyjska tenisistka
1977 – Jason Collier, amerykański koszykarz (zm. 2005)
1979
Péter Lékó, węgierski szachista, arcymistrz
P!nk, amerykańska piosenkarka
1982 – Marian Cozma, rumuński piłkarz ręczny, reprezentant Rumunii (zm. 2009)
1983
Diego Benaglio, szwajcarski piłkarz, bramkarz, reprezentant Szwajcarii
Marcin Truszkowski, polski piłkarz
1984
Jürgen Säumel, austriacki piłkarz, reprezentant Austrii
Witalij Pietrow, rosyjski kierowca wyścigowy
1988 – Gustav Schäfer, perkusista niemieckiego zespołu Tokio Hotel
Zmarli [edytuj]
477 p.n.e. – Itoku, cesarz Japonii (ur. 553 p.n.e.)
701 – Sergiusz I, święty, papież (ur. ?)
780 – Leon IV Chazar, cesarz bizantyjski (ur. ok. 750)
1425 – Karol III Szlachetny, król Nawarry (ur. 1361)
1523 – Maciej Miechowita, polski lekarz, historyk, geograf, profesor i rektor Akademii Krakowskiej (ur. 1457)
1555 – Tomasz z Villanueva, święty, hiszpański duchowny katolicki, arcybiskup Walencji (ur. 1488)
1628 – Jan Roman, błogosławiony, japoński męczennik (ur. ?)
1645 – Francisco de Quevedo y Villegas, hiszpański pisarz (ur. 1580)
1654 – Piotr Klawer, hiszpański jezuita, misjonarz, święty katolicki (ur. 1580)
1811 – Peter Simon Pallas, niemiecki zoolog, botanik (ur. 1741)
1882 – Joseph Liouville, francuski matematyk (ur. 1809)
1894 – Hermann von Helmholtz, niemiecki fizyk (ur. 1821)
1895 – Adam Opel, niemiecki przemysłowiec (ur. 1837)
1905 – Marcin Kasprzak, polski działacz robotniczy (ur. 1860)
1911 – Jan Puzyna, książę, polski duchowny katolicki, kardynał, biskup krakowski (ur. 1842)
1933 – Fajsal I, król Iraku (ur. 1885)
1940 – Aleksander Maniecki, polski aktor (ur. 1883)
1943 – Julius Fučík, czeski pisarz, dziennikarz (ur. 1903)
1944 – Georg Hansen, niemiecki pułkownik Wehrmachtu, uczestnik zamachu na Adolfa Hitlera (ur. 1904)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Czesław Zadróżny, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1904)
1949 – Richard Strauss, niemiecki kompozytor (ur. 1864)
1950 – Hanka Ordonówna, polska piosenkarka, aktorka (ur. 1902)
1965
Dorothy Dandridge, amerykańska aktorka (ur. 1922)
Hermann Staudinger, niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1881)
1977 – Zero Mostel, amerykański aktor (ur. 1915)
1978 – Ricardo Zamora, hiszpański piłkarz, bramkarz, reprezentant Hiszpanii (ur. 1901)
1979 – Jean Seberg, amerykańska aktorka (ur. 1938)
1980 – Willard Libby, amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1908)
1981 – Hideki Yukawa, japoński fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1907)
1983 – Bronisława Frejtażanka, polska aktorka (ur. 1915)
1985 – John Franklin Enders, amerykański biolog, laureat Nagrody Nobla (ur. 1897)
1987 – Ryszard Sadowski, polski aktor (ur. 1939)
1989
Zofia Dybowska-Aleksandrowicz, polska reżyser dubbingu, historyk sztuki (ur. 1928)
Barry Sadler, amerykański piosenkarz, pisarz (ur. 1940)
1992 – Jerzy Albrecht, polski ekonomista, polityk, prezydent Warszawy, wiceprzewodniczący Rady Państwa, minister finansów (ur. 1914)
1993 – Emilia Ziółkowska, polska tancerka, aktorka (ur. 1904)
1994 – Włodzimierz Scisłowski, polski poeta, satyryk, autor tekstów piosenek (ur. 1931)
1999 – Roman Taberski, polski matematyk, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (ur. ?)
2002 – Lucas Moreira Neves, brazylijski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Salvador da Bahia (ur. 1926)
2003
Mieczysław Całka, polski aktor (ur. 1935)
Jaclyn Linetsky, kanadyjska aktorka (ur. 1986)
Leni Riefenstahl, niemiecka aktorka, reżyserka filmowa (ur. 1902)
2004
Walentin Jeżow, rosyjski dramaturg, scenarzysta filmowy (ur. 1921)
Bror Mellberg, szwedzki piłkarz, reprezentant Szwecji (ur. 1923)
2008 – Hector Zazou, francuski kompozytor, muzyk, producent muzyczny (ur. 1948)
2009
Alaksandr Aksionau, radziecki polityk, dyplomata, ambasador ZSRR w Polsce (ur. 1924)
Aage Niels Bohr, duński fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1922)
Tadeusz Dajczer, polski duchowny katolicki, religioznawca, kanonik (ur. 1931)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

9 września jest 252. (w latach przestępnych 253.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 113 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Aniela, Audomar, Augustyn, Aureliusz, Bolemir, Bolemira, Dionizy, Doroteusz, Drogomir, Franciszek, Gorgoniusz, Jacek, Jakub, Jan, Otmar, Ożanna, Piotr, Radosława, Sergiusz, Sewerian, Sobiebor, Sobiesąd, Straton, Ścibora i Świecław.
Korea Północna – rocznica utworzenia KRL-D
Tadżykistan – Święto Niepodległości
międzynarodowe – Światowy Dzień FAS (od 09-09-1999; w Polsce od 2004)
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
bł. Aniela Salawa (tercjarka i dziewica)
bł. Jakub Laval (CSSp)
św. Piotr Klawer (prezbiter)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

9 września1310 – Słupsk otrzymał odnowione prawa miejskie.
1698 – hetman polny koronny Feliks Kazimierz Potocki pokonał w bitwie pod Podhajcami Tatarów (ostatnia zwycięska bitwa wojska polskiego z Tatarami).
1923 – ukazało się pierwsze wydanie tygodnika Gość Niedzielny.
1930 – w nocy z 9 na 10 września aresztowano 19 byłych posłów, przywódców nowo powstalego lewicowego komitetu wyborczego Związek Obrony Prawa i Wolności Ludu.
1936 – powstał Automobilklub Kielecki.
1939 – kampania wrześniowa:
rozpoczęła się bitwa nad Bzurą.
zajęcie Redy przez Niemców.
zakończyła się bitwa pod Iłżą.
1944 – 40. dzień powstania warszawskiego: dobrowolna ewakuacja z miasta 8 000 ludzi. Silne ataki hitlerowców skierowane na północne Śródmieście i Czerniaków.
1944 – PKWN zawarł tzw. układy republikańskie z Białoruską SRR i Ukraińską SRR.
1957 – założono Polski Związek Rugby.
1959 – Roman Polański ożenił się z aktorką Barbarą Kwiatkowską.
1962 – konsekracja katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gorzowie Wielkopolskim.
1967 – dokonano ponownego odsłonięcia zrekonstruowanego po zniszczeniach wojennych Pomnika Lotnika w Warszawie.
1970 – premiera serialu Kolumbowie.
1971 – premiera serialu Przygody psa Cywila.
1978 – Kopalnia soli Wieliczka została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
1993 – utworzono Biebrzański Park Narodowy.
1996 – powołano Radę Języka Polskiego.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

9 – władca Cherusków Arminius pokonał w Lesie Teutoburskim trzy rzymskie legiony. Rzym utracił Germanię na wschód od Renu.
337 – Konstantyn II został cesarzem rzymskim.
1000 – zwycięstwo floty szwedzko-duńskiej nad norweską w bitwie morskiej pod Svold.
1087 – Wilhelm II został królem Anglii.
1493 – zwycięstwo Turków nad Chorwatami w bitwie pod Krbavsko Polje.
1499 – Vasco da Gama powrócił do Lizbony z wyprawy do Indii.
1513 – król Szkocji Jakub IV pokonany i zabity przez Anglików w bitwie pod Flodden Field.
1543 – w kaplicy zamku w Stirling 9-miesięczna Maria Stuart koronowana na Królową Szkotów.
1570 – wojna wenecko-turecka: Turcy zdobyli stolicę Cypru Nikozję i dokonali masakry obrońców i mieszkańców.
1668 – premiera komedii Moliera Skąpiec.
1791 – stolica USA otrzymała nazwę Waszyngton.
1798 – zwycięstwo wojsk francuskich nad powstańcami szwajcarskimi w bitwie w kantonie Nidwalden.
1806 – wskutek przejścia huraganu nad karaibską wyspą Dominika zginęło 457 osób.
1850 – Kalifornia jako 31. stan przyjęta do Unii.
1850 – utworzono Terytorium Nowego Meksyku.
1886 – podpisano konwencję berneńską o ochronie twórczości literackiej i artystycznej.
1888 – Wyspa Wielkanocna została anektowana przez Chile.
1892 – amerykański astronom Edward Emerson Barnard odkrył księżyc Jowisza – Amalteę.
1896 – niemiecki chirurg Ludwig Rehn przeprowadził pierwsza udaną operację serca.
1914 – I wojna światowa: zakończyła się I bitwa nad Marną. Wojska francusko-brytyjskie powstrzymały marsz Niemców na zachód.
1919 – u wybrzeży Kuby zatonął hiszpański statek pasażerski SS Valbanera z 488 osobami na pokładzie.
1922 – wojna grecko-turecka: tureckie wojska, ścigając wycofujących się Greków, wkraczają do Smyrny (Izmir).
1939 – II wojna światowa: rozpoczęto formowanie polskiej armii we Francji.
1940 – włoskie lotnictwo zbombardowało Tel-Awiw, zabijając 130 osób.
1943 – alianci dokonali desantu w rejonie Salerno we Włoszech.
1944 – komunistyczny bułgarski Front Ojczyźniany dokonał przewrotu, obalając proniemiecki rząd.
1944 – odpalenie pierwszych dwóch rakiet V2 na Londyn przez III Rzeszę.
1945 – kapitulacja wojsk japońskich w drugiej wojnie chińsko-japońskiej.
1948 – proklamowano Koreańską Republikę Ludowo-Demokratyczną.
1954 – trzęsienie ziemi w Orleansville w Algierii zabiło 1250 osób.
1960 – podczas igrzysk olimpijskich w Rzymie sztangista Ireneusz Paliński zdobył złoty medal w wadze półciężkiej.
1961 – wszedł do służby pierwszy amerykański krążownik rakietowy o napędzie atomowym USS Long Beach.
1969 – w zderzeniu samolotu DC-9 z awionetką nad Fairland w Indianie zginęły 83 osoby.
1970 – terroryści z Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny porwali brytyjski samolot Vickers VC-10 lecący z Bahrajnu do Londynu, zmuszając go do wylądowania na lotnisku Zerqa w Jordanii.
1971 – ukazał się album Imagine Johna Lennona.
1972 – na igrzyskach w Monachium Władysław Komar zdobył złoty medal w pchnięciu kulą.
1975 – wystrzelono sondę marsjańską Viking 2.
1976 – w zderzeniu samolotów An-24 i Jak-40 nad Soczi zginęło 90 osób.
1983 – przyjęto dokument końcowy KBWE.
1985 – Stany Zjednoczone ogłosiły sankcje gospodarcze wobec RPA.
1988 – w katastrofie wietnamskiego Tu-134 w Bangkoku zginęło 76 osób.
1991 – Tadżykistan proklamował niepodległość (od ZSRR).
2001 – Aleksandr Łukaszenka wygrał ponownie wybory prezydenckie na Białorusi.
2001 – otwarto Muzeum Żydowskie w Berlinie.
2001 – wojskowy dowódca afgańskiego Sojuszu Północnego, Ahmad Szah Masud, zginął w zamachu bombowym dokonanym przez dwóch Arabów udających dziennikarzy.
2002 – w indyjskim stanie Bihar wpadł do rzeki wykolejony pociąg osobowy; zginęło 119 osób.
2004 – przed australijską ambasadą w Jakarcie eksplodował samochód-pułapka. Zginęło 9 osób, ponad 150 zostało rannych.
2006 – rozpoczęła się podróż apostolska Benedykta XVI do Niemiec.
2007 – na zawodach w Rieti Asafa Powell poprawił własny rekord świata w biegu na 100 m., doprowadzając go wówczas do 9,74 s.
2008 – Asif Ali Zardari został prezydentem Pakistanu.
2008 – premier Tajlandii Samak Sundaravej został usunięty ze stanowiska przez Sąd Konstytucyjny.
2008 – Rosja nawiązała stosunki dyplomatyczne z Abchazją i Osetią Południową.
2009 – otwarto metro w Dubaju.
2009 – w serii powodzi błyskawicznych w północno-zachodniej Turcji zginęło 31 osób.

Urodzili się [edytuj]

214 – Aurelian, cesarz rzymski (zm. 275)
384 – Flawiusz Honoriusz, cesarz rzymski (zm. 423)
1427 – Thomas de Ros, baron de Ros, angielski polityk (zm. 1464)
1466 – Ashikaga Yoshitane, japoński shōgun (zm. 1523)
1585 – Armand Jean Richelieu, książę, francuski duchowny katolicki, kardynał, pierwszy minister króla Francji (zm. 1642)
1629 – Cornelis Tromp, holenderski admirał (zm. 1691)
1731 – Francisco Javier Clavijero, meksykański historyk, filozof (zm. 1787)
1737 – Luigi Galvani, włoski fizyk (zm. 1798)
1751 – Emanuel Schikaneder, niemiecki pisarz (zm. 1812)
1754 – William Bligh, brytyjski żeglarz, oficer marynarki, dowódca okrętu Bounty (zm. 1817)
1778 – Clemens Brentano, niemiecki pisarz (zm. 1842)
1820 – Giacomo Zanella, włoski poeta (zm. 1888)
1826 – Fryderyk I Badeński, wielki książę Badenii (zm. 1907)
1828 – Lew Tołstoj, rosyjski pisarz (zm. 1910)
1835 – Józef Piotrowski, komisarz Rządu Narodowego
1842 – Mikołaj Bibikow, rosyjski generał, prezydent Warszawy (zm. 1923)
1855 – Houston Stewart Chamberlain, niemiecki filozof pochodzenia brytyjskiego (zm. 1927)
1873 – Max Reinhardt, niemiecki reżyser teatralny i filmowy (zm. 1943)
1874 – Stefan Ossowski, polski inżynier elektryk, polityk, minister przemysłu i handlu (zm. 1936)
1881 – Aniela Salawa, błogosławiona, polska mistyczka (zm. 1922)
1890 – Harland Sanders, amerykański przedsiębiorca, założyciel KFC (zm. 1980)
1891 – Wacław Majewski, polski duchowny katolicki, biskup warszawski (zm. 1983)
1897 – Antoni Odrowąż, polski aktor (zm. 1976)
1899 – Brassaï, węgierski fotograf, pisarz, rysownik, rzeźbiarz (zm. 1984)
1904 – Tadeusz Kapeliński, polski polityk, członek PKWN, minister poczt i telegrafów (zm. 1970)
1907 – Edward Szymański, polski poeta (zm. 1943)
1908 – Cesare Pavese, włoski pisarz (zm. 1950)
1908 – Edward Radulski, polski tancerz, choreograf, aktor (zm. 1975)
1911 – Richard Baer, niemiecki działacz nazistowski, komendant obozów koncentracyjnych Auschwitz-Birkenau i Mittelbau-Dora (zm. 1963)
1911 – Kozaburo Yoshimura, japoński reżyser filmowy (zm. 2000)
1914 – Józef Teliga, polski działacz społeczny i polityczny, pułkownik AK (zm. 2007)
1914 – Walenty Wójcik, polski duchowny katolicki, biskup sandomierski (zm. 1990)
1918 – Oscar Luigi Scalfaro, włoski polityk, prezydent Włoch
1919 – John Ljunggren, szwedzki lekkoatleta, chodziarz, mistrz olimpijski, mistrz Europy (zm. 2000)
1920 – Wiesław Jażdżyński, polski pisarz (zm. 1998)
1921 – Karol Chodura, polski operator filmowy (zm. 2001)
1921 – Andrzej Dobrowolski, polski kompozytor, pedagog (zm. 1990)
1921 – Wacław Szybalski, polski naukowiec, genetyk, biotechnolog
1922 – Hans Georg Dehmelt, amerykański fizyk pochodzenia niemieckiego, laureat Nagrody Nobla
1922 – Witold Lesiewicz, polski reżyser filmowy
1922 – Mirosław Łebkowski, polski pisarz, autor tekstów piosenek (zm. 2010)
1923 – Andrzej Bachleda-Curuś, polski śpiewak operowy (tenor) (zm. 2009)
1923 – Daniel Carleton Gajdusek, amerykański biofizyk pochodzenia słowackiego, laureat Nagrody Nobla (zm. 2008)
1923 – Jimmy Perry, brytyjski aktor, scenarzysta, kompozytor
1924 – Rik Van Steenbergen, belgijski kolarz szosowy, mistrz świata
1925 – Cliff Robertson, amerykański aktor
1926 – Janusz Przedpełski, polski działacz sportowy (zm. 2008)
1926 – Hannes Schmidhauser, szwajcarski aktor, reżyser filmowy (zm. 2000)
1928 – Elvin Jones, amerykański perkusista jazzowy (zm. 2004)
1929 – Kazimierz Janus, polski aktor (zm. 2008)
1930 – Tadeusz Jurasz, polski aktor
1931 – Waldemar Świerzy, polski malarz, grafik, plakacista
1935 – Chaim Topol, izraelski aktor
1939 – Zbigniew Namysłowski, polski saksofonista jazzowy
1941 – Otis Redding, amerykański piosenkarz (zm. 1967)
1941 – Dennis Ritchie, amerykański informatyk, laureat Nagrody Turinga
1942 – Henryk Kawiorski, polski pisarz
1947 – Andrzej Grabowski, polski pisarz, tłumacz
1947 – Andrzej Olechowski, polski polityk, minister finansów, minister spraw zagranicznych
1949 – Maciej Szary, polski aktor
1951 – Alexander Downer, australijski polityk, minister spraw zagranicznych
1951 – Zbigniew Głowienka, polski generał dywizji
1952 – Manuel Göttsching, niemiecki gitarzysta zespołu Ash Ra Tempel
1952 – David Stewart, brytyjski muzyk zespołu Eurythmics
1954 – Jacek Socha, polski ekonomista, polityk, minister skarbu państwa
1955 – Mariusz Wojciechowski, polski aktor
1959 – Éric Serra, francuski kompozytor, twórca muzyki filmowej
1960 – Hugh Grant, brytyjski aktor
1962 – Mark Linkous, amerykański piosenkarz, kompozytor (zm. 2010)
1963 – Roberto Donadoni, włoski piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Włoch, wicemistrz świata, selekcjoner reprezentacji Włoch
1964 – Caecilie Norby, duńska wokalistka jazzowa
1965 – Janusz Janowski, polski artysta malarz, teoretyk sztuki, muzyk
1966 – Georg Hackl, niemiecki saneczkarz, mistrz olimpijski
1966 – Adam Sandler, amerykański aktor
1967 – Hana Andronikova, czeska pisarka
1967 – B.J. Armstrong, amerykański koszykarz
1967 – Akshay Kumar, indyjski aktor
1968 – Jon Drummond, amerykański lekkoatleta, sprinter, mistrz olimpijski
1968 – Łukasz Kośmicki, polski operator filmowy
1970 – Natalia Streignard, wenezuelska aktorka
1972 – Miriam Oremans, holenderska tenisistka
1972 – Goran Višnjić, chorwacki aktor
1972 – Michał Wiśniewski, polski wokalista zespołu Ich Troje
1973 – Maria Peszek, polska aktorka
1974 – Mathias Färm, szwedzki gitarzysta zespołu Millencolin
1975 – Michael Buble, kanadyjski wokalista jazzowy, aktor
1975 – Tomasz Bajerski, polski żużlowiec
1975 – Dorota Zagórska, polska łyżwiarka figurowa, wicemistrzyni Europy
1976 – Juan Baptista, wenezuelski aktor
1976 – Aki Riihilahti, fiński piłkarz, reprezentant Finlandii
1976 – Kristoffer Rygg, norweski wokalista zespołów: Ulver, Borknagar i Arcturus
1977 – Piotr Bobras, polski szachista, arcymistrz
1977 – Maja Soja, polska siatkarka
1978 – Shane Battier, amerykański koszykarz
1979 – Marcin Bosak, polski aktor
1980 – Jani Liimatainen, ex gitarzysta fińskiej grupy muzycznej Sonata Arctica, założyciel i gitarzysta Cain's Offering
1980 – Michelle Williams, amerykańska aktorka
1981 – Julie Gonzalo, argentyńska aktorka
1982 – Christoph Kreuzer, reprezentant Holandii w skokach narciarskich, austriackiego pochodzenia
1984 – Mirosław Nahacz, polski pisarz (zm. 2007)
1985 – Iga Karst, polska pisarka
1986 – Jason Lamy-Chappuis, francuski kombinator norweski
1987 – Sebastian Colloredo, włoski skoczek narciarski
1987 – Andrea Petkovic, niemiecka tenisistka

Zmarli [edytuj]

276 – Florian, cesarz rzymski (ur. 232)
1000 – Olaf I Tryggvason, król Norwegii (ur. 963-969)
1087 – Wilhelm Zdobywca, książę Normandii, król Anglii (ur. 1027 lub 1028)
1191 – Konrad II Otto, książę Czech, margrabia Moraw (ur. 1135)
1285 – Kunegunda Halicka, królowa Czech (ur. 1246)
1312 – Otto III Bawarski, książę Dolnej Bawarii, król Węgier (ur. 1261)
1398 – Jakub I Cypryjski, król Cypru (ur. 1334)
1437 – Jan Rohacz z Dube, czeski hetman husycki (ur. ?)
1487 – Chénghuà, cesarz Chin (ur. 1447)
1488 – Franciszek II Bretoński, książę Bretanii (ur. 1433)
1513 – Jakub IV, król Szkocji (ur. 1473)
1569 – Pieter Bruegel starszy, niderlandzki malarz (ur. ok. 1525)
1596 – Anna Jagiellonka, królowa Polski, żona Stefana Batorego (ur. 1523)
1676 – Paul Chomedey de Maissonneuve, francuski żołnierz, założyciel Montrealu (ur. 1612)
1693 – Ihara Saikaku, japoński pisarz (ur. 1642)
1755 – Johann Lorenz von Mosheim, niemiecki duchowny luterański, historyk Kościoła (ur. 1693)
1778 – Giovanni Battista Piranesi, włoski grafik, architekt (ur. 1720)
1809 – August Ludwig von Schlözer, niemiecki historyk (ur. 1735)
1815 – John Singleton Copley, amerykański malarz, rysownik (ur. 1738)
1841 – Augustin Pyramus de Candolle, szwajcarski botanik (ur. 1778)
1872 – Antoni Stolpe, polski kompozytor, pianista (ur. 1851)
1876 – Soter Rozbicki, polski poeta (ur. 1823)
1891 – Jules Grévy, francuski polityk, prezydent Francji (ur. 1813)
1894 – Heinrich Brugsch, niemiecki egiptolog (ur. 1827)
1898 – Stéphane Mallarmé, francuski poeta (ur. 1842)
1901 – Henri Toulouse-Lautrec, francuski malarz, grafik (ur. 1864)
1912 – Jaroslav Vrchlický, czeski pisarz, tłumacz (ur. 1853)
1923 – Józef Hornowski, polski lekarz, anatomopatolog (ur. 1874)
1926 – Władysław Szcześniak, polski duchowny katolicki, biskup warszawski (ur. 1858)
1928 – Kazimierz Kamiński, polski aktor (ur. 1865)
1928 – Carl Ernst Morgenstern, niemiecki malarz, grafik (ur. 1847)
1939 – Jerzy Tadeusz Błeszyński, dowódca pociągu pancernego Smok Kaszubski (ur. 1906)
1939 – Leon Brun, polski dziennikarz, krytyk filmowy, scenarzysta filmowy (ur. 1882)
1939 – Józef Czechowicz, polski poeta (ur. 1903)
1939 – Leon Raszeja, polski prawnik, polityk, prezydent Torunia (ur. 1901)
1941 – Hans Spemann, niemiecki biolog, laureat Nagrody Nobla (ur. 1869)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Józef Grudziński, polski działacz ruchu ludowego, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1903)
Zofia Kasperska, polska sanitariuszka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1925)
Halina Kostecka-Kwiatkowska, polska sanitariuszka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1917)
1944 – Frank Marshall, amerykański szachista (ur. 1877)
1947 – Victor Horta, belgijski architekt (ur. 1861)
1969 – Włodzimierz Dobrzański, polski aktor (ur. 1896)
1976 – Mao Zedong, chiński polityk, działacz komunistyczny, przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej (ur. 1893)
1978 – Jack Warner, amerykański producent filmowy, założyciel Warner Bros. (ur. 1892)
1981 – Jacques Lacan, francuski psychiatra (ur. 1901)
1985 – Paul Flory, amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1910)
1990 – Samuel Doe, liberyjski polityk, prezydent Liberii (ur. 1951)
1990 – Nicola Abbagnano, włoski filozof (ur. 1901)
1990 – Aleksander Mień, rosyjski duchowny prawosławny, filozof, teolog (ur. 1935)
1994 – Patrick O'Neal, amerykański aktor (ur. 1927)
1995 – Jerzy Kurczewski, polski muzykolog, dyrygent Poznańskiego Chóru Chłopięcego (ur. 1924)
1996 – Bill Monroe, amerykański muzyk (ur. 1911)
1997 – Burgess Meredith, amerykański aktor (ur. 1907)
2000 – Veerasamy Ringadoo, maurytyjski polityk, prezydent Mauritiusa (ur. 1920)
2001 – Ahmad Szach Masud, afgański dowódca wojskowy, polityk, przywódca mudżahedinów (ur. 1953)
2003 – Jerzy Kawalec, polski basista zespołu Krzak (ur. 1954)
2003 – Edward Teller, amerykański fizyk jądrowy pochodzenia węgierskiego, twórca bomby wodorowej (ur. 1908)
2006 – Andrzej Androchowicz, polski dziennikarz, reżyser filmów dokumentalnych, aktor (ur. 1932)
2006 – Gérard Brach, francuski pisarz, scenarzysta filmowy (ur. 1927)
2006 – Lucjan Kydryński, polski dziennikarz, konferansjer (ur. 1929)
2006 – Émilie Mondor, kanadyjska lekkoatletka, biegaczka (ur. 1981)
2007 – Helmut Senekowitsch, austriacki piłkarz, trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Austrii (ur. 1933)
2008 – Jacob Lekgetho, południowoafrykański piłkarz, reprezentant RPA (ur. 1974)
2008 – Jurij Pokalczuk, ukraiński pisarz (ur. 1941)
2009 – Andrzej Śliwiński, polski ksiądz,pierwszy biskup diecezji elbląskiej (ur. 1939)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

10 września jest 253. (w latach przestępnych 254.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 112 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Agapiusz, Aldona, Anioł, Antoni, Bernard, Datyw, Dydym, Feliks, Franciszek, Izabela, Kandyda, Karol, Klemens, Leon, Leona, Lucjusz, Łucjusz, Łukasz, Mikołaj, Monika, Mścibor, Nimfodora, Piotr, Polian, Poliana, Polianna, Pulcheria, Salwiusz, Sebastian, Sobiesław, Teodor i Wiktor.
Belize – Święto Św. George'a Caye
Chiny – Dzień Nauczyciela
Gibraltar – Święto Gibraltaru
Honduras – Dzień Dziecka
międzynarodowe – Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom[1]
USA – Dzień Babci i Dziadka
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[2][3], obchodzą:
św. Aelia Pulcheria (cesarzowa)
św. Mikołaj z Tolentino
Wydarzenia w Polsce [edytuj]
1526 – Sejm mazowiecki złożył przysięgę na wierność królowi polskiemu; inkorporacja Mazowsza.
1770 – rozpoczęła się obrona Jasnej Góry przez konfederatów barskich pod dowództwem Kazimierza Pułaskiego.
1831 – generał Maciej Rybiński został ostatnim przywódcą powstania listopadowego.
1893 – powstała Polska Partia Socjalistyczna Zaboru Pruskiego.
1930 – aresztowano przywódców Centrolewu i osadzono ich w więzieniu wojskowym w Brześciu nad Bugiem.
1939 – kampania wrześniowa:
kapitulacja załogi kpt. Władysława Raginisa po obronie Wizny.
w Bydgoszczy w ulicznych egzekucjach Niemcy rozstrzelali ponad tysiąc osób.
1944 – 41. dzień powstania warszawskiego: walki powietrzne samolotów radzieckich z niemieckimi.
1946 – napad UPA na Łodzinę, Hłomczę i Witryłów.
1967 – prymas Stefan Wyszyński koronował obraz Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej.
1975 – w meczu eliminacyjnym do mistrzostw Europy, rozegranym na Stadionie Śląskim w Chorzowie, Polska pokonała Holandię 4:1.
1976 – premiera filmu Motylem jestem, czyli romans 40-latka.
1985 – premiera filmu Dom wariatów.
1999 – uchwalono Kodeks karny skarbowy.
2000 – 2 osoby zginęły, a 7 zostało rannych w zderzeniu pociągów na trasie Przemyśl-Jarosław.
Wydarzenia na świecie [edytuj]

10 września 422 – św. Celestyn I wybrany na papieża.
506 – wizygoccy biskupi Galii spotkali się na synodzie w Agde.
1056 – zwycięstwo wojsk wieleckich nad niemieckimi w bitwie pod Przecławą.
1419 – książę Burgundii Jan Nieustraszony został zamordowany przez popleczników późniejszego króla Francji, Karola VII.
1509 – trzęsienie ziemi i wywołane nim tsunami zabiły w Stambule ok. 10 tys. osób.
1547 – zwycięstwo Anglików nad Szkotami w bitwie pod Pinkie Cleugh.
1608 – John Smith został wybrany przywódcą angielskiej kolonii w Wirginii w Ameryce Północnej.
1721 – Rosja podpisała ze Szwecją pokój w Nystad.
1759 – wojna siedmioletnia: na Zalewie Szczecińskim koło Nowego Warpna i Ueckermünde (obecnie pogranicze polsko-niemieckie) rozegrała się pierwsza w historii pruskiej floty bitwa morska. Starły się siły szwedzkie i pruskie. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Szwecji, której flotyllą dowodził kapitan Rutensparne.
1798 – w bitwie pod St. George's Caye wojska Hondurasu Brytyjskiego (ob. Belize) odniosły zwycięstwo nad Hiszpanami.
1813 – wojna brytyjsko-amerykańska: bitwa o Jezioro Erie.
1823 – Simón Bolívar został prezydentem Peru.
1838 – w Paryżu odbyła się premiera opery Benvenuto Cellini Hectora Berlioza.
1846 – Elias Howe opatentował maszynę do szycia.
1858 – George Mary Searle odkrył asteroidę 55 Pandora.
1861 – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Carnifex Ferry.
1876 – wojna o Góry Czarne: zwycięstwo armii amerykańskiej nad Dakotami w bitwie o Slim Buttes.
1897 – w Pensylwanii w USA oddział policyjny zastrzelił dziewiętnastu nieuzbrojonych górników.
1898 – w Genewie Elżbieta Bawarska, żona cesarza Franciszka Józefa I, zasztyletowana przez włoskiego anarchistę.
1913 – pierwsza autostrada połączyła wybrzeża USA.
1919 – podpisano traktat pokojowy między państwami Ententy a Austrią.
1921 – w Berlinie otwarto pierwszy w Europie odcinek autostrady.
1927 – francuscy tenisiści zdobyli po raz pierwszy Puchar Davisa.
1935 – Narodowi Syndykaliści usiłowali dokonać przewrotu w Portugalii.
1939 – II wojna światowa: Kanada wypowiedziała wojnę Niemcom.
1942 – front wschodni: niemiecka 6 Armia rozpoczęła oblężenie Stalingradu.
1943 – wojska niemieckie zajęły Rzym.
1943 – w trzęsieniu ziemi w japońskim Tottori zginęło 1190 osób.
1944 – alianci wyzwolili Luksemburg.
1945 – byly premier Norwegii Vidkun Quisling skazany na śmierć za kolaborację z hitlerowcami.
1945 – farmer Lloyd Olsen z miasta Fruita w stanie Kolorado odrąbał głowę swemu kogutowi Mike'owi, który następnie, dzięki ocalałej części mózgu, przeżył 1,5 roku.
1949 – dokonano oblotu francuskiego samolotu transportowego Nord Noratlas.
1949 – reprezentacja Polski w piłce siatkowej zadebiutowała na mistrzostwach świata, pokonując w Pradze Holendrów 3:0.
1951 – Wielka Brytania nałożyła embargo na Iran.
1952 – w Luksemburgu kanclerz Konrad Adenauer i minister spraw zagranicznych Mosze Szarett podpisali niemiecko-izraelski układ o odszkodowaniach dla ofiar holocaustu.
1956 – 7 izraelskich żołnierzy zginęło w strzelaninie na granicy z Jordanią.
1961 – podczas Grand Prix Włoch, w tragicznym wypadku na torze Monza zginął Wolfgang von Trips oraz 13 kibiców.
1961 – satelita TIROS 3 jako pierwszy w historii wykrył i sfotografował huragan z kosmosu.
1961 – 83 osoby zginęły w katastrofie samolotu Douglas DC-6 w Shannon (Irlandia).
1963 – afroamerykańscy uczniowie pierwszy raz rozpoczęli naukę w amerykańskiej szkole państwowej w Alabamie.
1967 – ludność Gibraltaru w referendum wypowiedziała się za pozostaniem nadal częścią Wielkiej Brytanii.
1969 – premiera filmu Hibernatus.
1972 – reprezentacja Polski w piłce nożnej pod wodzą Kazimierza Górskiego zdobyła złoty medal na igrzyskach olimpijskich w Monachium.
1974 – Portugalia uznała niepodległość Gwinei Bissau.
1976 – w pobliżu Zagrzebia w Jugosławii zderzyły się dwa samoloty; zginęło 176 osób.
1977 – we Francji ostatni raz użyto gilotyny; Hamida Djandoubi zgilotynowany w więzieniu Baumettes w Marsylii.
1981 – po 40 latach w USA Guernica Pabla Picassa powróciła do Hiszpanii.
1990 – Irak i Iran wznowiły stosunki dyplomatyczne.
1990 – papież Jan Paweł II poświęcił największą w Afryce świątynię – Bazylikę Matki Boskiej Królowej Pokoju w Jamusukro w Wybrzeżu Kości Słoniowej.
1993 – w USA wyemitowano premierowy odcinek serialu Z archiwum X.
1994 – Jan Paweł II rozpoczął wizytę w Chorwacji.
2000 – ostatnie przedstawienie Kotów w Broadway Theatre.
2000 – zatonięcie Polskiego jachtu "Bieszczady" 20 mil morskich od północno-zachodnich wybrzeży Danii. Został on staranowany przez tankowiec odbywający rejs do Rotterdamu.
2001 – wybory parlamentarne w Norwegii.
2002 – Szwajcaria przystąpiła do ONZ.
2003 – szwedzka minister spraw zagranicznych Anna Lindh została śmiertelnie ugodzona nożem.
2008 – oddano do użytku znajdujący się w pobliżu Genewy Wielki Zderzacz Hadronów.
Urodzili się [edytuj]
1167 – Aleksy II Komnen, cesarz bizantyjski (zm. 1183)
1487 – Juliusz III, papież (zm. 1555)
1638 – Maria Teresa Hiszpańska, królowa Francji, żona Ludwika XIV (zm. 1683)
1659 – Henry Purcell, angielski kompozytor (zm. 1695)
1797 – Piotr Wysocki, płk, przywódca spisku, który doprowadził do wybuchu Powstania Listopadowego, zesłaniec (zm. 1875)
1866 – Jeppe Aakjær, duński dziennikarz, pisarz (zm. 1930)
1876 – Stanisław Kętrzyński, polski historyk, dyplomata, profesor Uniwersytetu Warszawskiego (zm. 1950)
1887 – Giovanni Gronchi, włoski polityk, prezydent (zm. 1978)
1890
Franz Werfel, austriacki pisarz (zm. 1945)
Mortimer Wheeler, brytyjski archeolog (zm. 1976)
1891 – Ignacy Matuszewski, polski polityk, publicysta (zm. 1946)
1892
Mieczysław Myszkiewicz, polski aktor (zm. 1943)
Arthur Holly Compton, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1962)
Antoni Roman, polski polityk, minister (zm. 1951)
1903 – Janusz Witwicki, polski architekt, historyk sztuki (zm. 1946)
1906 – Ruth Stafford Peale, amerykańska działaczka religijna (zm. 2008)
1908
Władysław Dworakowski, polski polityk, wicepremier (zm. 1976)
Irena Kuczborska, polska grafik (zm. 1971)
1909 – Józef Pieracki, polski aktor (zm. 1988)
1914 – Robert Wise, amerykański reżyser filmowy (zm. 2005)
1915
Hasse Ekman, szwedzki aktor, reżyser filmowy (zm. 2004)
Edmond O'Brien, amerykański aktor (zm. 1985)
1918
Anna Bidwell, polska tłumaczka, dziennikarka (zm. 1993)
Ruta Czaplińska, polska działaczka NZW (zm. 2008)
1919 – Jan Rostworowski, polski pisarz, tłumacz (zm. 1975)
1923 – Shmuel Noah Eisenstadt, izraelski socjolog (zm. 2010)
1926 – Ladislav Adamec, czechosłowacki polityk, premier Czechosłowacji (zm. 2007)
1929
Olga Krzyżanowska, polska lekarka, polityk, senator RP
Henryk Lewandowski, polski działacz środowisk represjonowanych (zm. 2008)
Edmund Majkowski, polski rzeźbiarz (zm. 2009)
1931 – Philip Baker Hall, amerykański aktor
1932 – Félix Malloum, czadyjski polityk, prezydent Czadu (zm. 2009)
1933
Jewgienij Chrunow, radziecki kosmonauta (zm. 2000)
Karl Lagerfeld, niemiecki dyktator mody
Irena Pomorska, polska egiptolog (zm. 2008)
Mateusz Święcicki, polski kompozytor, dziennikarz radiowy (zm. 1985)
1937 – Teresa Walewska-Przyjałkowska, polska działaczka społeczna, wiceprezes Fundacji "Golgota Wschodu" (zm. 2010)
1938 – James Trefil, amerykański biolog, pisarz
1939 – Elżbieta Chojnacka, polska klawesynistka
1943 – Aleksander Łuczak, polski historyk, polityk
1945 – Jose Feliciano, amerykański muzyk
1946 – Marian Cholerek, polski reżyser, scenarzysta, producent filmów animowanych
1947 – Jacek Sawaszkiewicz, polski pisarz, autor tekstów piosenek (zm. 1999)
1948 – Charles Simonyi, amerykański informatyk, kosmiczny turysta
1949
Marek Jasiński, polski kompozytor (zm. 2010)
Wiktor Paskow, bułgarski pisarz (zm. 2009)
Leszek Wierzchowski, polski polityk i literat
1950
Joe Perry, amerykański gitarzysta i wokalista zespołu Aerosmith
Tadeusz Adam Jakubiak, polski historyk, działacz społeczny (zm. 1996)
1952 – Zdzisław Zawadzki, polski basista zespołów: Breakout i Perfect (zm. 1998)
1955 – Marja-Liisa Hämäläinen, fińska narciarka klasyczna
1956 – Danuta Rynkiewicz, polska aktorka
1957 – Paweł Huelle, polski pisarz
1958 – Chris Columbus, amerykański reżyser filmowy
1960 – Colin Firth, angielski aktor
1961 – Andrzej Dera, polski prawnik i polityk
1964 – Jegor Letow, rosyjski wokalista (zm. 2008)
1966 – Joe Nieuwendyk, kanadyjski hokeista
1967 – Michał Jarmicki, polski aktor
1968
Guy Ritchie, brytyjski reżyser filmowy
Big Daddy Kane, amerykański raper
1970 – Jacek Grondowy, polski aktor
1972 – Monika Stefaniak, polska aktorka
1974 – Ryan Phillippe, amerykański aktor
1976 – Gustavo Kuerten, brazylijski tenisista
1979 – Jacob Young, amerykański aktor
1980 – Mikey Way, basista zespołu My Chemical Romance
1981 – Germán Denis, argentyński piłkarz
1984
Matthew Followill, gitarzysta Kings of Leon
Lukáš Hlava, czeski skoczek narciarski
Zmarli [edytuj]
690 – Teodor z Tarsu, święty, bizantyjski teolog, zakonnik, arcybiskup Canterbury (ur. 602)
918 – Baldwin II Łysy, hrabia Flandrii (ur. ok. 863)
954 – Ludwik IV Zamorski, król zachodniofrankijski (ur. 920)
1167 – Matylda, cesarzowa Niemiec, żona Henryka V (ur. 1102)
1197 – Henryk z Szampanii, hrabia Szampanii, król Jerozolimy (ur. 1166)
1308 – Go-Nijō, cesarz Japonii (ur. 1285)
1382 – Ludwik Węgierski, król Polski i Węgier (ur. 1326)
1419 – Jan Nieustraszony, książę Burgundii (ur. 1371)
1622 – Agnieszka Takeya, japońska męczennica, błogosławiona katolicka (ur. 1580)
1669 – Henrietta Maria Burbon, królowa Anglii, Szkocji i Irlandii, żona Karola I Stuarta (ur. 1609)
1749 – Émilie du Châtelet, francuska matematyk, fizyk, pisarka (ur. 1706)
1797 – Mary Wollstonecraft, angielska pisarka, publicystka (ur. 1759)
1821 – Franciszek Zabłocki, polski pisarz (ur. 1752)
1827 – Ugo Foscolo, włoski pisarz (ur. 1778)
1898 – Elżbieta Bawarska, cesarzowa Austrii, królowa Węgier (ur. 1837)
1919 – Stanisław Dzierzbicki, polski ekonomista, wicepremier, minister (ur. 1854)
1939
Władysław Raginis, polski kapitan Korpusu Ochrony Pogranicza, dowódca w bitwie pod Wizną (ur. 1908)
Marian Buczek, polski działacz komunistyczny (ur. 1896)
1943 – Jerzy Kamil Weintraub, polski poeta, publicysta, tłumacz (ur. 1916)
1944 – Józef Szczepański, polski poeta, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1922)
1948 – Ferdynand I Koburg, car Bułgarii (ur. 1861)
1963 – Czesław Straszewicz, polski pisarz (ur. 1904)
1974 – Melchior Wańkowicz, polski pisarz, publicysta (ur. 1892)
1975 – George Thomson, angielski fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1892)
1976 – Dalton Trumbo, amerykański pisarz, scenarzysta i reżyser filmowy (ur. 1905)
1983
Balthazar Johannes Vorster, południowoafrykański polityk, premier i prezydent RPA (ur. 1915)
Felix Bloch, szwajcarski fizyk, laureat Nagrody Nobla (ur. 1905)
1985 – Ernst Öpik, estoński astronom (ur. 1893)
1988 – Witold Dederko, polski fotografik, fotoreporter, aktor (ur. 1906)
1991 – Jan Józef Lipski, polski eseista, krytyk literacki, założyciel KOR (ur. 1926)
1994 – Amy Clampitt, amerykańska poetka (zm. 1920)
1997 – George Schaefer, amerykański reżyser filmowy (ur. 1920)
1999
Tadeusz Kaczyński, polski muzykolog, krytyk muzyczny (ur. 1932)
Alfredo Kraus, hiszpański śpiewak operowy (tenor) (ur. 1927)
Zbigniew Szymonowicz, polski pianista, kompozytor (ur. 1922)
2001 – Aleksiej Suetin, rosyjski szachista, arcymistrz (ur. 1926)
2005 – Hermann Bondi, brytyjski matematyk, kosmolog pochodzenia austriackiego (ur. 1919)
2006 – Taufa'ahau Tupou IV, król Tonga (ur. 1918)
2007 – Jane Wyman, amerykańska aktorka (ur. 1917)
2008
Domagoj Kapec, chorwacki hokeista (ur. 1989)
Frank Mundus, amerykański łowca rekinów (ur. 1925)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

11 września jest 254. (w latach przestępnych 255.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 111 dni.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Ademar, Aisza, Bonawentura, Dagna, Diodor, Diodora, Diomedes, Dydym, Dydymus, Emilian, Feliks, Hiacynt, Jacek, Jacenty, Jan, Krzesisław, Krzesława, Naczęsław, Pafnucy, Prot, Teodora i Wincenty
Katalonia – święto narodowe La Diada
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
św. Jan Gabriel Perboyre (męczennik)
święci Prot i Hiacynt (zm. 304?, męczennicy)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1780 – ślub Józefa Wybickiego z Esterą Wierusz Kowalską w Wełnie
1869 – została założona firma cukiernicza Blikle.
1883 – z okazji 200-lecia odsieczy wiedeńskiej w budynku Sukiennic otwarto Muzeum Narodowe w Krakowie oraz pierwszy w historii miasta zastosowano energię elektryczną, oświetlając Rynek Główny.
1920 – otwarto Konsulat Generalny Niemiec w Toruniu.
1927 – Wisła Kraków wygrała 15:0 z TKS Toruń. Był to najwyższy wynik w polskiej Ekstraklasie.
1932 – Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura zginęli w katastrofie lotniczej na Śląsku Cieszyńskim.
1933 – Józef Lewoniewski zginął w katastrofie lotniczej.
1934 – Polska odrzuciła Pakt wschodni.
1938 – otwarto Muzeum Adama Mickiewicza w Nowogródku.
1939 – kampania wrześniowa: Mszczonów odbity nocnym atakiem 31 pułku Strzelców Kaniowskich, którymi dowodził ppłk. Wincenty Wnuk.
1943 – zlikwidowano getto w Przemyślu.
1944 – 42. dzień powstania warszawskiego.
1944 – Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ustawę o organizacji i zakresie działania rad narodowych.
1969 – premiera serialu Do przerwy 0:1.
1981 – zwodowano okręt hydrograficzny ORP Heweliusz.
1982 – powstał zespół Lady Pank.
1985 – na Stadionie Śląskim reprezentacja Polski zremisowała bezbramkowo z Belgią i wywalczyła awans na mistrzostwa świata w Meksyku.
1985 – w KWK Thorez w Wałbrzychu wskutek wyrzutu skał i dwutlenku węgla zginęło 5 górników.
1986 – w ramach trzeciej amnestii po stanie wojennym uwolniono 225 działaczy opozycji.
1990 – Thomas Simons został ambasadorem USA w Polsce.
1995 – w KWK Polska Wirek w Rudzie Śląskiej wskutek tąpnięcia zginęło 5 górników. 4 żywych wydobyto po 5 dobach.
2001 – założono stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii.
2003 – starcie górników z policjantami na Placu Trzech Krzyży w Warszawie.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

11 września1297 – powstanie Williama Wallace'a: szkoccy powstańcy odnieśli pierwsze sukcesy zwyciężając w bitwie o most Stirling.
1649 – kampania Cromwella w Irlandii: wojska parlamentu zdobyły miasto Drogheda.
1697 – w bitwie pod Zentą wojska cesarskie księcia Eugeniusza Sabaudzkiego rozgromiły armię turecką.
1709 – wojna o sukcesję hiszpańską: połączone armie Wielkiej Brytanii, Holandii i Austrii pokonały Francję w bitwie pod Malplaquet.
1714 – wojna o sukcesję hiszpańską: wojska hiszpańsko-francuskie zdobyły Barcelonę.
1777 – wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych: podczas bitwy pod Brandywine Kazimierz Pułaski uratował życie Jerzemu Waszyngtonowi.
1814 – wojna brytyjsko-amerykańska: stoczono bitwę pod Plattsburgh.
1822 – Święte Oficjum w Rzymie obwieściło, że nauka Mikołaja Kopernika o obrocie Ziemi wokół Słońca może być rozpowszechniana.
1855 – wojna krymska: wojska brytyjsko-francusko-tureckie zdobyły Sewastopol.
1857 – wojna w Utah: mormoni i Pajutowie dokonali masakry ponad stu udających się do Kalifornii osadników z Arkansas.
1909 – niemiecki astronom Max Wolf odkrył dzięki fotografii powracającą Kometę Halleya.
1919 – wojska amerykańskie dokonały inwazji na Honduras.
1922 – Palestyna ogłoszona brytyjskim terytorium mandatowym.
1922 – w Salzburgu powołano Międzynarodowe Towarzystwo Muzyki Współczesnej (ISCM).
1926 – anarchista Gino Lucetti usiłował w Rzymie dokonać zamachu na Benito Mussoliniego, rzucając bombę na jego limuzynę.
1928 – założono Uniwersytet w Aarhus (Dania).
1932 – wystartowała najwyższa francuska liga piłkarska Ligue 1.
1941 – rozpoczęła się budowa Pentagonu w Waszyngtonie.
1941 – w Niemczech opatentowano metadon.
1944 – II wojna światowa: w nalocie dywanowym na Darmstadt zginęło ponad 11 tys. osób.
1944 – wskutek eksplozji metanu w kopalni węgla kamiennego w niemieckim Bergkamen zginęło 107 górników, głównie rosyjskich robotników przymusowych.
1948 – Henri Queuille został premierem Francji.
1960 – zakończyły się XVII Letnie Igrzyska Olimpijskie w Rzymie.
1961 – powstała międzynarodowa organizacja ekologiczna World Wildlife Fund (WWF).
1967 – sonda Surveyor 5 wylądowała na Księżycu.
1968 – 95 osób zginęło w katastrofie samolotu Sud Aviation Caravelle 3 pod Antibes we Francji.
1971 – Bahrajn i Katar zostały przyjęte do Ligi Państw Arabskich.
1971 – sonda Łuna 18 rozbiła się na Księżycu.
1972 – zakończyły się XX Letnie Igrzyska Olimpijskie w Monachium.
1973 – w Chile doszło do przewrotu wojskowego. Generał Augusto Pinochet Ugarte obalił Salvadora Allende Gossensa, legalnie wybranego prezydenta.
1974 – Charles Kowal odkrył Ledę, księżyc Jowisza.
1974 – powstała brytyjska grupa muzyczna The Stranglers.
1974 – w katastrofie samolotu DC-9 w Karolinie Północnej zginęło 70 osób.
1980 – została przyjęta w referendum konstytucja Chile.
1982 – w katastrofie amerykańskiego śmigłowca wojskowego CH-47 Chinook pod Mannheim zginęło 46 osób.
1985 – w zderzeniu pociągów w portugalskim Nelas zginęło 118 osób.
1987 – został zastrzelony jamajski muzyk reggae Peter Tosh.
1989 – władze Węgier zdecydowały o otwarciu granicy z Austrią dla uchodźców z b. NRD.
1991 – w Estonii wykonano ostatni wyrok śmierci.
1995 – w południowej wieży nowojorskiego WTC rozpoczął się mecz o szachowe mistrzostwo świata, między Garri Kasparowem z Rosji a Viswanathanem Anandem z Indii.
1997 – sonda Mars Global Surveyor osiągnęła orbitę Marsa.
2001 – USA: ataki terrorystyczne na World Trade Center, Pentagon i Kapitol Stanów Zjednoczonych (udaremniony).
2004 – 17 osób, w tym prawosławny patriarcha Aleksandrii Piotr VII, zginęło w katastrofie wojskowego śmigłowca CH-47 Chinook, lecącego z Aten na Górę Athos.
2005 – Izrael oficjalnie ogłosił koniec 38-letniej okupacji Strefy Gazy.
2005 – w Japonii odbyły się przedterminowe wybory parlamentarne.
2006 – Jerzy Tupou V zaprzysiężony jako piąty król Tonga.
2007 – przeprowadzono test rosyjskiej bomby paliwowo-lotniczej, zwanej ojcem wszystkich bomb.
2009 – były prezydent Tajwanu Chen Shui-bian został skazany na dożywotnie więzienie za sprzeniewierzenie funduszy państwowych.
2009 – Chorwacja i Słowenia zawarły porozumienie w sprawie spornej granicy morskiej na Zatoce Pirańskiej.

Urodzili się [edytuj]

1182 – Minamoto no Yoriie, japoński potentat (zm. 1204)
1522 – Ulisse Aldrovandi, włoski przyrodnik (zm. 1605)
1524 – Pierre de Ronsard, francuski poeta (zm. 1585)
1525 – Jan Jerzy Hohenzollern, elektor Brandenburgii (zm. 1598)
1557 – Józef Kalasancjusz, święty, hiszpański duchowny katolicki, założyciel zakonu pijarów (zm. 1648)
1611 – Henri de la Tour d'Auvergne, Vicomte de Turenne, francuski marszałek (zm. 1675)
1681 – Johann Gottlieb Heineccius, niemiecki prawnik (zm. 1741)
1700 – James Thomson, angielski poeta (zm. 1748)
1723 – Johann Bernhard Basedow, niemiecki reformator edukacji (zm. 1790)
1743 – Nikolaj Abraham Abildgaard, duński malarz, rzeźbiarz (zm. 1809)
1771 – Mungo Park, szkocki podróżnik, badacz Afryki (zm. 1806)
1786 – Friedrich Kuhlau, niemiecki kompozytor (zm. 1832)
1787 – Stanisław Malczewski, polski wojskowy, uczestnik wojen napoleońskich (zm. 1813)
1798 – Franz Ernst Neumann, niemiecki fizyk (zm. 1895)
1800 – Daniel S. Dickinson, senator Nowego Yorku (zm. 1866)
1803 – Aleksander Stryjeński, polski kartograf, uczestnik powstania listopadowego (zm. 1875)
1816 – Carl Zeiss, niemiecki mechanik, przedsiębiorca (zm. 1888)
1823 – Jan Zachariasiewicz, polski pisarz, dziennikarz (zm. 1906)
1825 – Eduard Hanslick, austriacki krytyk muzyczny (zm. 1904)
1838 – Adam Asnyk, polski pisarz (zm. 1897)
1845 – Émile Baudot, francuski wynalazca, wynalazca kodu Baudota, pionier telekomunikacji (zm. 1903)
1855 – Konstanty Biergiel, polski wiceadmirał, uczestnik I wojny światowej (zm. 1939)
1862 – O. Henry, amerykański pisarz (zm. 1910)
1864 – Jerzy Dunin-Borkowski, polski dowódca wojskowy, generał (zm. 1920)
1865 – Jānis Rainis, łotewski pisarz, dziennikarz, tłumacz (zm. 1929)
1877 – Feliks Dzierżyński, rosyjski działacz komunistyczny pochodzenia polskiego, szef CzeKa i OGPU (zm. 1926)
1881 – Asta Nielsen, duńska aktorka (zm. 1972)
1885 – David Herbert Lawrence, amerykański pisarz (zm. 1930)
1886 – Jerzy Kossak, polski malarz (zm. 1955)
1892 – Stanisław Daczyński, polski aktor, reżyser teatralny (zm. 1964)
1892 – Wincenty Kowalski, polski dowódca wojskowy, generał, dowódca 8 Dywizji Piechoty, 1 Dywizji Piechoty Legionów i Grupy Operacyjnej Wyszków (zm. 1984)
1894 – Ołeksandr Dowżenko, ukraiński reżyser filmowy (zm. 1956)
1894 – Maria Kownacka, polska pisarka (zm. 1982)
1897 – Czesław Strzelecki, polski aktor, reżyser teatralny (zm. 1970)
1899 – Philipp Bouhler, niemiecki działacz nazistowski, szef kancelarii Adolfa Hitlera (zm. 1945)
1899 – Jimmie Davis, amerykański piosenkarz, kompozytor (zm. 2000)
1903 – Theodor Adorno, niemiecki filozof, teoretyk muzyki, kompozytor (zm. 1969)
1904 – Jacek Woszczerowicz, polski aktor (zm. 1970)
1906 – Antoni Bohdziewicz, polski reżyser filmowy (zm. 1970)
1907 – Lew Oborin, rosyjski pianista, laureat Konkursu Chopinowskiego (zm. 1974)
1913 – Ulrich Simon, niemiecki filozof, pisarz
1914 – Gojko Stojčević, serbski duchowny prawosławny, patriarcha Serbskiego Kościoła Prawosławnego (zm. 2009)
1914 – Mária Medvecká, słowacka artystka malarka (zm. 1987)
1917 – Herbert Lom, brytyjski aktor pochodzenia czeskiego
1917 – Ferdinand Marcos, filipiński polityk, prezydent Filipin (zm. 1989)
1921 – Marian Buczyński, polski żołnierz AK, plutonowy, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
1922 – Robert Day, brytyjski reżyser filmowy
1922 – Erich Sojka, czeski pisarz (zm. 1997)
1925 – Danuta Mniewska-Dejmek, polska aktorka
1926 – Jacek Kolasa, polski malarz, grafik, rysownik, fotograf, eseista
1926 – Jan Tarasin, polski malarz, grafik, rysownik, fotograf, eseista, profesor i rektor ASP w Warszawie (zm. 2009)
1928 – Earl Holliman, amerykański aktor
1929 – Edward Łukosz, polski polityk, minister hutnictwa i przemysłu maszynowego
1930 – Jean-Claude Forest, francuski pisarz, twórca komiksów (zm. 1998)
1930 – Adam Strzembosz, polski prawnik, I prezes Sądu Najwyższego
1932 – Jerzy Afanasjew, polski pisarz, satyryk, reżyser filmowy i teatralny (zm. 1991)
1933 – Zofia Słaboszowska, polska aktorka
1935 – Tołomusz Okiejew, kirgiski reżyser filmowy (zm. 2001)
1935 – Arvo Pärt, estoński kompozytor
1935 – Gierman Titow, radziecki kosmonauta (zm. 2000)
1937 – Robert Crippen, amerykański astronauta
1937 – Josip Kobzon, rosyjski piosenkarz
1937 – Jan Kulka, polski poeta
1937 – Paola I, królowa Belgii
1937 – Tomas Venclova, litewski pisarz
1938 – Krzysztof Wierzbiański, polski reżyser filmowy
1940 – Mirosława Krajewska, polska aktorka
1940 – Andrzej Mencwel, polski historyk i krytyk literatury, antropolog kultury, eseista, publicysta
1940 – Brian de Palma, amerykański reżyser filmowy
1942 – Marek Bargiełowski, polski aktor
1943 – Mickey Hart, amerykański muzyk zespołu Grateful Dead
1944 – Everaldo, brazylijski piłkarz, reprezentant Brazylii, mistrz świata
1945 – Franz Beckenbauer, niemiecki piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Niemiec, wicemistrz i mistrz Europy, wicemistrz i mistrz świata, selekcjoner reprezentacji Niemiec
1946 – Marek Harny, polski pisarz, laureat Nagrody Wielkiego Kalibru
1947 – Stanisław Mikke, polski działacz społeczny, wiceprzewodniczący ROPWiM, redaktor miesięcznika "Palestra" (zm. 2010)
1948 – John Martyn, brytyjski piosenkarz, gitarzysta (zm. 2009)
1949 – Ewa Szykulska, polska aktorka
1950 – Barry Sheene, angielski motocyklista, mistrz świata (zm. 2003)
1953 – Tommy Shaw, amerykański wokalista zespołu Styx
1956 – Adam Lipiński, polski ekonomista, polityk, poseł na Sejm RP
1957 – Preben Elkjær Larsen, duński piłkarz, reprezentant Danii
1957 – Płamen Markow, bułgarski piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Bułgarii, selekcjoner reprezentacji Bułgarii
1958 – Georgi Sławkow, bułgarski piłkarz
1959 – Mirosław Guzowski, polski aktor
1961 – Virginia Madsen, amerykańska aktorka
1961 – Jolanta Wilk, polska aktorka
1962 – Kristy McNichol, amerykańska aktorka
1962 – Beata Zygarlicka, polska aktorka
1964 – Victor Wooten, amerykański basista
1965 – Baszar al-Assad, syryjski polityk, prezydent Syrii
1965 – Moby, amerykański muzyk
1966 – Kiko, japońska księżna, żona księcia Akishino
1967 – Harry Connick Jr, amerykański pianista jazzowy, piosenkarz, aktor
1967 – Randolph Bresnik, amerykański astronauta
1968 – Slaven Bilić, chorwacki piłkarz, reprezentant Chorwacji
1968 – Don Decker, amerykański wokalista (zm. 2009)
1969 – Gidget Gein, amerykański basista zespołu Marilyn Manson (zm. 2008)
1971 – Richard Ashcroft, brytyjski wokalista zespołu The Verve
1971 – Alessandra Rosaldo, meksykańska aktorka, piosenkarka
1975 – Gábor Ocskay, węgierski hokeista (zm. 2009)
1976 – Łukasz Majewski, polski piosenkarz
1977 – John Buckland, brytyjski gitarzysta zespołu Coldplay
1977 – Libor Charfreitag, słowacki lekkoatleta, młociarz, medalista mistrzostw świata
1977 – Ludacris, amerykański raper
1977 – Matthew Stevens, walijski snookerzysta
1978 – In-Grid, włoska piosenkarka
1978 – Dejan Stanković, serbski piłkarz, reprezentant Jugosławii, reprezentant Serbii i Czarnogóry
1981 – Dylan Klebold, amerykański morderca, sprawca masakry w Columbine High School (zm. 1999)
1987 – Anže Damjan, słoweński skoczek narciarski

Zmarli [edytuj]

1063 – Bela I, król Węgier (ur. ok. 1016)
1161 – Melisanda, królowa Jerozolimy (ur. 1105)
1207 – Fulko, polski duchowny katolicki, biskup krakowski (ur. ?)
1349 – Bonna Luksemburska, francuska księżna, żona Jana II Dobrego (ur. 1315)
1599 – Beatrice Cenci, włoska patrycjuszka (ur. 1577)
1646 – Edward I Farnese, książę Parmy i Piacenzy (ur. 1612)
1661 – Johannes Fijt, flamandzki malarz (ur. 1611)
1680 – Go-Mizunoo, cesarz Japonii (ur. 1596)
1721 – Rudolf Jakob Camerarius, niemiecki lekarz, botanik (ur. 1665)
1733 – François Couperin, francuski kompozytor (ur. 1668)
1802 – Aleksandr Radiszczew, rosyjski pisarz (ur. 1749)
1822 – Alojzy Żółkowski, polski aktor (ur. 1777)
1823 – David Ricardo, angielski ekonomista (ur. 1772)
1888 – Domingo Faustino Sarmiento, argentyński polityk, prezydent Argentyny (ur. 1811)
1910 – Mieczysław Srokowski, polski pisarz (ur. 1873)
1914 – İsmail Gaspıralı, rosyjski pedagog, polityk tatarskiego (ur. 1851)
1915 – William Cornelius Van Horn, amerykański pionier kolejnictwa (ur. 1843)
1924 – Mieczysław Surzyński, polski kompozytor, organista, dyrygent, pedagog (ur. 1866)
1932 – Stanisław Wigura, polski lotnik, konstruktor lotniczy, zwycięzca Challenge 1932 (ur. 1901)
1932 – Franciszek Żwirko, polski lotnik, zwycięzca Challenge 1932 (ur. 1895)
1933 – Józef Lewoniewski, polski lotnik (ur. 1899)
1937 – Stefan Barszczewski, polski pisarz, dziennikarz, podróżnik (ur. 1862)
1941 – Chrystian Rakowski, ukraiński polityk pochodzenia rumuńskiego, przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych Ukraińskiej SRR (ur. 1873)
1942 – Stanisław Gall, polski duchowny katolicki, biskup warszawski, biskup polowy (ur. 1865)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Gustaw Billewicz, polski dowódca wojskowy, żołnierz AK, major, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1907)
1948 – Muhammad Ali Jinnah, pakistański polityk, założyciel i gubernator Pakistanu (ur. 1876)
1963 – Richard Oswald, austriacki reżyser filmowy (ur. 1880)
1967 – Tadeusz Żyliński, polski inżynier włókiennictwa, profesor Politechniki Łódzkiej (ur. 1904)
1971 – Nikita Chruszczow, radziecki polityk, przywódca i premier ZSRR (ur. 1894)
1971 – Bella Darvi, francuska aktorka pochodzenia polskiego (ur. 1928)
1972 – Max Fleischer, amerykański reżyser filmów animowanych (ur. 1883)
1973 – Salvador Allende, chilijski polityk, prezydent Chile (ur. 1908)
1978 – Georgi Markow, bułgarski pisarz (ur. 1929)
1978 – Ronnie Peterson, szwedzki kierowca wyścigowy Formuły 1 (ur. 1944)
1981 – Beata Lewandowska, polska aktorka (ur. 1955)
1981 – Stanisława Wojtczak łódzka nauczycielka, harcerka, działacz harcerski, krajoznawca, organizator turystyki nauczycieli i uczniów, (ur. 1907),
1985 – Henryk Panas, polski pisarz (ur. 1912)
1985 – Eleanor Dark, australijska pisarka (ur. 1901)
1987 – Lorne Greene, kanadyjski aktor (ur. 1915)
1987 – Peter Tosh, jamajski muzyk reggae (ur. 1944)
1993 – Erich Leinsdorf, amerykański dyrygent pochodzenia austriackiego (ur. 1912)
1994 – Michał Lekszycki, polski aktor teatralny (ur. 1929)
1994 – Jessica Tandy, amerykańska aktorka (ur. 1909)
1996 – Franciszek Kaim, polski polityk, wicepremier, minister hutnictwa (ur. 1919)
1999 – Momčilo Đujić, chorwacki duchowny prawosławny, dowódca czetników (ur. 1907)
2001 – ofiary zamachów z 11 września 2001:
Berry Berenson, amerykańska fotografik, aktorka, modelka (ur. 1948)
Kevin Cosgrove, amerykański pracownik World Trade Center (ur. 1955)
2001 – sprawcy zamachów z 11 września 2001:
Mohamed Atta, egipski terrorysta, przywódca zamachowców (ur. 1968)
Hani Hanjour, saudyjski terrorysta, pilot samolotu, który uderzył w Pentagon (ur. 1972)
Ziad Jarrah, libański terrorysta, pilot samolotu, który rozbił się w Pensylwanii (ur. 1975)
2002 – Kim Hunter, amerykańska aktorka (ur. 1922)
2003 – Anna Lindh, szwedzka polityk, minister spraw zagranicznych (ur. 1957)
2003 – John Ritter, amerykański aktor (ur. 1948)
2004 – Juraj Beneš, słowacki kompozytor, pianista (ur. 1940)
2004 – Fred Ebb, amerykański autor musicali (ur. 1933)
2004 – Jerzy Lisowski, polski krytyk literacki, tłumacz (ur. 1928)
2004 – Piotr VII, cypryjski duchowny prawosławny, patriarcha Aleksandrii (ur. 1949)
2005 – Henryk Bereska, niemiecki poeta, tłumacz (ur. 1926)
2005 – Abdallah Ibrahim, marokański polityk, premier Maroka (ur. 1918)
2005 – Henryk Tomaszewski, polski grafik, scenograf (ur. 1914)
2006 – Joachim Fest, niemiecki historyk, publicysta (ur. 1926)
2007 – Ian Porterfield, szkocki piłkarz, trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Armenii (ur. 1946)
2007 – Bogdan Wnętrzewski, polski architekt, więzień obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau (ur. 1919)
2007 – Joe Zawinul, austriacki pianista jazzowy zespołu Weather Report (ur. 1932)
2008 – Marian Nitecki, polski żołnierz, generał brygady Wojska Polskiego (ur. 1913)
2009 – Jim Carroll, amerykański pisarz, poeta, muzyk (ur. 1950)
2009 – Larry Gelbart, amerykański scenarzysta filmowy (ur. 1928)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

12 września jest 255. (w latach przestępnych 256.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 110 dni.
Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Amadeusz, Cyrus, Franciszek, Gwido, Gwidon, Juwencjusz, Macedoniusz, Maja, Maria, Marlena, Piotr, Sylwin, Sylwina, Tacjan i Teodulf.
międzynarodowe
Dzień Programisty (tylko w latach przestępnych)
Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej
Polska – Święto Wojsk Lądowych[1]
Republika Zielonego Przylądka – Święto Narodowe
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[2][3], obchodzą:
Najświętsze Imię Maryi, imieniny Matki Bożej (obchodzone w Hiszpanii w XVI wieku na pamiątkę odniesionego w tym dniu (1683) zwycięstwa przez polskiego króla Jana III Sobieskiego nad Turkami; wprowadził je bł. Innocenty XI także w Austrii, Polsce i Niemczech)
Najświętsza Maryja Panna Piekarska (Kościół katolicki w Polsce)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1635 – w Sztumskiej Wsi zawarto rozejm polsko-szwedzki.
1637 – w Warszawie odbył się ślub króla Władysława IV Wazy i Cecylii Renaty Habsburżanki.
1733 – Stanisław Leszczyński został wybrany królem Polski.
1831 – powstanie listopadowe: nierozstrzygnieta bitwa pod Kockiem.
1917 – powstała Rada Regencyjna Królestwa Polskiego.
1939 – konferencja w Jełowej.
1943 – w nocy na 13-tego września partyzanci z Batalionów Chłopskich wysadzili niemiecki pociąg z amunicją pod Gołębiem (powiat puławski).
1944 – 43. dzień powstania warszawskiego: próby zdobycia Czerniakowa przez Niemców.
1944 – pod Ewiną w powiecie radomszczańskim 3 brygady Armii Ludowej stoczyły bitwę z oddziałami hitlerowskimi liczącymi 6 tysięcy żołnierzy, zakończoną przebiciem się partyzantów.
1945 – władze PRL zerwały konkordat ze Stolicą Apostolską.
1961 – zainaugurowała działalność Warszawska Opera Kameralna.
1967 – prezydent Francji Charles de Gaulle zakończył wizytę w Polsce.
1976 – w Płocku odbyły się Dożynki Centralne.
1978 – premiera filmu ...Gdziekolwiek jesteś Panie Prezydencie...
1981 – Józef Glemp został mianowany prymasem Polski.
1989 – Sejm udzielił wotum zaufania rządowi Tadeusza Mazowieckiego, pierwszego niekomunistycznego premiera w powojennej historii Polski.
2002 – uchwalono ustawę o elektronicznych instrumentach płatniczych.
2009 – fundacja Mam Marzenie zorganizowała I Ogólnopolski Dzień Marzeń.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

12 września490 p.n.e. – bitwa pod Maratonem: wojska ateńskie i platejskie pokonały armię perską.
1185 – obalony cesarz bizantyjski Andronik I został zlinczowany przez tłum na hipodromie w Konstantynopolu.
1213 – krucjata przeciw albigensom: francuscy krzyżowcy dowodzeni przez Szymona de Monford rozbili katarów z Langwedocji w bitwie pod Muret.
1229 – rekonkwista: król Aragonii Jakub I Zdobywca wyzwolił Majorkę.
1609 – Henry Hudson odkrył ujście obecnej rzeki Hudson.
1683 – bitwa pod Wiedniem, zwana odsieczą wiedeńską. Wojskami Ligi Świętej dowodził król Jan III Sobieski.
1789 – Henry Knox został pierwszym sekretarzem wojny Stanów Zjednoczonych.
1847 – wojna amerykańsko-meksykańska: bitwa pod Chapultepec.
1848 – Szwajcaria uchwaliła nowy ustrój; została konfederacją o ustroju republikańskim.
1857 – w czasie huraganu zatonął płynący z Panamy do Nowego Jorku statek SS Central America, z około 400 pasażerami i ładunkiem 30 tys. funtów złota. Uratowano ponad 200 osób.
1861 – wojna secesyjna: rozpoczęła się bitwa pod Cheat Mountain.
1894 – generał Li Hongzhang wysłał wojska do Pjongjangu w czasie wojny chińsko-japońskiej.
1895 – w Porto uruchomiono komunikację tramwajową.
1906 – na wody kubańskie wpływa amerykańska eskadra w celu obrony proamerykańskiego rządu w Hawanie.
1907 – założono klub piłkarski Betis Sewilla.
1908 – Winston Churchill ożenił się z Clementine Hozier.
1923 – w Genewie została podpisana Międzynarodowa Konwencja w Sprawie Zwalczania Obiegu i Handlu Wydawnictwami Pornograficznymi.
1934 – utworzono Ententę Bałtycką.
1936 – hiszpańska wojna domowa: zwycięstwo nacjonalistów w bitwie o Majorkę.
1938 – Neville Chamberlain, premier Wielkiej Brytanii, na spotkaniu w willi Hitlera w Obersalzbergu, omówił sprawę niemieckich roszczeń terytorialnych wobec części Czechosłowacji, zwanej Krajem Sudetów.
1939 – na konferencji aliantów w Abbeville we Francji zdecydowano o nieudzielaniu Polsce pomocy w walce z Niemcami.
1940 – odkryto paleolityczne malowidła naskalne w Lascaux we Francji.
1942 – niemiecki okręt podwodny U-156 storpedował i zatopił u wybrzeży Afryki Zachodniej brytyjski transportowiec wojska RMS Laconia ze 136-osobową załogą: 80 cywilami, 268 brytyjskimi żołnierzami oraz 1 800 włoskimi jeńcami strzeżonymi przez 160 żołnierzy polskich.
1942 – z rozkazu Naczelnego Wodza PSZ, gen. broni Władysława Sikorskiego została utworzona Armia Polska na Wschodzie.
1943 – Benito Mussolini odbity z niewoli przez niemieckich spadochroniarzy.
1949 – Theodor Heuss został wybrany pierwszym prezydentem RFN.
1953 – John Fitzgerald Kennedy poślubił młodszą o 12 lat dziennikarkę Jacqueline Lee Bouvier.
1958 – zaprezentowano pierwszy układ scalony, zaprojektowany przez Jacka Kilby'ego.
1959 – wyemitowano pierwszy odcinek Bonanzy.
1959 – wystrzelono radziecką sondę księżycową Łuna 2.
1960 – utworzono Radę Państwa NRD.
1961 – pod Rabatem w katastrofie należącego do Air France samolotu Sud Aviation Caravelle zginęło 77 osób.
1962 – wystrzelono niedoszłą sondę wenusjańską Sputnik 21.
1966 – rozpoczęła się załogowa misja kosmiczna Gemini 11.
1968 – Albania wystąpiła z Układu Warszawskiego.
1968 – wojska inwazyjne Układu Warszawskiego zostały częściowo wycofane z największych miast Czechosłowacji.
1970 – na lotnisku Zerqa w Jordanii porywacze z Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny uwolnili zakładników i wysadzili w powietrze trzy samoloty pasażerskie, uprowadzone 6 i 9 września.
1970 – wystrzelono sondę księżycową Łuna 16.
1974 – w Etiopii obalono cesarza Hajle Syllasje.
1980 – w Turcji przeprowadzono zamach stanu.
1990 – konferencja 2+4: w Moskwie podpisano traktat otwierający drogę do zjednoczenia Niemiec.
1992 – Mae Carol Jemison została pierwszą Afroamerykanką, która poleciała w kosmos.
1992 – w Peru został aresztowany Abimael Guzmán, przywódca maoistowskiej organizacji terrorystycznej Świetlisty Szlak.
2001 – po atakach terrorystycznych na USA, po raz pierwszy w historii uruchomiono procedury związane z tzw. Artykułem Piątym, który mówi, że atak na dowolne państwo należące do NATO, jest atakiem na cały Sojusz.
2003 – ONZ zniosła sankcje wobec Libii.
2004 – Irak: trzech polskich żołnierzy zginęło, a trzech zostało rannych w wyniku ataku rebeliantów w okolicy miejscowości Maszru.
2007 – były prezydent Filipin Joseph Estrada został skazany na dożywocie za sprzeniewierzenie funduszy państwowych.
2007 – Daniel I został wybrany prawosławnym patriarchą Rumunii.
2007 – premier Japonii Shinzo Abe oraz premier Rosji Michaił Fradkow podali się do dymisji.
2008 – papież Benedykt XVI rozpoczął wizytę we Francji.

Urodzili się [edytuj]

1492 – Lorenzo II di Piero de' Medici, książę Urbino, władca Florencji (zm. 1519)
1494 – Franciszek I Walezjusz, król Francji (zm. 1547)
1688 – Ferdynand Maksymilian Brokoff, czeski rzeźbiarz (zm. 1731)
1690 – Peter Dens, belgijski teolog katolicki (zm. 1775)
1740 – Johann Heinrich Jung, niemiecki pisarz (zm. 1817)
1812 – Richard March Hoe, amerykański wynalazca (zm. 1886)
1814 – August Cieszkowski, polski filozof, działacz społeczny (zm. 1894)
1818 – Richard Gatling, amerykański wynalazca, konstruktor broni palnej (zm. 1903)
1823 – Kornel Ujejski, polski poeta (zm. 1897)
1829 – Anselm Feuerbach, niemiecki malarz (zm. 1880)
1830 – William Sprague, amerykański generał, polityk, gubernator stanu Rhode Island (zm. 1915)
1852 – Herbert Henry Asquith, brytyjski polityk, premier Wielkiej Brytanii (zm. 1928)
1852 – Simo Matavulj, serbski pisarz (zm. 1908)
1855 – Simon-Napoléon Parent, kanadyjski polityk, premier prowincji Quebec (zm. 1920)
1872 – Wojciech Brzega, polski pisarz, rzeźbiarz, snycerz (zm. 1941)
1880 – Franciszek Fiedler, polski historyk ruchu robotniczego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego (zm. 1956)
1880 – Henry Louis Mencken, amerykański dziennikarz, eseista, satyryk (zm. 1956)
1876 – Florent Alpaerts, belgijski kompozytor (zm. 1954)
1884 – Henryk Cudnowski, polski aktor, reżyser teatralny (zm. 1963)
1885 – Heinrich Hoffmann, niemiecki fotografik, fotograf Adolfa Hitlera (zm. 1957)
1888 – Maurice Chevalier, francuski piosenkarz, aktor (zm. 1972)
1893 – Frederick William Franz, amerykański działacz religijny, prezes Towarzystwa Strażnica (zm. 1992)
1897 – Irène Joliot-Curie, francuska fizyk, chemik, laureatka Nagrody Nobla (zm. 1956)
1902 – Juscelino Kubitschek de Oliveira, brazylijski polityk, prezydent Brazylii (zm. 1976)
1906 – Wiktor Dobrzański, polski oficer Wojska Polskiego i AK, kapitan, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
1913 – Jesse Owens, amerykański lekkoatleta, sprinter, mistrz olimpijski (zm. 1980)
1914 – Desmond Llewelyn, brytyjski aktor (zm. 1999)
1914 – Jerzy Popko, polski pedagog, polityk, minister leśnictwa i przemysłu drzewnego (zm. 1975)
1914 – Janusz Żurakowski, polski lotnik, pułkownik (zm. 2004)
1916 – Salvatore Buccello, włoski wojskowy, kapral, uczestnik powstania warszawskiego
1916 – Pierre Sévigny, kanadyjski polityk (zm. 2004)
1917 – Han Suyin, chińska pisarka
1918 – Tadeusz Makarczyński, polski reżyser filmów dokumentalnych, pisarz (zm. 1987)
1919 – Jean Prouff, francuski piłkarz, trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Polski (zm. 2008)
1920 – Lech Kalinowski, polski historyk sztuki, mediewista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, laureat Nagrody Herdera (zm. 2004)
1920 – Aleksander Kobzdej, polski malarz (zm. 1972)
1921 – Stanisław Lem, polski pisarz, filozof (zm. 2006)
1922 – Jakub Hudemczuk, polski poeta
1922 – Andrzej Tomczak, polski archiwista, historyk, działacz ZWZ
1924 – Halina Romanowska, polska aktorka (zm. 1998)
1924 – Tadeusz Teodorczyk, polski aktor (zm. 1996)
1925 – Tadeusz Skorulski, polski aktor (zm. 1995)
1929 – Harvey Schmidt, amerykański pisarz, autor musicali
1930 – Piotr Skrzynecki, polski animator kultury, założyciel kabaretu Piwnica pod Baranami (zm. 1997)
1930 – Jerzy Wójcik, polski operator i reżyser filmowy
1931 – Ian Holm, brytyjski aktor
1931 – Silvia Pinal, meksykańska aktorka
1932 – Tadeusz Wrzaszczyk, polski polityk, minister przemysłu maszynowego, przewodniczący Komisji Planowania (zm. 2002)
1933 – Janusz Marzec, polski aktor, reżyser teatralny (zm. 2005)
1934 – Glenn Davis, amerykański lekkoatleta, płotkarz, mistrz olimpijski (zm. 2009)
1934 – Stanisław Jaworski, polski pisarz, krytyk literacki
1935 – Ján Popluhár, czeski piłkarz, reprezentant Czechosłowacji, wicemistrz świata
1940 – Ryszard Binkowski, polski pisarz
1940 – Linda Gray, amerykańska aktorka
1940 – Stefan Zach, polski piosenkarz, aktor (zm. 2003)
1942 – Mirosław Boruszewski, polski poeta
1943 – Michael Ondaatje, kanadyjski pisarz
1944 – Leonard Peltier, amerykański Indianin z plemienia Czipewejów, działacz Ruchu Indian Amerykańskich
1944 – Barry White, amerykański piosenkarz (zm. 2003)
1947 – Stefan Hula, polski narciarz, specjalista kombinacji norweskiej, uczestnik Igrzysk Olimpijskich
1948 – Bogusław Liberadzki, polski polityk, minister transportu i gospodarki morskiej, poseł do Parlamentu Europejskiego
1948 – Jadwiga Rubiś, polska fotoreporterka, dziennikarka (zm. 2000)
1949 – Eugeniusz Czykwin, polski dziennikarz, polityk, poseł na Sejm RP
1949 – György Molnár, węgierski gitarzysta zespołu Omega
1949 – Irina Rodnina, rosyjska łyżwiarka figurowa, mistrzyni olimpijska, mistrzyni świata i Europy
1950 – David Rohl, brytyjski egiptolog, historyk
1951 – Bertie Ahern, irlandzki polityk, premier Irlandii
1951 – Tomasz Brandyk, polski naukowiec, specjalista z dziedziny melioracji i gospodarki wodnej, członek korespondencyjny PAN (zm. 2009)
1951 – Joe Pantoliano, amerykański aktor
1952 – Gerry Beckley, amerykański muzyk zespołu America
1952 – Zelimchan Jandarbijew, czeczeński polityk, prezydent Czeczeńskiej Republiki Iczkerii (zm. 2004)
1952 – Neil Peart, kanadyjski perkusista zespołu Rush
1955 – Jerzy Wojciech Ziembicki, polski reżyser filmów dokumentalnych
1956 – Sam Brownback, amerykański polityk
1956 – Waldemar Głuszko, polski kontradmirał, szef Sztabu i zastępca dowódcy Marynarki Wojennej
1957 – Rachel Ward, brytyjska aktorka
1957 – Hans Zimmer, niemiecki kompozytor, twórca muzyki filmowej
1958 – Franco Amurri, włoski reżyser filmowy
1959 – Algimantas Šalna, litewski biathlonista, mistrz świata, mistrz olimpijski
1960 – Wojciech Jagielski, polski dziennikarz, publicysta
1961 – Mylene Farmer, francuska piosenkarka
1962 – Artur Kaczmarski, polski aktor
1962 – Paweł Kruszelnicki, polski aktor
1962 – Dino Merlin, bośniacki piosenkarz
1966 – Ben Folds, amerykański wokalista zespołu Ben Folds Five
1966 – Marek Sośnicki, polski aktor, muzyk zespołu Tamerlane
1968 – Larry LaLonde, amerykański gitarzysta zespołu Primus
1968 – Agnieszka Wosińska, polska aktorka
1969 – Željko Milinovič, słoweński piłkarz, reprezentant Słowenii
1969 – Mika Myllylä, fiński biegacz narciarski, mistrz świata, mistrz olimpijski
1971 – Oscar Camenzind, szwajcarski kolarz szosowy
1972 – Anders Aukland, norweski biegacz narciarski, mistrz olimpijski, mistrz świata
1972 – Jason Statham, angielski aktor
1973 – Andrzej Jasiński, polski piłkarz
1973 – Yga Kostrzewa, polska działaczka społeczna
1973 – Dorota Miśkiewicz, polska wokalistka jazzowa
1973 – Paul Walker, amerykański aktor
1974 – Nuno Valente, portugalski piłkarz, reprezentant Portugalii
1974 – Grzegorz Warchoł, polski basista zespołów: Pidżama Porno i Lombard (zm. 2007)
1975 – Evanilson, brazylijski piłkarz, reprezentant Brazylii
1976 – Bizzy Bone, amerykański raper zespołu Bone Thugs-n-Harmony
1976 – Jolanda Čeplak, słoweńska lekkoatletka, biegaczka, medalistka olimpijska
1976 – Maciej Żurawski, polski piłkarz, reprezentant Polski
1977 – Idan Raichel, izraelski piosenkarz
1978 – Benjamin McKenzie, amerykański aktor
1980 – Gus G., grecki muzyk zespołu Dream Evil
1980 – Yao Ming, chiński koszykarz
1981 – Marijan Buljat, chorwacki piłkarz, reprezentant Chorwacji
1981 – Jennifer Hudson, amerykańska aktorka, piosenkarka
1983 – Júnior Díaz, kostarykański piłkarz, reprezentant Kostaryki
1984 – Petra Marklund, szwedzka piosenkarka znana jako September
1985 – Paulina Przybysz, polska wokalistka duetu Sistars
1986 – Emmy Rossum, amerykańska aktorka, piosenkarka
1987 – Jarosława Szwedowa, rosyjska tenisistka
1994 – Elina Switolina, ukraińska tenisistka

Zmarli [edytuj]

1185 – Andronik I Komnen, cesarz bizantyjski (ur. ok. 1123)
1213 – Piotr II Katolicki, król Aragonii (ur. 1174)
1362 – Innocenty VI, papież (ur. 1282)
1500 – Albrecht Odważny, książę Saksonii (ur. 1443)
1612 – Wasyl IV Szujski, car Rosji (ur. 1552)
1642 – Henri Coiffier de Ruzé, markiz de Cinq-Mars, francuski polityk (ur. 1620)
1660 – Jacob Cats, holenderski poeta, polityk, wielki pensjonariusz Holandii (ur. 1577)
1665 – Jean Bolland, flamandzki jezuita, hagiograf (ur. 1596)
1683
Juraj Križanić, chorwacki duchowny katolicki, misjonarz, prekursor panslawizmu (ur. ok. 1618)
Alfons VI, król Portugalii (ur. 1643)
1691 – Jan Jerzy III Wettyn, elektor Saksonii (ur. 1647)
1764 – Jean-Philippe Rameau, francuski kompozytor (ur. 1683)
1812 – Piotr Bagration, rosyjski generał, uczestnik wojen napoleońskich (ur. 1765)
1819 – Gebhard Leberecht von Blücher, pruski feldmarszałek, uczestnik wojen napoleońskich (ur. 1742)
1829 – Juan Ignacio Molina, chilijski jezuita, naturalista (ur. 1740)
1839 – Franciszek Ch'oe Hyong-hwan, koreański męczennik, święty katolicki (ur. 1805)
1860 – William Walker, amerykański lekarz, prawnik, polityk, prezydent Nikaragui (ur. 1824)
1874 – François Guizot, francuski historyk, polityk, premier Francji (ur. 1787)
1916 – Zygmunt Balicki, polski socjolog, publicysta, polityk (ur. 1858)
1917 – Eleonora Reuss-Köstritz, królowa Bułgarii, żona Ferdynanda I (ur. 1860)
1918 – George Reid, australijski polityk, premier Australii (ur. 1845)
1919 – Leonid Andrejew, rosyjski pisarz (ur. 1871)
1929 – Jānis Rainis, łotewski pisarz, dziennikarz, tłumacz (ur. 1865)
1937 – Antonina Leśniewska, polska farmaceutka (ur. 1866)
1939
Zygmunt Horyd, polski komandor podporucznik (ur. 1896)
Tadeusz Mikke, polski podpułkownik kawalerii (ur. 1896)
1941 – Helena Marusarzówna, polska narciarka, kurierka tatrzańska (ur. 1918)
1949 – Izabela Textorisová, słowacka urzędniczka pocztowa, pierwsza kobieta – botanik wśród Słowaków (ur. 1866)
1953
Lewis Stone, amerykański aktor (ur. 1879)
Hugo Schmeisser, niemiecki konstruktor broni strzeleckiej (ur. 1884)
1960 – Curt Goetz, niemiecki aktor, reżyser filmowy (ur. 1888)
1963 – Danuta Korolewicz, polska aktorka (ur. 1925)
1964 – Sergiusz Piasecki, polski pisarz (ur. 1901)
1967 – Vladimir Bartol, słoweński pisarz (ur. 1903)
1968 – Ryszard Siwiec, polski filozof, księgowy, ofiara samospalenia w proteście przeciwko agresji na Czechosłowację (ur. 1909)
1970 – Jan Sztaudynger, polski poeta, satyryk (ur. 1904)
1972 – William Boyd, amerykański aktor (ur. 1895)
1974 – Paweł Gettel, polski działacz społeczny i samorządowy (ur. 1892)
1977
Robert Lowell, amerykański poeta (ur. 1917)
Steve Biko, południowoafrykański działacz ruchu przeciw apartheidowi (ur. 1946)
1978 – Józef Drzazga, polski duchowny katolicki, biskup warmiński (ur. 1914)
1981
Eugenio Montale, włoski poeta, laureat Nagrody Nobla (ur. 1896)
Edmund Ilcewicz, polski duchowny katolicki, biskup lubelski (ur. 1924)
1984 – Yvon Petra, francuski tenisista, mistrz Wimbledonu (ur. 1916)
1986 – Jacques-Henri Lartigue, francuski malarz, fotograf (ur. 1894)
1987 – Tadeusz Cygler, polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1914)
1988 – Janina Bocheńska, polska aktorka (ur. 1930)
1990 – Irena Eichlerówna, polska aktorka (ur. 1908)
1991 – Feliks Konarski, polski pisarz, autor tekstów piosenek (ur. 1907)
1992
Rafał Abkowicz, polski hazzan karaimski (ur. 1896)
Anthony Perkins, amerykański aktor (ur. 1932)
1993 – Raymond Burr, kanadyjski aktor (ur. 1917)
1994
Wiesław Szewczyk, polski aktor (ur. 1929)
Boris Jegorow, radziecki kosmonauta (ur. 1937)
1995 – Jeremy Brett, brytyjski aktor (ur. 1933)
1995 – Lubomír Beneš, czeski reżyser filmów animowanych (ur. 1935)
1996 – Ernesto Geisel, brazylijski generał, polityk, prezydent Brazylii (ur. 1907)
1997
Mieczysław Tarnawski, polski aktor (ur. 1924)
Stig Anderson, szwedzki autor tekstów piosenek, menedżer zespołu ABBA (ur. 1931)
2002 – Lloyd Biggle Jr, amerykański pisarz (ur. 1923)
2003
Jan Jacoby, polski twórca filmów naukowych (ur. 1909)
Johnny Cash, amerykański piosenkarz country (ur. 1932)
2004
Marek Karp, polski historyk, założyciel Ośrodka Studiów Wschodnich (ur. 1952)
Paweł Gędłek, polski aktor (ur. 1969)
2005 – Józef Słotwiński, polski reżyser teatralny, dramaturg, tłumacz (ur. 1908)
2006 – Witold Knychalski, polski działacz kulturalny, pomysłodawca Festiwalu Dialogu Czterech Kultur (ur. 1954)
2008
Janusz Hajdun, polski pianista, kompozytor (ur. 1935)
Andrzej Kiciński, polski architekt, laureat Honorowej Nagrody SARP (ur. 1938)
David Foster Wallace, amerykański pisarz (ur. 1962)
2009
Norman Borlaug, amerykański biolog pochodzenia norweskiego, laureat Nagrody Nobla (ur. 1914)
Jack Kramer, amerykański tenisista, zwycięzca Wimbledonu (ur. 1921)
Tadeusz Somogi, polski aktor (ur. 1922)
Gertruda Szalsza, polska aktorka (ur. 1924)
Aleksander Ziemny, polski poeta, prozaik, reportażysta, tłumacz (ur. 1924)
2010 – Claude Chabrol, francuski reżyser filmowy, także aktor, producent i krytyk filmowy. (ur. 1930)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

13 września jest 256. (w latach przestępnych 257.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 109 dni.

Słońce w tym dniu znajduje się w zodiakalnym gwiazdozbiorze Panny.

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

20 września jest 263. (w latach przestępnych 264.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 102 dni.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Agapiusz, Andrzej, Dionizy, Eustachiusz, Eustachy, Euzebia, Fausta, Filipa, Franciszek, Gliceriusz, Glicery, Helmut, Jan, Klemens, Matea, Miłowuj, Paweł, Perpetua, Sokrates, Teodor, Teopist i Teopista.
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
św. Andrzej Kim Tae-gon, św. Paweł Chong Hasang i 101 Towarzyszy (103 męczenników koreańskich)
bł. Franciszek de Posadas (zakonnik)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1576 – król Stefan Batory wezwał Gdańsk przed sąd królewski, stawiając mu zarzuty obrazy majestatu i buntu.
1580 – wojna polsko-rosyjska: polska jazda pod dowództwem księcia Janusza Zbaraskiego rozbiła kawalerię rosyjską w bitwie pod Toropcem.
1606 – we Frankenstein (Ząbkowice Śląskie) spalono na stosie skazanych w tzw. aferze grabarzy.
1655 – potop szwedzki: rozpoczęła się bitwa pod Nowym Dworem.
wojna polsko-turecka:
1672 – rozpoczęło się oblężenie Lwowa.
1675 – rozpoczęło się oblężenie Trembowli.
1806 – Napoleon Bonaparte utworzył Legie Północne w celu wykorzystania Polaków służących do tej pory w wojsku pruskim.
1858 – Warszawa: odbyła się prapremiera opery Flis Stanisława Moniuszki.
1908 – odbyły się pierwsze odnotowane w prasie piłkarskie derby Krakowa.
1920 – wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęła się bitwa nad Niemnem.
1923 – Dąbrowa Górnicza: 38 górników zginęło w pożarze w KWK Reden.
1936 – Lwów: odbył się I kongres Frontu Jedności Narodowej.
1939 – II wojna światowa – kampania wrześniowa:
rozpoczęła się obrona Helu zakończona 2 października kapitulacją polskiej załogi.
rozpoczęła się obrona Grodna przed nacierającą Armią Czerwoną.
1941 – w lesie pod Niemenczynem koło Wilna hitlerowcy zamordowali około 400 Żydów.
1942 – utworzono Narodowe Siły Zbrojne.
1944 – 51. dzień powstania warszawskiego: wycofanie sił polskich z Czerniakowa.
1945 – rozwiązano organizację konspiracyjną Polska Niepodległa.
1952 – powstało Polskie Radio Lublin.
1963 – premiera filmu Pasażerka.
1969 – Warszawa: Waldemar Baszanowski zdobył złoty medal mistrzostw świata w podnoszeniu ciężarów.
1974 – premiera filmu Zapis zbrodni.
1979 – powstał klub piłkarski Górnik Łęczna.
1982 – premiera filmu Dolina Issy.
1991 – Gdańsk: powstał Związek Miast Bałtyckich.
1993 – premiera filmu Balanga.
1996 – w Warszawie odbył się koncert króla muzyki pop Michaela Jacksona w ramach trasy koncertowej HIStory.
2002 – premiera filmu Anioł w Krakowie.
2010 – oficjalne otwarcie zmodernizowanego Stadionu Miejskiego w Poznaniu, areny Euro 2012.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

Replika karaki Victoria – jednego z pięciu żaglowców Ferdynanda Magellana Wikimedia Commons ma zbiór multimediów związanych z tematem:
20 września 331 p.n.e. – wojska Aleksandra Wielkiego, podczas wyprawy wojennej do Babilonii, przekroczyły przy całkowitym zaćmieniu Księżyca rzekę Tygrys.
52 p.n.e. – wojna Rzymu z Galami: zwycięstwo Rzymian w bitwie pod Alezją.
1066 – podbój Anglii przez wikingów: zwycięstwo najeźdźców w bitwie pod Gate Fulford.
1187 – wojska Saladyna rozpoczęły oblężenie stolicy Królestwa Jerozolimskiego.
1378 – arcybiskup Cambrai Robert z Genewy wybrany antypapieżem Klemensem VII; początek Wielkiej Schizmy Zachodniej.
1410 – Zygmunt Luksemburski został wybrany królem Niemiec, pozostali elektorzy wybrali na antykróla Jodoka z Moraw.
1459 – pierwsza wzmianka o Bukareszcie w dokumencie sygnowanym przez Włada Palownika.
1519 – Ferdynand Magellan wypłynął z portu Sanlúcar de Barrameda, rozpoczynając pierwszą w historii wyprawę dookoła świata.
1600 – irlandzka wojna dziewięcioletnia: rozpoczęła się bitwa pod Moyry Pass.
1604 – wojna osiemdziesięcioletnia: po ponad 3 latach oblężenia wojska hiszpańskie zdobyły Ostendę, bronioną przez niderlandzkich powstańców.
1626 – wojna chłopska w Austrii: bitwa pod Pranem.
1697 – VII wojna wenecko-turecka: bitwa morska pod Eubeą.
1697 – podpisano traktat w Rijswijk, kończący wojnę Francji z Ligą Augsburską.
1703 – wojna o sukcesję hiszpańską: zwycięstwo wojsk habsburskich nad pruskim w bitwie pod Höchstädt.
1730 – został obalony sułtan turecki Ahmed III; zastąpił go Mahmud I.
1792 – I koalicja antyfrancuska: armia francuska zwyciężyła wojska austriackie i pruskie w bitwie pod Valmy.
1839 – między Amsterdamem a Haarlemem otwarto pierwszą linię kolejową w Holandii.
1854 – wojna krymska: wojska rosyjskie poniosły klęskę w bitwie nad rzeką Almą.
1859 – otwarto ogród zoologiczny w Kopenhadze.
1861 – wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w I bitwie pod Lexington.
1863 – wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w bitwie pod Chickamauga.
1870 – wojska włoskie zdobyły Rzym, stolicę Państwa Kościelnego.
1879 – założono najstarszy na wyspie Irlandia klub piłkarski Cliftonville Belfast.
1904 – w Dayton (USA) bracia Wright odbyli ponad kilometrowy lot na dwupłatowcu Flyer 2.
1906 – zwodowano transatlantyk RMS Mauretania.
1908 – w wyniku epidemii cholery w Petersburgu zmarło ok. 7 tys. osób.
1911 – w pobliżu Southampton brytyjski krążownik HMS Hawke zderzył się z największym statkiem pasażerskim świata Olympic.
1916 – Wiedeń: cesarz Austro-Węgier wydał dekret o przekształceniu Legionów Polskich w Polski Korpus Posiłkowy.
1918 – w trakcie słuchania spowiedzi na ciele ojca Pio po raz pierwszy pojawiły się stygmaty – 5 krwawiących ran, znajdujących się w miejscach ran Chrystusa zadanych mu podczas ukrzyżowania.
1932 – Mahatma Gandhi rozpoczął strajk głodowy w więzieniu w Pune.
1942 – Amerykanie przeprowadzili pierwszy lot testowy przejętego w stanie nienaruszonym japońskiego myśliwca Mitsubishi A6M (tzw. Zero z Akutan).
1943 – z Oflagu VI B w Dössel uciekło podkopem 47 polskich oficerów. Schwytano i rozstrzelano 37.
1946 – rozpoczął się pierwszy Festiwal Filmowy w Cannes.
1949 – w RFN powstał pierwszy rząd Konrada Adenauera.
1950 – dokonano oblotu samolotu pasażersko-towarowego Ił-14.
1954 – uchwalono konstytucję Chińskiej Republiki Ludowej.
1955 – rząd radziecki przyznał pełną suwerenność NRD.
1960 – Benin, Burkina Faso, Cypr, Gabon, Kamerun, Kongo, Madagaskar, Niger, Republika Środkowoafrykańska, Somalia, Togo oraz Wybrzeże Kości Słoniowej zostały członkami ONZ.
1961 – w Tokio otwarto Ogród Botaniczny Jindai.
1966 – Gujana została członkiem ONZ.
1966 – wystrzelono sondę księżycową Surveyor 2.
1967 – nigeryjskie siły rządowe zlikwidowały separatystyczną Republikę Beninu.
1967 – zwodowano statek pasażerski RMS Queen Elizabeth 2.
1969 – w południowym Wietnamie, wskutek zderzenia samolotu Douglas DC-4 z myśliwcem F-4 Phantom II zginęło 76 osób.
1970 – sonda Łuna 16 wylądowała na Księżycu.
1972 – został rozwiązany Bundestag po porażce kanclerza Willy'ego Brandta w głosowaniu nad wotum zaufania.
1974 – w Hondurasie 10 tys. osób zginęło po przejściu huraganu Fifi.
1977 – Dżibuti oraz Wietnam zostały członkami ONZ.
1978 – RFN: wizyta delegacji Episkopatu Polski z kardynałami Stefanem Wyszyńskim i Karolem Wojtyłą.
1979 – Republika Środkowoafrykańska: przy wsparciu komandosów francuskich obalono samozwańczego cesarza Bokassę I.
1984 – w wyniku samobójczego ataku na ambasadę amerykańską w Libanie śmierć poniosły 23 osoby.
1989 – na londyńskim West Endzie odbyła się premiera musicalu Miss Saigon Claude-Michela Schönberga.
1991 – powstała Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU).
1992 – Francuzi opowiedzieli się w referendum za przyjęciem Traktatu z Maastricht.
1994 – weszło w życie zawieszenie broni w czasie wojny domowej w Tadżykistanie.
2000 – na igrzyskach w Sydney Renata Mauer-Różańska zdobyła złoty medal w konkurencji karabinu kulowego w 3 postawach.
2001 – w przemówieniu w Kongresie USA prezydent George W. Bush zadeklarował wojnę z terroryzmem.
2003 – mieszkańcy Łotwy w referendum opowiedzieli się za akcesją do Unii Europejskiej.
2006 – Ali Abdullah Salih wygrał ponownie wybory prezydenckie w Jemenie.
2006 – w wyniku przewrotu wojskowego w Tajlandii odsunięto od władzy premiera Thaksin Shinawatra, a władzę w kraju przejęła Rada ds. Reformy Administracyjnej.
2008 – pożar w klubie nocnym w Shenzhen w Chinach; zginęły 43 osoby, 88 zostało rannych.
2008 – prezydent RPA Thabo Mbeki ogłosił rezygnację ze stanowiska.
2008 – w zamachu bombowym na hotel Marriott w Islamabadzie zginęły 54 osoby zginęły, a 266 zostało rannych.
2009 – w bitwie w Duk Padiet (Sudan Południowy) między plemionami Lou Nuer i Dinka oraz siłami bezpieczeństwa zginęło ponad 100 osób.
Urodzili się [edytuj]
1486 – Artur Tudor, książę Walii, syn Henryka VII Tudora (zm. 1502)
1503 – Andrzej Frycz Modrzewski, polski pisarz, sekretarz królewski (zm. 1572)
1599 – Chrystian Brunszwicki, książę Brunszwik-Lüneburg, biskup Halberstadt (zm. 1626)
1746 – Maurycy Beniowski, polski podróżnik, awanturnik, autor pamiętników (zm. 1786)
1778 – Fabian Gottlieb von Bellingshausen, estoński podróżnik, odkrywca, badacz Antarktyki (zm. 1852)
1810 – Placyd Jankowski, polski duchowny unicki, pisarz (zm. 1872)
1833 – Ernesto Teodoro Moneta, włoski polityk, publicysta, laureat Nagrody Nobla (zm. 1918)
1842 – James Dewar, szkocki chemik, fizyk (zm. 1923)
1853 – Rama V, król Tajlandii (zm. 1910)
1865 – Feliks Jabłczyński, polski chemik, grafik, malarz, pisarz (zm. 1928)
1872 – Walter E. Scott, amerykański podróżnik, poszukiwacz złota (zm. 1954)
1873 – Sidney Olcott, kanadyjski reżyser filmowy (zm. 1949)
1878 – Upton Sinclair, amerykański pisarz (zm. 1968)
1882 – Marceli Nowakowski, polski duchowny katolicki, działacz społeczny (zm. 1940)
1884 – Piotr Rytel, polski kompozytor, publicysta, pedagog (zm. 1970)
1884 – Stanisław Zdyb, polski taternik, fotograf, członek TOPR (zm. 1954)
1885 – Ignacy Świrski, polski duchowny katolicki, biskup siedlecki (zm. 1968)
1891 – Tadeusz Lehr-Spławiński, polski językoznawca (zm. 1965)
1900 – Władysław Galica, polski wojskowy, podpułkownik (zm. 1943)
1902 – Franciszek Kamiński, polski generał, działacz ruchu ludowego, komendant główny Batalionów Chłopskich (zm. 2000)
1905 – Abe Coleman, amerykański wrestler (zm. 2007)
1906 – Jean Dréville, francuski reżyser filmowy (zm. 1997)
1907 – Stefan Kieniewicz, polski historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (zm. 1992)
1916 – Rudolf August Oetker, niemiecki przedsiębiorca, twórca i wieloletni prezes koncernu spożywczego Dr. Oetker (zm. 2007)
1916 – Irena Szpak, polska pisarka, tłumaczka (zm. 2007)
1917 – Red Auerbach, amerykański trener koszykówki, trener Boston Celtics (zm. 2006)
1917 – Fernando Rey, hiszpański aktor (zm. 1994)
1917 – Władysław Rubin, polski duchowny katolicki, kardynał, biskup gnieżnieński (zm. 1990)
1919 – Henryk Tomaszewski, polski aktor, mim, tancerz, choreograf, założyciel Wrocławskiego Teatru Pantomimy (zm. 2001)
1920 – Barbara Jurewicz, polska aktorka
1920 – Marian Ośniałowski, polski poeta (zm. 1966)
1920 – Witold Papużyński, polski energetyk, specjalista wysokich napięć (zm. 2008)
1922 – Mirosław Jezierski, polski podchorąży, autor tekstów piosenek (zm. 1967)
1923 – Stefan Bożkow, bułgarski piłkarz, reprezentant Bułgarii
1925 – Rama VIII, król Tajlandii (zm. 1946)
1927 – Rachel Roberts, angielska aktorka (zm. 1980)
1928 – Jerzy Sulima-Kamiński, polski pisarz (zm. 2002)
1928 – Jerzy Topolski, polski historyk (zm. 1998)
1929 – Andrzej Jaczewski, polski seksuolog
1929 – Maciej Morawski, polski dziennikarz, publicysta, działacz emigracyjny
1929 – Vittorio Taviani, włoski reżyser filmowy
1931 – Haya Harareet, izraelska aktorka
1931 – Malachy McCourt, amerykański aktor pochodzenia irlandzkiego
1932 – Stanisław Kucner, polski operator filmowy
1933 – Bogdan Bieluczyk, polski szachista, mistrz międzynarodowy (zm. 2008)
1933 – Mieczysław Szargan, polski poeta, aktor
1934 – Sophia Loren, włoska aktorka
1935 – Orlando Pecanha, brazylijski piłkarz, reprezentant Brazylii, mistrz świata (zm. 2010)
1934 – Takayuki Kubota, mistrz sztuk walki, twórca karate Gōsoku-ryū
1935 – David Pegg, brytyjski piłkarz, reprezentant Anglii, ofiara katastrofy lotniczej w Monachium (zm. 1958)
1937 – Stefan Siczek, polski duchowny katolicki, biskup radomski
1946 – Julian Kornhauser, polski pisarz
1947 – Wojciech Kurtyka, polski himalaista
1948 – George R. R. Martin, amerykański pisarz fantastyki naukowej i fantasy
1949 – Sabine Azéma, francuska aktorka
1949 – Grzegorz Kurczuk, polski polityk, minister sprawiedliwości
1949 – Anthony John Denison, amerykański aktor
1950 – Roberto Vander, holenderski aktor, piosenkarz
1951 – Javier Marías, hiszpański pisarz
1952 – Grażyna Rabsztyn, polska lekkoatletka, płotkarka
1953 – Józef Młynarczyk, polski piłkarz, bramkarz, reprezentant Polski
1954 – Emilia Waśniowska, polska poetka (zm. 2005)
1955 – Ryszard Łabędź, polski aktor, dziennikarz sportowy
1957 – Tomasz Dedek, polski aktor
1960 – James Pawelczyk, amerykański astronauta pochodzenia polskiego
1961 – Krzysztof Dracz, polski aktor
1966 – Nuno Bettencourt, amerykański gitarzysta pochodzenia portugalskiego zespołu Extreme
1967 – Kristen Johnston, amerykańska aktorka
1969 – Stefan Horngacher, austriacki skoczek narciarski, trener skoków narciarskich, mistrz świata
1969 – Magdalena Wójcik, polska aktorka
1970 – Artur Sarnat, polski piłkarz
1971 – Henrik Larsson, szwedzki piłkarz, reprezentant Szwecji
1972 – Dorota Jarema, polska wokalistka, skrzypaczka
1973 – Andriej Kiwiliew, kazachstański kolarz (zm. 2003)
1975 – Juan Pablo Montoya, kolumbijski kierowca wyścigowy Formuły 1
1976 – Agata Buzek, polska aktorka, modelka
1979 – Jason Young, kanadyjski curler
1980 – Łukasz Kadziewicz, polski siatkarz, reprezentant Polski, wicemistrz świata
1981 – Feliciano López, hiszpański tenisista
1984 – Brian Joubert, francuski łyżwiarz figurowy, mistrz Europy, mistrz świata
1987 – Olha Sawczuk, ukraińska tenisistka
1992 – Peter Prevc, słoweński skoczek narciarski
Zmarli [edytuj]
911 – (lub 24 września) Ludwik IV Dziecię, król wschodniofrankijski (ur. 893)
1246 – Michaił Wsiewołodowicz, książę kijowski (ur. 1179)
1266 – Jan Prandota, polski duchowny katolicki, biskup krakowski (ur. ok. 1200)
1384 – Ludwik I Andegaweński, hrabia Maine, Étampes i Prowansji, książę Andegawenii, tytularny król Neapolu (ur. 1339)
1833 – Stefan Garczyński, polski poeta (ur. 1805)
1837 – Jan Cornay, francuski misjonarz, męczennik, święty katolicki (ur. 1809)
1846
Piotr Nam Kyong-mun, koreański męczennik, święty katolicki (ur. 1797)
Wawrzyniec Han Ih-yong, koreański męczennik, święty katolicki (ur. 1798)
Zuzanna U Su-rim, koreańska męczennica, święta katolicka (ur. 1803)
Józef Im Ch'i-baeg, koreański męczennik, święty katolicki (ur. 1803)
Teresa Kim I-mi, koreańska męczennica, święta katolicka (ur. 1811)
Agata Yi Kan-nan, koreańska męczennica, święta katolicka (ur. 1814)
Katarzyna Chong Ch'or-yom, koreańska męczennica, święta katolicka (ur. 1817)
1863 – Jacob Grimm, niemiecki pisarz (ur. 1785)
1894 – Giovanni Battista de Rossi, włoski archeolog (ur. 1822)
1898 – Theodor Fontane, niemiecki pisarz (ur. 1819)
1908 – Pablo de Sarasate, hiszpański skrzypek, kompozytor (ur. 1844)
1917 – José Gallegos Arnosa, hiszpański malarz, rzeźbiarz (ur. 1859)
1934 – Julian Stachiewicz, polski generał, historyk (ur. 1890)
1939 – Tadeusz Dołęga-Mostowicz, polski pisarz (ur. 1898)
1942 – Kārlis Ulmanis, łotewski polityk, premier i prezydent Łotwy (ur. 1877)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Wiesław Krajewski, polski harcmistrz, żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1923)
Jan Misiurewicz, polski żołnierz AK, kapitan, uczestnik powstania warszawskiego (ur. ?)
Witold Modelski, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1932)
1946 – Raimu, francuski aktor (ur. 1883)
1952 – Helena Rolandowa, polska aktorka (ur. 1872)
1957 – Jean Sibelius, fiński kompozytor (ur. 1865)
1961 – Andrzej Munk, polski reżyser filmowy (ur. 1921)
1971 – Jorgos Seferis, grecki pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1900)
1972 – Roman Sykała, polski aktor (ur. 1923)
1973 – Jim Croce, amerykański piosenkarz, kompozytor (ur. 1943)
1975 – Saint-John Perse, francuski pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1887)
1979 – Ludvík Svoboda, czeski polityk, prezydent Czechosłowacji (ur. 1895)
1980
Josias Braun-Blanquet, szwajcarski botanik, ekolog (ur. 1884)
Halina Karnkowska, łodzianka, działacz krajoznawczy i turystyczny, przewodnik, stworzyła i prowadziła w latach 1959-1980 społeczną opiekę nad zabytkami w łódzkim PTTK, (ur. 1907),
1981 – Janina Ipohorska, polska malarka, dziennikarka (ur. 1914)
1982 – Franciszek Bieda, polski paleontolog (ur. 1896)
1984 – Izolda Kowalska-Kiryluk, polska działaczka PPR, a następnie PZPR (ur. 1916)
1989 – Tomasz Jodełka-Burzecki, polski eseista, krytyk literacki (ur. 1919)
1991 – Renata Maklakiewicz, polska aktorka (ur. 1931)
1993 – Erich Hartmann, niemiecki lotnik myśliwski (ur. 1922)
1994
Jule Styne, amerykański kompozytor (ur. 1905)
Jimmy Hamilton, amerykański klarnecista jazzowy (ur. 1917)
1996 – Paul Erdős, węgierski matematyk (ur. 1913)
1999 – Raisa Gorbaczowa, pierwsza dama ZSRR (ur. 1932)
2000 – Herman Titow, rosyjski kosmonauta (ur. 1935)
2002 – Siergiej Bodrow, rosyjski aktor, reżyser filmowy (ur. 1971)
2003 – Marek Roman, polski inżynier środowiska, rektor Politechniki Warszawskiej (ur. 1931)
2004
Brian Clough, angielski piłkarz, reprezentant Anglii, trener piłkarski (ur. 1935)
Nordin ben Salah, holenderski bokser (ur. 1972)
2005
Szymon Wiesenthal, austriacki dziennikarz, pisarz, działacz na rzecz tropienia niemieckich zbrodniarzy wojennych (ur. 1908)
Jerzy Apostel, polski piłkarz, trener piłkarski (ur. 1942)
2006 – Sven Nykvist, szwedzki operator filmowy (ur. 1922)
2007
Mahlon Clark, amerykański klarnecista (ur. 1923)
Jerzy Kuberski, polski polityk, minister oświaty i wychowania, kierownik Urzędu do Spraw Wyznań (ur. 1930)
2008 – Ivo Žďárek, czeski dyplomata, ambasador Republiki Czeskiej w Pakistanie (ur. 1960)
2009
Janusz Kaczmarski, polski malarz, pedagog, profesor (ur. 1931)
Szuchrat Safin, uzbecki szachista, arcymistrz (ur. 1970)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

21 września jest 264. (w latach przestępnych 265.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 101 dni.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Aleksander, Bernardyna, Bożeciech, Daria, Euzebiusz, Hipolit, Hipolita, Ifigenia, Jonasz, Kastor, Konon, Marek, Mateusz, Maura, Melecjusz, Melisa, Mira, Pacyfik i Pamfil.
Armenia, Belize, Malta – Święto Niepodległości
międzynarodowe:
Międzynarodowy Dzień Pokoju[1] (ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ już w 1981, na arenie międzynarodowej od 2002 roku)
Światowy Dzień Choroby Alzheimera[2]
Polska – Dzień Służby Celnej[3] (święto państwowe od 1999, podtrzymane nową ustawą z 2009 roku; nie jest dniem wolnym od pracy)
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[4][5], obchodzą:
bł. Marek z Modeny[6] (zm. 1498; prezbiter, dominikanin; wspomnienie w zakonach 20 września)[7]
św. Mateusz Apostoł i Ewangelista

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1901 – cesarz Franciszek Józef I nadał prawa miejskie ponad 670-letniej wsi Jaworzno.
1914 – z powodu odmowy złożenia przysięgi na wierność cesarzowi rozwiązany został Legion Wschodni.
1924 – Stefan Żeromski zakończył pracę nad powieścią Przedwiośnie.
1928 – rozpoczął się czterodniowy strajk 10 tysięcy włókniarzy łódzkich.
1932 – podpisano umowę licencyjną z Fiatem na produkcję w kraju Fiata 508.
1938 – Rząd RP wysunął wobec Czechosłowacji ultimatum zawierające żądanie oddania części Zaolzia.
1944 – Centralny Komitet Ludowy uznaje Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego za rząd tymczasowy.
1944 – 52. dzień powstania warszawskiego: upadek Marymontu.
1945 – do gdyńskiego portu zawinął pierwszy wracający z wojny polski statek SS Kraków.
1946 – KRN przyjęła uchwałę o Trzyletnim Planie Odbudowy Kraju.
1971 – rozpoczął się proces członków antykomunistycznej organizacji Ruch.
1975 – pożar Centralnego Domu Dziecka w Warszawie.
1978 – premiera filmu Spirala.
1980 – Polskie Radio po 41 latach przerwy przeprowadziło transmisję mszy świętej.
1990 – Polska złożyła deklarację o przyjęciu obowiązkowej jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.
1997 – odbyły się wybory parlamentarne, w których zwycięstwo odniosła Akcja Wyborcza Solidarność.
1998 – GPW w Warszawie uruchomiła indeks giełdowy MIDWIG.
2002 – w Warszawie otwarto Most Siekierkowski.
2004 – najsilniejsze w dziejach Polski trzęsienie ziemi (4,0 i 5,3 stopni w skali Richtera).

Wydarzenia na świecie [edytuj]

21 września 37 – cesarz Kaligula został ogłoszony przez senat rzymski Ojcem Ojczyzny.
454 – cesarz rzymski Walentynian III zamordował w czasie audiencji Flawiusza Aecjusza.
687 – został wybrany antypapież Paschalis.
1024 – żona króla Konrada II, Gizela Szwabska, została w Kolonii koronowana na królową Niemiec.
1217 – Estowie ponieśli klęskę w tzw. bitwie w dniu św. Mateusza z kawalerami mieczowymi.
1433 – klęska husytów w bitwie pod Hiltersried (Bawaria).
1457 – założono Uniwersytet we Fryburgu.
1551 – założono obecny Narodowy Uniwersytet Meksykański.
1591 – papież Grzegorz XIV zatwierdził zakon kamilianów.
1676 – Benedetto Odescalchi został wybrany na papieża i przyjął imię Innocenty XI.
1721 – car Piotr I Wielki wydał dekret o utworzeniu portu wojskowego w Petersburgu.
1745 – II powstanie jakobickie: zwycięstwo Anglików w bitwie pod Prestonpans.
1769 – Klemens XIV opublikował encykliki Decet quam maxime o korupcji wśród kleru oraz Inter multiplices o administrowaniu parafii.
1780 – rewolucja amerykańska: Benedict Arnold przekazał Brytyjczykom mapę West Point.
1792 – Ludwik XVI został formalnie zdetronizowany przez Konwent Narodowy.
1818 – powstała pierwsza niemiecka osada na Południowym Kaukazie.
1846 – wojna amerykańsko-meksykańska: rozpoczęła się bitwa pod Monterrey.
1898 – w wyniku zamachu stanu został obalony chiński cesarz Guangxu.
1918 – I wojna światowa: wojska brytyjskie rozgromiły Turków w bitwie pod Megiddo.
1920 – Paul Deschanel zrezygnował ze względów zdrowotnych z funkcji prezydenta Francji.
1920 – powstała Komunistyczna Partia Urugwaju.
1921 – w niemieckim Oppau (obecnie przedmieścia Ludwigshafen) doszło do eksplozji w fabryce koncernu BASF. Zginęło 561 osób, a ponad 2000 zostało rannych.
1924 – Włochy: otwarto Autostradę Jezior.
1931 – funt szterling został wycofany z systemu waluty złotej.
1933 – w Berlinie rozpoczął się proces o podpalenie Reichstagu.
1937 – John Ronald Reuel Tolkien wydał Hobbita.
1939 – w Bukareszcie rumuński premier Armand Călinescu został zastrzelony przez zamachowca z Żelaznej Gwardii.
1941 – dokonano oblotu amerykańskiego bombowca B-29.
1944 – Operacja Market Garden: desant 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej w holenderskiej miejscowości Driel.
1956 – w mieście León został postrzelony nikaraguański dyktator Anastasio Somoza García; zmarł 29 września.
1957 – Olaf V został królem Norwegii.
1957 – w pobliżu Azorów zatonął niemiecki żaglowiec Pamir. Z 86 członków załogi przeżyło 6.
1961 – dokonano oblotu śmigłowca wielozadaniowego Boeing CH-47 Chinook.
1964 – Malta uzyskała niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
1965 – Gambia, Malediwy i Singapur zostały członkami ONZ.
1971 – Bahrajn, Bhutan i Katar zostały członkami ONZ.
1971 – utworzono najstarszy estoński Park Narodowy Vilsandi.
1972 – prezydent Filipin Ferdinand Marcos wprowadził w kraju stan wojenny, który obowiązywał przez 9 lat.
1974 – sonda Mariner 10 wykonała drugi przelot obok Merkurego.
1975 – premiera filmu Pieskie popołudnie.
1976 – Seszele zostały członkiem ONZ.
1976 – w Waszyngtonie chilijski polityk Orlando Letelier został zabity przez tajne służby Augusto Pinocheta.
1981 – Belize (jako Honduras Brytyjski) uzyskało niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
1984 – Sułtanat Brunei został członkiem ONZ.
1991 – Armenia zdecydowała w referendum o odłączeniu się od ZSRR.
1993 – abchascy separatyści zestrzelili gruziński samolot Tu-134; zginęło 27 osób.
1993 – kryzys konstytucyjny w Rosji: prezydent Borys Jelcyn rozwiązał Radę Najwyższą, a ta w odwecie odwołała go ze stanowiska. Nowym prezydentem wybrany został Aleksander Ruckoj.
1995 – w świątyniach hinduistycznych na całym świecie figury bóstw pochłaniały ofiarowywane im mleko, tzw. cud mleka.
1998 – królowa Hiszpanii Zofia i żona prezydenta RP Jolanta Kwaśniewska odsłoniły popiersie Fryderyka Chopina upamiętniające pobyt kompozytora w Valldemossa na Majorce.
1999 – około 2200 osób zginęło w trzęsieniu ziemi na Tajwanie.
2001 – doszło do eksplozji w zakładzie chemicznym w Tuluzie we Francji, zginęło 30 osób, a ponad 2200 zostało rannych.
2003 – sonda kosmiczna NASA Galileo spłonęła w atmosferze Jowisza.
2004 – Obwód kaliningradzki: miało miejsce trzęsienie ziemi, które było odczuwalne w Polsce, Czechach, Litwie, Białorusi i Rumunii.
2004 – w Dubaju rozpoczęto budowę wieżowca Burdż Chalifa.
2009 – 11 osób zginęło w trzęsieniu ziemi w Bhutanie.

Urodzili się [edytuj]

1411 – Ryszard Plantagenet, książę Yorku (zm. 1460)
1415 – Fryderyk III Habsburg, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego (zm. 1493)
1428 – Jingtai, cesarz Chin (zm. 1457)
1452 – Girolamo Savonarola, włoski kaznodzieja, działacz religijny (zm. 1498)
1457 – Jadwiga Jagiellonka, księżna Bawarii, żona Jerzego Bogatego (zm. 1502)
1689 – Jan Klemens Branicki, wojewoda krakowski, hetman wielki koronny (zm. 1771)
1817 – Maria Merkert, błogosławiona, polska zakonnica, założycielka Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety (zm. 1872)
1818 – Piotr Néron, francuski misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1860)
1840 – Murad V, sułtan Turcji (zm. 1904 )
1842 – Abd-ul-Hamid II, sułtan Turcji (zm. 1918)
1853 – Heike Kamerlingh-Onnes, holenderski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1926)
1866
Charles Nicolle, francuski bakteriolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1936)
Herbert George Wells, angielski pisarz science fiction (zm. 1946)
1868 – Olga Knipper, rosyjska aktorka (zm. 1959)
1869 – Henryk Melcer-Szczawiński, polski kompozytor (zm.1928)
1872 – Henry Wilde, Brytyjski Marynarz, Główny Oficer na RMS Titanicu (zm.1912)
1874 – Gustav Holst, angielski kompozytor (zm. 1934)
1889 – Stanisław Nowakowski, polski dziennikarz, działacz społeczny na Warmii (zm. 1942)
1896 – Walter Breuning, najstarszy mężczyzna świata
1899 – Juliusz Paweł Schauder, polski matematyk (zm. 1943)
1901 – Jerzy Lanc, polski pedagog, działacz społeczny na Mazurach (zm. 1932)
1902 – Tomasz Zan, polski żołnierz AK, major, kawaler Virtuti Militari (zm. 1989)
1904 – Stefan M. Kuczyński, polski historyk, pisarz (zm. 1985)
1906 – Jerzy Tadeusz Błeszyński, dowódca pociągu pancernego Smok Kaszubski (zm. 1939)
1912
Chuck Jones, amerykański reżyser filmów animowanych (zm. 2002)
György Sándor, amerykański pianista (zm. 2005)
1914 – John Kluge, amerykański przedsiębiorca (zm. 2010)
1916
Tadeusz Błaszkiewicz, polski duchowny katolicki, biskup przemyski (zm. 1993)
Władysław Kościelniak, polski malarz, grafik, rysownik
1918 – Rand Brooks, amerykański aktor (zm. 2003)
1920 – Sir Satcam Boolell, maurytyjski polityk, minister spraw zagranicznych (zm. 2006)
1925 – Zbigniew Niewczas, polski aktor (zm. 1997)
1926 – Donald Arthur Glaser, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla
1927 – Lidia Wyrobiec-Bank, polska aktorka (zm. 1994)
1929 – Sándor Kocsis, węgierski piłkarz, reprezentant Węgier, mistrz olimpijski, wicemistrz świata (zm. 1979)
1930 – Grzegorz Sroka, polski franciszkanin, zielarz, propagator ziołolecznictwa (zm. 2006)
1931 – Larry Hagman, amerykański reżyser filmowy, aktor
1934 – Leonard Cohen, kanadyjski bard, poeta
1936
Mieczysław Lewandowski, polski operator filmowy
Jurij Łużkow, rosyjski polityk, mer Moskwy
1939 – Basil Myron Schott, amerykański duchowny katolicki, arcybiskup, metropolita Pittsburgha (zm. 2010)
1940 – Mohammad Reza Shadżarian, irański śpiewak klasyczny
1941 – Wiesław Bernolak, gitarzysta Czerwono-Czarnych
1946 – Jan Mateusz Nowakowski, polski aktor
1947 – Stephen King, amerykański pisarz
1948 – Zygmunt Malacki, polski duchowny katolicki, wieloletni proboszcz parafii Św. Stanisława Kostki w Warszawie (zm. 2010)
1950
Václav Malý, czeski duchowny katolicki, biskup Pragi, rzecznik Karty 77
Bill Murray, amerykański aktor
Jacek Suchecki, polski pisarz, eseista, tłumacz literatury angielskiej, scenarzysta
1951
Asłan Maschadow, czeczeński polityk, prezydent Czeczeńskiej Republiki Iczkerii (zm. 2005)
Barbara Zawadzka, polska kompozytorka
1952 – Anneliese Michel, niemiecka ofiara egzorcyzmów (zm. 1976)
1953 – Wojciech Gogolewski, polski pianista, saksofonista, kompozytor
1954
Shinzō Abe, japoński polityk, premier Japonii
Marian Terlecki, polski reżyser, producent telewizyjny i filmowy (zm. 2010)
1955
Andriej Gawriłow, rosyjski pianista
Mika Kaurismäki, fiński reżyser filmowy
1957
Ethan Coen, amerykański reżyser filmowy
Kevin Rudd, australijski polityk, premier Australii
1959 – Andrzej Buncol, polski piłkarz, reprezentant Polski
1960
David James Elliott, kanadyjski aktor
Kelly Moran, amerykański żużlowiec (zm. 2010)
1961 – Nancy Travis, amerykańska aktorka
1962
Rob Morrow, amerykański aktor
Hong Ying, chińska pisarka
1965 – David Wenham, australijski aktor
1968 – Tadeusz Piotr Łomnicki – polski aktor teatralny i filmowy
1969
Grzegorz Cinkowski, polski aktor
Robert Kasprzycki, polski bard, poeta, kompozytor
1971
Paweł Chochlew, polski aktor
Luke Wilson, amerykański aktor
1972 – Liam Gallagher, wokalista Oasis
1973 – Virginia Ruano Pascual, hiszpańska tenisistka
1977 – Marcin Lijewski, polski piłkarz ręczny, reprezentant Polski, wicemistrz świata
1980
Disco D, amerykański producent muzyczny (zm. 2007)
Kareena Kapoor, indyjska aktorka
Robert Hoffman, amerykański aktor, tancerz, choreograf
Tomas Scheckter, południowoafrykański kierowca wyścigowy
1981
Dariusz Nojman, polski reżyser filmowy
Nicole Richie, amerykańska aktorka, piosenkarka
1982 – Łukasz Sapela, polski piłkarz, bramkarz
1983 – Maggie Grace, amerykańska aktorka
1987 – Michał Pazdan, polski piłkarz, reprezentant Polski
1991 – Simona Halep, rumuńska tenisistka
1991 – Petra Martić, chorwacka tenisistka

Zmarli [edytuj]

19 p.n.e. – Wergiliusz, rzymski poeta (ur. 70 p.n.e.)
454 – Aecjusz, rzymski wódz (ur. ? )
687 – Konon, papież (ur. ?)
1327 – Edward II, król Anglii (ur. 1284)
1461 – Zofia Holszańska, królowa Polski, żona Władysława II Jagiełły (ur. 1405)
1558 – Karol V Habsburg, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego (ur. 1500)
1576 – Girolamo Cardano, włoski matematyk, filozof, astrolog, lekarz (ur. 1501)
1743 – Sawai Jai Singh II, władca królestwa Amber w Indiach, astronom (ur. 1688)
1812 – Emanuel Schikaneder, niemiecki pisarz, autor libretta do Czarodziejskiego fletu (ur. 1751)
1832 – Sir Walter Scott, szkocki pisarz (ur. 1771)
1838
Franciszek Jaccard, francuski misjonarz, męczennik, świety katolicki (ur. 1799)
Tomasz Trần Văn Thiện, wietnamski męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1820)
1839
Laurent Imbert – francuski misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (ur. 1796 lub 1797)
Pierre Maubant – francuski misjonarz, męczennik, święty katolicki (ur. 1803)
Jacques Honoré Chastan – francuski misjonarz, męczennik, święty katolicki (ur. 1803)
1860 – Arthur Schopenhauer, niemiecki filozof (ur. 1788)
1879 – Teodor Morawski, polski polityk, uczestnik powstania listopadowego (ur. 1797)
1904 – Alexis Langer, niemiecki architekt (ur. 1825)
1921 – Mary Mrozińska, polska aktorka (ur. 1887)
1925 – Tadeusz Zieliński, polski architekt (ur. 1883)
1931 – Karol Józef Fischer, polski duchowny katolicki, biskup przemyski (ur. 1847)
1939
Armand Călinescu, rumuński polityk, premier Rumunii (ur. 1893)
Aleksander Buczyński, polski aktor (ur. 1908)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Maria Cetys, polska łączniczka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1914)
Leszek Kidziński, polski podharcmistrz, żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1923)
Krystyna Wiśniewska-Szabelska, polska łączniczka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1920)
1947 – Harry Carey, amerykański aktor (ur. 1878)
1952 – Władysław Jabłoński, polski architekt, polityk, prezydent Warszawy (ur. 1872)
1953 – Przemysław Podgórski, polski działacz niepodległościowy, inżynier (ur. 1879)
1957 – Haakon VII, król Norwegii (ur. 1872)
1970 – Jerzy Mieczysław Rytard, polski pisarz (ur. 1899)
1971 – Bernardo Houssay, argentyński fizjolog, laureat Nagrody Nobla (ur. 1887)
1972 – Henry de Montherlant, francuski pisarz (ur. 1895)
1974 – Walter Brennan, amerykański aktor (ur. 1894)
1976 – Orlando Letelier, chilijski polityk (ur. 1932)
1987 – Jaco Pastorius, amerykański basista jazzowy (ur. 1951)
1995 – Jaga Boryta, polska aktorka (ur. 1908)
1996 – Bogdan Tranda, polski duchowny ewangelicki, redaktor naczelny pisma Jednota (ur. 1929)
1998 – Florence Griffith-Joyner, amerykańska lekkoatletka, sprinterka, mistrzyni olimpijska (ur. 1959)
1999 – Edmund Fidler, polski aktor (ur. 1907)
2002 – Andrzej Miłosz, polski dziennikarz, tłumacz, reżyser filmów dokumentalnych (ur. 1917)
2006 – Boz Burrell, angielski basista i wokalista zespołów: King Crimson i Bad Company (ur. 1946)
2007
Petar Stambolić, jugosłowiański polityk, premier i prezydent Jugosławii (ur. 1912)
Wiktor Szyryński, kanadyjski psychiatra i psycholog polskiego pochodzenia (ur. 1913)
Alice Ghostley, amerykańska aktorka (ur. 1926)
Milan Lukesz, czeski polityk, minister kultury (ur. 1933)
2008
Zofia Szancerowa, polska aktorka (ur. 1913)
Dingiri Banda Wijetunge, lankijski polityk, premier i prezydent Sri Lanki (ur. 1916)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

22 września jest 265. (w latach przestępnych 266.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 100 dni.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Bazyla, Daria, Digna, Eksuperiusz, Emeryta, Emmeram, Emmeran, Feliks, Ignacy, Imbram, Innocenty, Joachim, Jonasz, Józefa, Kandyd, Maurycy, Prosimir, Tacjusz, Tomasz, Wiktor i Witalis.
Bułgaria, Mali – Święto Niepodległości
państwa Europy – Europejski Dzień Bez Samochodu
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
św. Ignacy z Santa Agata, Ignacy Belvisotti[3] (zm. 1716; prezbiteri kapucyn)
św. Maurycy z Agaunum (męczennik)
św. Tomasz z Villanueva (arcybiskup Walencji)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

967 – bitwa Mieszka I z Wichmanem i Wolinianami, zakończona zwycięstwem Polan.
1411 – Krzyżacy przekazali Rypin w ręce polskie.
1626 – wojna polsko-szwedzka: rozpoczęła się bitwa pod Gniewem.
1889 – odsłonięto pomnik Wilhelma I w Poznaniu.
1922 – założono Obywatelski Komitet Obrony Przeciwgazowej (OKOP).
1929 – Radio Kraków zrealizowało pierwszą w Polsce transmisję radiową z meczu piłkarskiego Wisła – Cracovia.
1939 – kampania wrześniowa:
bitwa pod Łomiankami.
kapitulacja Lwowa.
w Brześciu odbyła się wspólna sowiecko-niemiecka defilada.
w czasie walk w Puszczy Augustowskiej wycofujący się spod Grodna 101. rezerwowy pułk ułanów zniszczył ok. dwudziestu czołgów sowieckich.
1940 – do KL Auschwitz przywieziono więźniów z tzw. drugiego transportu warszawskiego.
1942 – rozpoczęła się likwidacja getta w Częstochowie.
1944 – 53. dzień powstania warszawskiego: lotnictwo i artyleria sowiecka ostrzelały punkty obsadzone przez Niemców: Dworzec Gdański, Cytadelę, lotniska na Bielanach.
1944 – PKWN zawarł z Litwą tzw. układ republikański.
1946 – Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ustawę – Ordynacja wyborcza do Sejmu Ustawodawczego.
1947 – w Szklarskiej Porębie rozpoczęła się konferencja 9 partii komunistycznych. Utworzono Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych (Kominform).
1949 – Jerzy Dobrzycki i Andrzej Kwiek z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Adama Mickiewicza odkryli planetoidę Posnania.
1953 – zakończył się proces biskupa Kaczmarka.
1955 – bandyta Jerzy Paramonow zastrzelił podczas ucieczki z komisariatu przy ul. Wilczej w Warszawie milicjanta Zbigniewa Łęckiego, a kolejnego zranił.
1964 – w Warszawie na Wiśle uruchomiono ujęcie wody Gruba Kaśka.
1975 – premiera filmu Noce i dnie.
1980 – powstało Niezależne Zrzeszenie Studentów.
1986 – premiera filmu C.K. Dezerterzy.
1992 – przeniesienie relikwii św. Męczennika Młodzieńca Gabriela z Grodna do Prawosławnej katedry św. Mikołaja w Białymstoku.
1997 – sąd umorzył sprawę pułkownika Ryszarda Kuklińskiego.
1997 – Telewizja Polska rozpoczęła emisję telenoweli Klan.
2000 – po zakończeniu budowy Mostu Świętokrzyskiego zamknięto tymczasowy Most Syreny w Warszawie.
2000 – zakończono produkcję Fiata 126p.
2006 – rozpadła się po raz pierwszy koalicja PiS-Samoobrona-LPR.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

22 września 66 – cesarz Neron utworzył Legion I Italica.
530 – Bonifacy II został wybrany na papieża.
1236 – krucjaty północne: klęska kawalerów mieczowych w bitwie pod Szawlami (Litwa).
1332 – Bazyli Wielki Komnen został cesarzem Trapezuntu.
1499 – Austria i Szwajcaria zawarły pokój kończący wojnę między oboma państwami.
1503 – Pius III został wybrany na papieża.
1575 – Rudolf II został koronowany na króla Czech.
1586 – wojna osiemdziesięcioletnia: zwycięstwo Hiszpanów nad wojskami holendersko-angielskimi w bitwie pod Zutphen.
1598 – angielski pisarz Ben Jonson zastrzelił w pojedynku aktora Gabriela Spensera.
1708 – III wojna północna: zwycięstwo Szwedów nad Rosjanami w bitwie pod Smoleńskiem.
1711 – Indianie Tuscarora dokonali masakry osadników w Karolinie Północnej; początek wojny Tuscarorów.
1735 – Robert Walpole jako pierwszy brytyjski premier zamieszkał w rezydencji przy 10 Downing Street.
1761 – odbyła się koronacja króla Wielkiej Brytanii Jerzego III i jego żony Charlotty.
1789 – VI wojna rosyjsko-turecka: zwycięstwo wojsk rosyjsko-austriackich w bitwie nad Rymnikiem.
1792 – została zniesiona monarchia i ustanowiona I Republika we Francji. Jest to data początkowa kalendarza rewolucyjnego.
1804 – Jean-Jacques Dessalines ogłosił się pierwszym cesarzem Haiti jako Jakub I.
1851 – założono Fort Des Moines w stanie Iowa.
1859 – Robert Luther odkrył planetoidę Mnemosyne.
1862 – Abraham Lincoln ogłosił proklamację emancypacyjną (obowiązującą od 1 stycznia 1863).
1866 – wojna paragwajska: w bitwie pod Curupayty wojska paragwajskie pod dowództwem dyktatora Francisco Lopeza rozgromiły siły trójprzymierza (Argentyna, Brazylia, Urugwaj).
1867 – w Bogocie założono Narodowy Uniwersytet Kolumbii.
1878 – w Moskwie powstała Rosyjska Akademia Sztuki Teatralnej.
1896 – królowa Wiktoria prześcignęła swojego dziadka Jerzego III i stała się najdłużej panującym brytyjskim monarchą.
1906 – rozruchy na tle rasowym w Atlancie w USA, co najmniej 27 osób zostaje zabitych.
1908 – Bułgaria proklamowała niepodległość (od Imperium osmańskiego).
1910 – pilot Grzegorz Piotrowski na samolocie Bleriot IX, wraz z pasażerem – korespondentem dziennika "Russkoje Słowo", wykonał 27-kilometrowy przelot nad morzem z Petersburga do twierdzy Kronsztad na wyspie Kotlin, gdzie wylądował na podwórzu koszar.
1914 – I wojna światowa: na Morzu Północnym trzy brytyjskie krążowniki zostały zatopione przez niemiecką łódź podwodną U-9.
1915 – Francuzi rozpoczęli ofensywę w Szampanii.
1927 – rozpoczął działalność Teatr Polski w Rydze.
1933 – została utworzona Izba Kultury Rzeszy.
1934 – eksplozja gazu w kopalni w pobliżu Wrexham w Walii zabiła 266 górników.
1941 – II wojna światowa: zakończyła się Operacja Silberfuchs.
1944 – wojska radzieckie wyzwoliły Tallinn.
1953 – na University of Illinois at Urbana-Champaign uruchomiono komputer ILLIAC I.
1959 – uruchomiono połączenie telefoniczne między Europą a USA.
1960 – ogłoszono niepodległość Mali (od Francji).
1964 – na Broadwayu odbyła się premiera musicalu Skrzypek na dachu.
1968 – całkowite zaćmienie słońca widoczne nad Syberią, Kazachstanem i północno-zachodnimi Chinami.
1975 – dokonano nieudanego zamachu na prezydenta USA Geralda Forda.
1979 – amerykański satelita szpiegowski zaobserwował nad Oceanem Indyjskim rozbłysk pochodzący prawdopodobnie z tajnego próbnego wybuchu jądrowego, przeprowadzonego przez Izrael lub RPA.
1980 – rozpoczęła się wojna iracko-irańska.
1986 – premiera serialu ALF.
1987 – premiera serialu Pełna chata.
1989 – premiera serialu Słoneczny patrol.
1989 – założono Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski.
1993 – abchascy rebelianci zestrzelili podchodzący do lądowania w Suchumi gruziński samolot Tu-154B; zginęło 106 osób.
1993 – w katastrofie kolejowej w Mobile (Alabama) zginęło 47 osób, a 103 zostały ranne.
1994 – premiera serial Przyjaciele.
1994 – w katastrofie kolejowej w Angoli zginęło 350 osób.
1995 – premiera filmu Siedem.
1999 – w Riazaniu miał miejsce piąty (udaremniony) z serii zamachów bombowych na budynki mieszkalne w Rosji.
2000 – podczas igrzysk olimpijskich w Sydney Robert Korzeniowski zdobył złoty medal w chodzie sportowym na dystansie 20 km.
2002 – odbyły się wybory parlamentarne w Niemczech.
2006 – obrączkowe zaćmienie słońca widoczne w Ameryce Południowej, zachodniej Afryce i Antarktyce.
2006 – w niemieckim Lathen 23 osoby zginęły a 10 zostało rannych w wyniku zderzenia pociągu magnetycznego Transrapid z samochodem ekipy sprzątającej tory.

Urodzili się [edytuj]

1515 – Anna z Kleve, królowa Anglii, żona Henryka VIII (zm. 1557)
1552 – Wasyl IV Szujski, car Rosji (zm. 1612)
1601 – Anna Austriaczka, królowa Francji (zm. 1666)
1741 – Peter Simon Pallas, niemiecki zoolog, botanik (zm. 1811)
1765 – Paolo Ruffini, włoski matematyk (zm. 1822)
1791 – Michael Faraday, angielski fizyk, chemik, pionier badań nad elektrycznością (zm. 1867)
1835 – Ołeksandr Potebnia, ukraiński językoznawca, etnograf, filozof, tłumacz (zm. 1891)
1850 – Władysław Czachórski, polski malarz (zm. 1911)
1863 – Alexandre Yersin, szwajcarski lekarz, bakteriolog (zm. 1943)
1865 – Władysław Jabłonowski, polski publicysta, krytyk literacki, polityk, założyciel Ligi Narodowej (zm. 1956)
1870 – Charlotte Cooper Sterry, brytyjska tenisistka, pięciokrotna mistrzyni Wimbledonu (zm. 1966)
1875 – Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, litewski kompozytor, malarz (zm. 1911)
1876 – André Tardieu, francuski polityk, premier Francji (zm. 1945)
1878 – Shigeru Yoshida, japoński polityk, premier Japonii (zm. 1967)
1884 – Bolesław Sikorski, polski prawnik, ekonomista, minister kolei żelaznych (zm. po 1938)
1879 – Edward Wittig, polski rzeźbiarz (zm. 1941)
1882 – Wilhelm Keitel, niemiecki feldmarszałek III Rzeszy, szef Oberkommando der Wehrmacht (zm. 1946)
1885 – Ben Chifley, australijski polityk, premier Australii (zm. 1951)
1885 – Erich von Stroheim, amerykański reżyser filmowy, aktor (zm. 1957)
1888 – Zuzanna Rabska, polska pisarka, tłumaczka (zm. 1960)
1895 – Paul Muni, amerykański aktor (zm. 1967)
1896 – Zdeněk Štěpánek, czeski aktor, reżyser filmowy (zm. 1968)
1899 – Veit Harlan, niemiecki reżyser filmowy, aktor (ur. 1899)
1901 – Charles Brenton Huggins, amerykański chirurg, fizjolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1997)
1903 – Morley Callaghan, kanadyjski dziennikarz, pisarz (zm. 1990)
1907 – Zbigniew Przybyszewski, polski komandor porucznik, uczestnik II wojny światowej (zm. 1952)
1908 – Herbert Bednorz, polski duchowny katolicki, biskup katowicki (zm. 1989)
1908 – Dionizja Wawrzykowska-Wierciochowa, polska pisarka (zm. 1997)
1909 – David Riesman, amerykański socjolog (zm. 2002)
1910 – György Faludy, węgierski pisarz (zm. 2006)
1914 – Andrzej Skubisz, polski śpiewak, aktor (zm. 1978)
1915 – Franciszek Maklakiewicz, polski kompozytor (zm. 1939)
1916 – Leon Śliwiński, polski malarz, konserwator dzieł sztuki (zm. 2001)
1918 – Hans Scholl, niemiecki działacz antynazistowski, członek Białej Róży (zm. 1943)
1918 – Henryk Szeryng, meksykański skrzypek pochodzenia polskiego (zm. 1988)
1920 – Henryk Zieliński, polski historyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego (zm. 1981)
1921 – Kazimierz Ostrowicz, polski aktor (zm. 2002)
1922 – Chen Ning Yang, amerykański fizyk pochodzenia chińskiego, laureat Nagrody Nobla
1924 – Martin Barre, francuski malarz (zm. 1993)
1925 – Jerzy Chełstowski, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
1925 – Aleś Trojanowski, białoruski pisarz
1927 – Bogusław Wolniewicz, polski filozof, twórca ontologii sytuacji
1929 – Dinu Cocea, rumuński reżyser filmowy
1931 – Zdobysław Flisowski, polski polityk, profesor i prorektor Politechniki Warszawskiej, minister edukacji narodowej
1931 – Marlena Milwiw, polska aktorka
1932 – Algirdas Brazauskas, litewski polityk, prezydent i premier Litwy (zm. 2010)
1932 – Ingemar Johansson, szwedzki bokser, mistrz świata, medalista olimpijski (zm. 2009)
1935 – Masumi Okada, japoński aktor (zm. 2006)
1937 – Marian Gołębiewski, polski duchowny katolicki, arcybiskup wrocławski
1938 – Augustin Buzura, rumuński pisarz
1938 – Dean Reed, amerykański piosenkarz, aktor (zm. 1986)
1938 – Bożena Walter, polska dziennikarka, spikerka telewizyjna
1939 – Marian Kasprzyk, polski bokser, mistrz olimpijski
1940 – Edward Bogusławski, polski kompozytor, pedagog, profesor Akademii Muzycznej w Katowicach (zm. 2003)
1941 – José Luis García Sánchez, hiszpański reżyser filmowy
1944 – Brian Gibson, brytyjski reżyser filmowy (zm. 2004)
1944 – Urszula Popiel, polska aktorka
1946 – Michał Bukojemski, polski operator filmowy
1949 – Tadeusz Siejak, polski pisarz (zm. 1994)
1949 – Jerzy Słonka, polski aktor
1950 – Kirill Babitzin, fiński piosenkarz (zm. 2007)
1950 – Andrzej Lipski, polski aktor
1951 – David Coverdale, brytyjski wokalista zespołów Deep Purple i Whitesnake
1951 – Marek Kusiba, polski poeta, dziennikarz
1951 – Czesław Rolik, polski dowódca wojskowy, kontradmirał, szef finansów Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
1953 – Ségolène Royal, francuska polityk
1957 – Nick Cave, australijski muzyk zespołu Nick Cave and the Bad Seeds, pisarz, aktor
1957 – Giuseppe Saronni, włoski kolarz szosowy, mistrz świata, zwycięzca Giro d'Italia
1958 – Andrea Bocelli, włoski śpiewak operowy (tenor)
1958 – Joan Jett, amerykańska wokalistka zespołu The Runaways
1959 – David Allen Bawden, amerykański działacz religijny, antypapież Michał, przedstawiciel sedewakantyzmu
1961 – Scott Baio, amerykański aktor
1961 – Marek Cichucki, polski aktor
1961 – Catherine Oxenberg, amerykańska aktorka
1962 – Anna Kaźmierczak, polska aktorka
1965 – Tony Drago, maltański snookerzysta
1965 – Robert Satcher, amerykański astronauta
1968 – Rafał Wieczyński, polski reżyser filmowy, aktor
1969 – Mariusz Kata, polski twórca kina niezależnego, producent i scenarzysta
1970 – Emmanuel Petit, francuski piłkarz, reprezentant Francji, mistrz świata
1971 – Marta Ludwika, księżniczka Norwegii
1976 – Ronaldo, brazylijski piłkarz, reprezentant Brazylii, wicemistrz i mistrz świata, piłkarz roku FIFA
1978 – Ewa Damięcka, polska piłkarka ręczna, reprezentantka Polski
1978 – Harry Kewell, austalijski piłkarz, reprezentant Australii
1979 – Roberto Saviano, włoski dziennikarz, pisarz
1979 – Cezary Trybański, polski koszykarz, reprezentant Polski
1982 – Linn Githmark, norweska curlerka, wicemistrzyni świata
1984 – Laura Vandervoort, kanadyjska aktorka
1985 – Yumehito, japoński gitarzysta zespołu Ayabie
1987 – Tom Felton, angielski aktor
1987 – Tom Hilde, norweski skoczek narciarski, wicemistrz świata
1989 – Felix Brodauf, niemiecki skoczek narciarski
1989 – Sabine Lisicki, niemiecka tenisistka

Zmarli [edytuj]

530 – Feliks IV, święty, papież (ur. ?)
852 – Abd ar-Rahman II, emir Kordoby (ur. 792)
967 – Wichman Młodszy, saski graf, przywódca Wieletów (ur. ?)
1253 – Dogen, japoński mistrz zen (ur. 1200)
1408 – Jan VII Paleolog, cesarz bizantyjski (ur. 1370)
1460 – Tomasz Strzępiński, polski duchowny katolicki, biskup krakowski (ur. 1398)
1504 – Jan II Szalony, książę głogowski (ur. 1435)
1520 – Selim I Groźny, sułtan Turcji (ur. 1465
1539 – Guru Nanak Czand, Guru Sikhów (ur. 1469)
1554 – Francisco Vásquez de Coronado, hiszpański konkwistador, odkrywca (ur. ok. 1510)
1774 – Klemens XIV, papież (ur. 1705)
1828 – Czaka, przywódca Zulusów (ur. 1787)
1839
Augustyn Yu Chin-gil, koreański męczennik, święty katolicki (ur. 1791)
Paweł Chong Ha-sang, koreański męczennik, święty katolicki (ur. 1795)
1882 – Leopold Otto, polski duchowny ewangelicki, działacz społeczny (ur. 1819)
1901 – Ignacy Maciejowski, polski pisarz, krytyk literacki (ur. 1835)
1921 – Iwan Wazow, bułgarski pisarz (ur. 1850)
1925 – Izydor Gulgowski, polski etnograf, dziennikarz, pisarz (ur. 1874)
1928 – Antoni Troczewski, polski lekarz (ur. 1861)
1931 – Stanisław Nowodworski, polski prawnik, polityk, minister sprawiedliwości, prezydent Warszawy (ur. 1873)
1939 – polegli w kampanii wrześniowej:
Mikołaj Bołtuć, polski dowódca wojskowy, generał, dowódca Grupy Operacyjnej Wschód (ur. 1893)
Werner von Fritsch, niemiecki dowódca wojskowy, generał III Rzeszy, naczelny dowódca wojsk lądowych (ur. 1880)
Leszek Lubicz-Nycz, polski szermierz, szablista, medalista olimpijski (ur. 1899)
Józef Olszyna-Wilczyński, polski dowódca wojskowy, generał, dowódca 10 Dywizji Piechoty, dowódca Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie (ur. 1890)
1940 – Michał Kajka, polski poeta, działacz społeczny na Mazurach (ur. 1858)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Julian Laskowski, polski żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1922)
Tadeusz Molenda, polski żołnierz AK, plutonowy, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1921)
Cezary Nowodworski, polski wojskowy, kapitan, cichociemny, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1916)
Sołtan Safijew, rosyjski lekarz, uczestnik powstania warszawskiego (ur. ?)
Jerzy Weil, polski podharcmistrz, żołnierz AK, porucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1923)
1949 – Sam Wood, amerykański reżyser filmowy (ur. 1883)
1952 – Kaarlo Juho Ståhlberg, fiński polityk, prezydent Finlandii (ur. 1865)
1956 – Frederick Soddy, angielski chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1877)
1961 – Marion Davies, amerykańska aktorka (ur. 1897)
1963 – Jan Bohdan Dembowski, polski biolog, prezes PAN, marszałek Sejmu PRL, wiceprzewodniczący Rady Państwa (ur. 1889)
1966 – Jules Furthman, amerykański scenarzysta filmowy (ur. 1888)
1969
Aleksandras Stulginskis, litewski polityk, premier i prezydent Litwy (ur. 1885)
Adolfo López Mateos, meksykański polityk, prezydent Meksyku (ur. 1910)
1970 – Tadeusz Manteuffel, polski historyk, mediewista (ur. 1902)
1973 – Józef Lustgarten, polski piłkarz, sędzia piłkarski (ur. 1889)
1979 – Otto Robert Frisch, brytyjski fizyk pochodzenia austriackiego (ur. 1904)
1982 – Zbigniew Ciekliński, historyk sztuki, wojewódzki konserwator zabytków w Łodzi, krajoznawca, wykładowca na kursach, działacz opieki nad zabytkami PTTK, autor artykułów w "Wędrowniku", (ur. 1905),
1985 – Axel Springer, niemiecki wydawca prasowy (ur. 1912)
1989
Irving Berlin, amerykański kompozytor (ur. 1888)
Wojciech Maciuszonek, polski aktor teatralny (ur. 1955)
1996
Dorothy Lamour, amerykańska aktorka (ur. 1914)
Agata Budzyńska, polska poetka, kompozytorka, piosenkarka (ur. 1964)
1997 – Karolina Salanga, polska aktorka (ur. 1916)
1999 – George C. Scott, amerykański aktor (ur. 1927)
2000
Saburo Sakai, japoński pilot, as myśliwski II wojny światowej (ur. 1916)
Jehuda Amichaj, izraelski poeta (ur. 1924)
2001 – Isaac Stern, amerykański skrzypek pochodzenia ukraińskiego (ur. 1920)
2002
Julio Pérez, urugwajski piłkarz, reprezentant Urugwaju, mistrz świata (ur. 1926)
Dariusz Bogucki, polski żeglarz, polarnik, pisarz (ur. 1927)
Zdzisław Leśniak, polski aktor (ur. 1930)
2005 – Janusz Bukowski, polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1941)
2006 – Edward Albert, amerykański aktor (ur. 1951)
2007 – Jerzy Korzonek, polski ekonomista, polityk, kierownik Urzędu Gospodarki Morskiej (ur. 1928)
2007
Muhammad Warka, irański działacz religijny, przywódca bahaitów (ur. 1912)
Marcel Marceau, francuski aktor, mim (ur. 1923)
Paweł Szcześniak, polski rzeźbiarz (ur. 1952)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

23 września jest 266. (w latach przestępnych 267.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 99 dni.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Adamnan, Andrzej, Antoni, Bernardyna, Boguchwała, Bogufała, Bogusław, Jan, Konstancjusz, Krzysztof, Lina, Linus, Liwiusz, Piotr, Pius, Poliksena, Tekla, Wiercisław i Zofia.
początek astronomicznej jesieni
Święto Plonów, Dożynki: etniczne święto słowiańskie – równonoc jesienna
Arabia Saudyjska – Święto Zjednoczenia Królestwa
według kalendarza hinduskiego – pierwszy dzień miesiąca Asvina
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
św. Adamnan (opat)
św. Linus (papież)
św. Pio z Pietrelciny (prezbiter, kapucyn i stygmatyk)
św. Tekla (męczennica)
bł. Maria Bernardyna Jabłońska (albertynka)
bł. Piotr Acotanto (zm. ok. 1180; benedyktyn rekluz)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

23 września1492 – odbyła się koronacja Jana Olbrachta na króla Polski.
1648 – powstanie Chmielnickiego: rozpoczęła się bitwa pod Piławcami.
1699 – z terytorium Polski było widoczne całkowite zaćmienie słońca.
1720 – założono Towarzystwo Literackie w Gdańsku.
1771 – konfederacja barska: zwycięstwo Rosjan w bitwie pod Stołowiczami.
1805 – papież Pius VIII ustanowił diecezję lubelską.
1816 – Marymont: utworzono Instytut Agronomiczny.
1831 – w płockim ratuszu odbyła się ostatnia sesja Sejmu Królestwa Polskiego.
1893 – powstała Przepowiednia z Tęgoborza.
1898 – odsłonięto pomnik Sediny w Szczecinie.
1905 – późniejszy prymas August Hlond otrzymał święcenia kapłańskie.
1905 – w Stoczni Cesarskiej w Gdańsku zwodowano lekki krążownik SMS Danzig.
1922 – w związku z problemami z korzystaniem z portu w Wolnym Mieście Gdańsku, Sejm upoważnił rząd do budowy portu morskiego w Gdyni.
1934 – Franciszek Hynek i Władysław Pomaski wygrali odbywające się w Polsce zawody balonowe o puchar Gordona Bennetta.
1934 – otwarcie Stadionu na poznańskim Dębcu, w meczu inauguracyjnym Lech Poznań wygrał z Wartą Poznań II 4:0.
1939 – kampania wrześniowa:
bitwa pod Krasnobrodem.
major Henryk Dobrzański sformował w Górach Świętokrzyskich pierwszy oddział partyzancki.
1941 – przeprowadzono pierwsze egzekucje w komorach gazowych w Auschwitz.
1942 – zlikwidowano getto w Szydłowcu.
1943 – rozpoczęła się likwidacja getta w Wilnie.
1944 – wydano dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego – Kodeks Karny Wojska Polskiego.
1944 – 54. dzień powstania warszawskiego: pogorszenie sytuacji wojska i ludności na Żoliborzu, bombardowanie dzielnicy.
1976 – powstał Komitet Obrony Robotników.
1980 – premiera filmu Urodziny młodego warszawiaka.
1991 – Poznań: odbył się pierwszy polski koncert zespołu Deep Purple.
2001 – odbyły się wybory parlamentarne, w których zwyciężyła koalicja SLD-UP.
2004 – w warszawskim kinie Atlantic 21 z 60 startujących osób w wieku od 18 do 40 lat ustanowiło rekord Guinnessa w oglądaniu filmów non stop. Przez 73 godziny obejrzeli 40 filmów.
2005 – na warszawskiej giełdzie zadebiutowały akcje Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

867 – Bazyli I, współregent bizantyjski zamordował Michała III i zasiadł na tronie cesarskim. Dał początek dynastii macedońskiej.
1122 – papież Kalikst II i cesarz niemiecki Henryk V zawarli konkordat wormacki, co zakończyło tzw. spór o inwestyturę.
1386 – Mircza Stary został hospodarem wołoskim.
1459 – Wojna Dwóch Róż: Yorkowie pokonali Lancasterów w bitwie pod Blore Heath.
1538 – wojna wenecko-turecka: wygrana przez Turków bitwa morska pod Prevezą.
1642 – angielska wojna domowa: zwycięstwo Rojalistów w bitwie pod Powick Bridge.
1669 – cesarz Leopold I Habsburg założył Uniwersytet w Zagrzebiu.
1795 – rewolucja francuska: Termidorianie doprowadzili do uchwalenia trzeciej w dziejach Francji konstytucji.
1806 – zakończyła się ekspedycja Lewisa i Clarka, pierwsza, która dotarła drogą lądową do wybrzeża Pacyfiku.
1821 – wojna o niepodległość Grecji: wojska greckie zdobyły miasto Tripoli na Peloponezie i dokonały masakry 32 tysięcy Turków i Żydów.
1846 – niemiecki astronom Johann Gottfried Galle odkrył planetę Neptun.
1846 – wojna amerykańsko-meksykańska: zwycięstwo Amerykanów w bitwie od Monterrey.
1862 – Lew Tołstoj ożenił się z Zofią Bers.
1862 – Otto von Bismarck został premierem Prus.
1862 – wojska USA odniosły decydujące zwycięstwo w bitwie pod Wood Lake podczas wojny z Dakotami.
1868 – Portoryko ogłosiło niepodległość.
1889 – Japonia: założono firmę Nintendo.
1895 – Francja: powstała Powszechna Konfederacja Pracy.
1900 – feldmarszałek Alfred von Waldersee został głównodowodzącym międzynarodowych sił mających stłumić powstanie bokserów w Chinach.
1908 – założono Uniwersytet Alberty w Edmonton.
1910 – pilot Leo Chavez na samolocie Bleriot XI przeleciał nad Alpami.
1913 – francuski pilot Roland Garros przeleciał po raz pierwszy nad Morzem Śródziemnym.
1919 – powstał portugalski klub sportowy CF Os Belenenses.
1920 – Alexandre Millerand został prezydentem Francji.
1923 – Bułgaria: wybuchło powstanie wrześniowe.
1927 – Niemcy przystąpiły do Międzynarodowego Trybunału Rozjemczego w Hadze.
1931 – Meksyk wstąpił do Ligi Narodów.
1932 – powstało Królestwo Arabii Saudyjskiej.
1938 – ogłoszono powszechną mobilizację w Czechosłowacji.
1939 – do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück przybył pierwszy transport Polek.
1939 – podczas Wystawy Światowej w Nowym Jorku zapięczetowano kapsułę czasu zawierającą m.in. 1100 mikrofilmów. Kapsuła ma zostać otwarta w 6939 roku.
1940 – II wojna światowa: rozpoczęła się operacja Menace; desant aliantów na port w Dakarze.
1942 – bitwa stalingradzka: Rosjanie zdobyli tzw. Dom Pawłowa.
1950 – Kongres USA uchwalił ustawę o działalności antyamerykańskiej (początek maccartyzmu).
1965 – II indyjsko-pakistańska wojna o Kaszmir: nastąpiło zawieszenie broni wynegocjowane dzięki pomocy ONZ.
1966 – na Księżycu rozbiła się sonda Surveyor 2.
1970 – premiera filmu Tora! Tora! Tora!.
1973 – po powrocie z wygnania Juan Perón został ponownie wybrany na prezydenta Argentyny.
1976 – zakończyła się załogowa misja kosmiczna Sojuz 22.
1980 – w Pittsburghu odbył się ostatni koncert Boba Marleya.
1982 – Amin Dżemajel został prezydentem Libanu.
1983 – 112 osób zginęło w okolicach lotniska w Abu Dhabi (ZEA) po wybuchu bomby na pokładzie należącego do Gulf Air Boeinga 737.
1983 – Saint Kitts i Nevis został członkiem ONZ.
1985 – w Paryżu otwarto muzeum Pablo Picassa.
1988 – premiera filmu Goryle we mgle.
1991 – Red Hot Chili Peppers wydali swój szósty studyjny album Blood Sugar Sex Magic.
1992 – premiera filmu Gorzkie gody.
1997 – na Słowacji utworzono Park Narodowy Płaskowyż Murański.
1999 – NASA straciła łączność z sondą Mars Climate Orbiter.
2000 – zostały odkryte księżyce Saturna: Siarnaq i Tarvos.
2002 – w Belgii zalegalizowano eutanazję.
2003 – przez ponad dwie godziny 3 mln mieszkańców Szwecji i Danii pozbawionych było prądu.
2008 – w szkole w fińskim Kauhajoki 10 osób zginęło, a 3 zostały ranne w ataku uzbrojonego szaleńca.

Urodzili się [edytuj]

480 p.n.e. – Eurypides, grecki dramaturg (zm. 406 p.n.e.)
63 p.n.e. – Oktawian August, cesarz rzymski (zm. 14)
1158 – Godfryd II Plantagenet, książę Bretanii (zm. 1186)
1161 – Takakura, cesarz Japonii (zm. 1181)
1215 – Kubilaj-chan, wielki chan Mongolii (zm. 1294)
1392 – Filippo Maria Visconti, książę Mediolanu (zm. 1447)
1598 – Eleonora Gonzaga, cesarzowa Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, królowa Czech i Węgier (zm. 1655)
1713 – Ferdynand VI, król Hiszpanii (zm. 1759)
1740 – Go-Sakuramachi, cesarzowa Japonii (zm. 1813)
1771 – Kōkaku, cesarz Japonii (zm. 1840)
1785 – Pehr George Scheutz, szwedzki prawnik, drukarz, wydawca (zm. 1873)
1791 – Johann Franz Encke, niemiecki astronom (zm. 1865)
1819 – Armand Fizeau, francuski fizyk (zm. 1896)
1839 – Pierre-Henri Dorie, francuski misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1866)
1861 – Robert Bosch, niemiecki przemysłowiec (zm. 1942)
1865 – Emmuska Orczy, angielska pisarka pochodzenia węgierskiego (zm. 1947)
1867 – John Lomax, amerykański muzykolog, folklorysta (zm. 1948)
1871 – František Kupka, czeski malarz (zm. 1957)
1873
Tekla Trapszo, polska aktorka (zm. 1944)
Salomea Kruszelnicka, ukraińska śpiewaczka operowa (sopran) (zm. 1952)
1880 – John Boyd Orr, szkocki biolog, polityk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1971)
1883 – Grigorij Zinowiew, radziecki polityk, działacz ruchu bolszewickiego (zm. 1936)
1884 – Władysław Kucharski, polski ekonomista, polityk, minister przemysłu i handlu (zm. 1964)
1889 – Walter Lippmann, amerykański publicysta, socjolog (zm. 1974)
1890 – Friedrich Paulus, niemiecki dowódca wojskowy, feldmarszałek III Rzeszy, dowódca 6 Armii (zm. 1957)
1895 – Zdzisław Górzyński, polski dyrygent (zm. 1977)
1897 – Walter Pidgeon, kanadyjski aktor (zm. 1984)
1898 – Jadwiga Smosarska, polska aktorka (zm. 1971)
1898 – Mieczysław Sokołowski, polski żołnierz AK, podpułkownik, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
1900 – Icyk Fefer, rosyjski poeta pochodzenia żydowskiego (zm. 1952)
1901 – Jaroslav Seifert, czeski poeta, laureat Nagrody Nobla (zm. 1986)
1904 – Andrzej Stopka, polski scenograf, malarz, karykaturzysta (zm. 1973)
1905 – Eugeniusz Stawiński, polski polityk, minister przemysłu lekkiego (zm. 1989)
1906 – Ludwik Świeżawski, polski pisarz (zm. 1991)
1907 – Dominique Aury, francuska pisarka, tłumaczka (zm. 1998)
1913
Lida Skotnicówna, polska taterniczka (zm. 1929)
Carl-Henning Pedersen, duński malarz (zm. 2007)
1914
Leonard Turkowski, polski pisarz (zm. 1985)
Omar Ali Saifuddin III, sułtan Brunei (zm. 1986)
1915 – Clifford Shull, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 2001)
1916
Karel Kuttelwascher, czeski lotnik, as myśliwski (zm. 1959)
Aldo Moro, włoski polityk, premier Włoch (zm. 1978)
Anna Jegorowa, rosyjska lotniczka
1918 – Salvatore Pappalardo, włoski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Palermo (zm. 2006)
1919 – Bogdan Paprocki, polski śpiewak operowy (tenor) (zm. 2010)
1920
Aleksander Arutunian, ormiański kompozytor
Jerzy Zdzisław Kędzierski, polski pisarz, historyk
Mickey Rooney, amerykański aktor
1922
Julian Laskowski, polski żołnierz AK, podporucznik, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 1944)
Jerzy Gałuszka, polski pisarz (zm. 1982)
Tadeusz Tuczapski, polski generał broni, członek WRON (zm. 2009)
1923 – Krystyna Sznerr, polska aktorka, reżyser, śpiewaczka (zm. 1994)
1926 – John Coltrane, amerykański saksofonista jazzowy (zm. 1967)
1927 – Edward Sturlis, polski twórca filmów animowanych, reżyser, scenarzysta (zm. 1980)
1930
Ray Charles, amerykański wokalista jazzowy (zm. 2004)
Piotr Kołodin, radziecki kosmonauta
1931 – Hilly Kristal, amerykański animator kultury, właściciel CBGB (zm. 2007)
1932 – Helena Amiradżibi-Stawińska, polska reżyserka filmowa
1934
Ahmed Szah Chan, tytularny król Afganistanu
Per Olov Enquist, szwedzki pisarz
1936
Valentín Paniagua, peruwiański polityk, prezydent Peru (zm. 2006)
Edward Radziński, rosyjski dramaturg
1938
Romy Schneider, austriacka aktorka (zm. 1982)
Maurice Dugowson, francuski reżyser filmowy (zm. 1999)
1939
Roy Buchanan, amerykański gitarzysta bluesowy (zm. 1988)
Janusz Gajos, polski aktor
1940 – Tim Rose, amerykański piosenkarz, gitarzysta (zm. 2002)
1941
Wojciech Alaborski, polski aktor (zm. 2009)
Navanethem Pillay, południowoafrykańska prawniczka, Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka
1943 – Julio Iglesias, hiszpański piosenkarz
1945 – Igor Iwanow, rosyjski polityk, minister spraw zagranicznych
1948 – Jurij Jechanurow, ukraiński polityk, premier Ukrainy
1949
Bruce Jenkins, amerykański pisarz
Bruce Springsteen, amerykański wokalista, gitarzysta
1953
Janusz Łagodziński, polski aktor
Grzegorz Markowski, polski wokalista zespołu Perfect
1954 – Cherie Booth, angielska prawnik, żona Tony Blaira
1956 – Paolo Rossi, włoski piłkarz, reprezentant Włoch, mistrz świata
1959 – Jason Alexander, amerykański aktor
1960 – Michał Tomaszek, sługa Boży, polski franciszkanin, misjonarz, męczennik (zm. 1991)
1961
William McCool, amerykański astronauta (zm. 2003)
Elizabeth Peña, amerykańska aktorka
1963 – Gabriele Reinsch, niemiecka lekkoatletka, dyskobolka, rekordzistka świata
1964
Michał Pietrzak, polski aktor
Michał Zabłocki, polski reżyser filmowy, poeta, autor tekstów piosenek
1969 – Jan Suchopárek, czeski piłkarz, reprezentant Czech, wicemistrz Europy
1970 – Ani DiFranco, amerykańska piosenkarka
1972 – Sebastian Szczęsny, polski dziennikarz telewizyjny
1976 – Wołodymyr Sydorenko, ukraiński bokser, mistrz świata
1977
András Haklits, chorwacki młociarz
Rachael Yamagata, amerykańska wokalistka
1978 – Tomasz Sokołowski, polski dziennikarz, pisarz
1980 – Rafał Bałecki, polski piłkarz
1981 – Robert Doornbos, holenderski kierowca wyścigowy Formuły 1
1984 – Anneliese van der Pol, amerykańska piosenkarka, aktorka
1988 – Juan Martín del Potro, argentyński tenisista
1988 – David Unterberger, austriacki skoczek narciarski
1989 – Aleksandra Szafraniec, polska siatkarka grająca na pozycji środkowej
1991 – Trevor Morrice, kanadyjski skoczek narciarski
1991 – Melanie Oudin, amerykańska tenisistka

Zmarli [edytuj]
78 – Linus, święty, papież (ur. ?)

1230 – (lub 24 września) Alfons IX, król Leónu (ur. 1171)
1241 – Snorri Sturluson, islandzki poeta (ur. 1179)
1659 – Bogusław Leszczyński, podskarbi wielki koronny, podkanclerzy koronny (ur. ok. 1612)
1728 – Christian Thomasius, niemiecki filozof (ur. 1655)
1738 – Carlo Agostino Badia, włoski kompozytor (ur. 1672)
1738 – Hermann Boerhaave, holenderski lekarz (ur. 1668)
1835 – Vincenzo Bellini, włoski kompozytor (ur. 1801)
1850 – José Gervasio Artigas, urugwajski polityk, bohater narodowy (ur. 1764)
1869 – Eleonora Ziemięcka, polska filozof (ur. 1819)
1870 – Prosper Mérimée, francuski pisarz (ur. 1803)
1871 – Louis-Joseph Papineau, kanadyjski prawnik, polityk, przywódca rebelii w Dolnej Kanadzie (ur. 1786)
1873 – Jean Chacornac, francuski astronom (ur. 1823)
1877 – Urbain Le Verrier, francuski matematyk, astronom (ur. 1811)
1882 – Friedrich Wöhler, niemiecki chemik (ur. 1800)
1885 – Carl Spitzweg, niemiecki malarz, rysownik (ur. 1808)
1889 – Wilkie Collins, angielski pisarz (ur. 1824)
1896 – Ivar Aasen, norweski poeta, językoznawca (ur. 1813)
1902 – Franciszek Salezy Lewental, polski księgarz, wydawca (ur. 1841)
1904 – Émile Gallé, francuski artysta tworzący ze szkła, projektant mebli (ur. 1846)
1908 – Jadwiga Łuszczewska, polska pisarka (ur. 1834)
1917 – Werner Voss, niemiecki lotnik, as myśliwski (ur. 1897)
1922 – Lew Czugajew, rosyjski chemik (ur. 1873)
1929 – Richard Adolf Zsigmondy, niemiecki chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1865)
1930 – Antoni Prochaska, polski historyk (ur. 1852)
1939 – Zygmunt Freud, austriacki neurolog, psychiatra (ur. 1856)
1940 – Bernardyna Maria Jabłońska, błogosławiona, polska zakonnica, założycielka albertynek (ur. 1878)
1943 – Elinor Glyn, brytyjska pisarka, reżyserka filmowa (ur. 1864)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Jerzy Gawin, polski żołnierz AK, porucznik, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1922)
Zofia Jarkowska-Krauze, polska sanitariuszka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1922)
Anna Nelken, polska łączniczka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1926)
Józef Stanek, błogosławiony, polski duchowny katolicki, pallotyn, kapelan AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1916)
Janina Trojanowska-Zborowska, polska łączniczka, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (ur. 1923)
1947 – Nikola Petkow, bułgarski działacz polityczny (ur. 1889)
1958 – Stanisław Zalewski, polski malarz (ur. 1896)
1961 – Anna Czapnikówna, polska aktorka (ur. 1938)
1962 – Józefina Kowalewska, polska tancerka corps de ballet (ur. 1888)
1968 – Francesco Forgione, święty, włoski duchowny katolicki, kapucyn, stygmatyk znany jako Ojciec Pio (ur. 1887)
1970 – Bourvil, francuski aktor (ur. 1917)
1973 – Alexander Sutherland Neill, szkocki pedagog (ur. 1883)
1973 – Pablo Neruda, chilijski poeta, laureat Nagrody Nobla (ur. 1904)
1973 – Kiejstut Żemaitis, polski polityk, minister hutnictwa, rektor AGH (ur. 1906)
1976 – Franciszek Jop, polski duchowny katolicki, biskup opolski (ur. 1897)
1979 – Leszek Armatys, polski historyk filmu, krytyk filmowy (ur. 1928)
1979 – Stanisław Skoneczny, polski pisarz (ur. 1910)
1985 – Teofila Koronkiewicz, polska aktorka (ur. 1901)
1986 – Barbara Gilewska, polska aktorka (ur. ?)
1987 – Bob Fosse, amerykański reżyser filmowy, aktor (ur. 1927)
1988 – Włodzimierz Dworzaczek, polski historyk, heraldyk, genealog, profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza (ur. 1906)
1989 – Adolf Chronicki, polski aktor (ur. 1912)
1993 – Kazimierz Zarzycki, polski aktor (ur. 1917)
1994 – Robert Bloch, amerykański pisarz (ur. 1917)
1994 – Zbigniew Nienacki, polski pisarz (ur. 1929)
1994 – Madeleine Renaud, francuska aktorka (ur. 1900)
1997 – Murray Burnett, amerykański dramaturg (ur. 1910)
1997 – Shirley Clarke, amerykańska reżyserka filmowa (ur. 1919)
2001 – Henryk Tomaszewski, polski aktor, mim, tancerz, choreograf, twórca Wrocławskiego Teatru Pantomimy (ur. 1919)
2002 – John Baptist Wu Cheng-chung, chiński duchowny katolicki, kardynał, biskup Hongkongu (ur. 1925)
2003 – Zofia Chądzyńska, polska pisarka, tłumaczka (ur. 1912)
2004 – Wiesław Machowski, polski aktor (ur. 1921)
2004 – Tadeusz Mroczek, polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1924)
2004 – Stanisław Pietrasiewicz, polski ekonomista, prezes PKO BP (ur. 1929)
2004 – Raja Ramanna, indyjski fizyk atomowy (ur. 1925)
2005 – Jerzy Eysymontt, polski polityk, kierownik Centralnego Urzędu Planowania, wicepremier (ur. 1937)
2005 – Przemysław Gwoździowski, polski saksofonista zespołów: Czerwono-Czarni i Asocjacja Hagaw (ur. 1936)
2006 – Malcolm Arnold, brytyjski kompozytor (ur. 1921)
2006 – Etta Baker, amerykańska wokalistka i gitarzystka bluesowa (ur. 1913)
2006 – Stefan Macner, polski polityk, poseł na Sejm RP (ur. 1934)
2007 – Krzysztof Surlit, polski piłkarz, trener piłkarski (ur. 1955)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

25 września jest 268. (w latach przestępnych 269.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 97 dni.

Święta [edytuj]
imieniny obchodzą: Aurelia, Ermenfryd, Ermenfryda, Firmin, Franciszek, Galfryd, Gaspar, Kamil, Herkulan, Irmfryd, Irmfryda, Kleofas, Minigniew, Piotr, Rufus, Świętopełk, Wawrzyniec, Wincenty, Władysław, Władysława, Włodzimir, Włodzimira i Włodzisław.
Mozambik – Święto Sił Zbrojnych
Polska – Dzień Budowlanych, Dzień Budowlańca[1] (w czasach PRL-u święto obchodzono w ostatnią niedzielę września)[2]
Rwanda – Święto Republiki
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[3][4], obchodzą:
św. Firmin z Amiens (zm. ok. 290 lub w VI wieku; biskup Amiens)[5]
św. Kleofas (uczeń Jezusa)
św. Sergiusz z Radoneża
św. Wincenty Strambi (zm. 1824, biskup)
bł. Władysław z Gielniowa (historyczny patron Polski)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1604 – wojna polsko-szwedzka: wygrana przez Polaków bitwa pod Białym Kamieniem.
1648 – polskie wojsko, w trakcie powstania Chmielnickiego, poniosło pod Piławcami jedną z najbardziej dotkliwych klęsk w swej historii.
1655 – potop szwedzki: Szwedzi rozpoczęli oblężenie Krakowa.
1676 – wojna polsko-turecka: rozpoczęła się bitwa pod Żurawnem.
1793 – II rozbiór Polski: podpisano traktat z Prusami, w którym otrzymały one 58 tys. km. kw. powierzchni Polski.
1794 – insurekcja kościuszkowska: gen. Jan Henryk Dąbrowski wkroczył do Gniezna.
1911 – pilot Michał Scipio del Campo dokonał oblotu pierwszego samolotu polskiej konstrukcji Zbierański i Cywiński.
1921 – nieudany zamach na Józefa Piłsudskiego we Lwowie.
1927 – została otwarta Nowa Synagoga w Gdańsku-Wrzeszczu.
1932 – zostało wydane rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej o wykonywaniu praktyki lekarskiej, które wprowadziło wymóg, aby konieczność medyczna usunięcia ciąży była potwierdzona przez dwóch lekarzy innych niż przeprowadzający zabieg, a podejrzenie, że do poczęcia doszło wskutek przestępstwa zostało stwierdzone odpowiednim zaświadczeniem prokuratora.
1935 – premiera filmu Dwie Joasie.
1937 – pierwszy raz odegrano Hejnał Płocka.
1939 – kampania wrześniowa:
nalot dywanowy na Warszawę; ok. 10 tys. zabitych i 35 tys. rannych.
okręt podwodny ORP Żbik zawinął do szwedzkiego portu, gdzie został internowany.
prezydent Ignacy Mościcki przekazał władzę Rządowi RP na uchodźstwie.
1941 – hitlerowcy rozstrzelali 575 Żydów w Jaszunach koło Wilna.
1943 – Franz Kutschera objął funkcję dowódcy SS i policji na dystrykt warszawski.
1944 – 56. dzień powstania warszawskiego: w nocy wycofała się kanałami z Mokotowa do Śródmieścia część żołnierzy, ludności i władz cywilnych.
1946 – polska administracja przejęła kontrolę nad tzw. Enklawą Policką, zajmowaną do tej pory przez wojska radzieckie.
1953 – władze PRL uwięziły kardynała Stefana Wyszyńskiego.
1954 – przeprowadzono reformę administracyjną; gminy zostały zastąpione przez gromadzkie rady narodowe.
1965 – premiera filmu Popioły.
1973 – premiera filmu Zazdrość i medycyna.
1981 – uchwalono ustawę o przedsiębiorstwach państwowych.
1982 – utwór Autobiografia zespołu Perfect dotarł do pierwszego miejsca Listy Przebojów Programu Trzeciego.
1991 – odbyło się ostatnie losowanie gry liczbowej Super Lotek.
2005 – odbyły się wybory parlamentarne.
2009 – rozpoczęły się rozgrywane na polskich parkietach XXVI Mistrzostwa Europy w Piłce Siatkowej Kobiet.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

275 – Tacyt ogłoszony przez senat rzymskim imperatorem.
303 – św. Ferminiusz z Pampeluny ścięty w Amiens we Francji w czasie wyprawy misyjnej.
1066 – wojska norweskie poniosły klęskę w bitwie pod Stamford Bridge.
1396 – krucjata neapolitańska: europejscy krzyżowcy ponieśli klęskę z Turkami osmańskimi w bitwie pod Nikopolis.
1493 – Krzysztof Kolumb rozpoczął w Kadyksie drugą wyprawę przez Ocean Atlantycki.
1513 – hiszpański konkwistador Vasco Núñez de Balboa odkrył w czasie podboju Panamy Ocean Spokojny.
1555 – w Augsburgu podpisano pokój między cesarzem Karolem V a protestanckimi książętami Rzeszy (tzw. związek szmalkaldzki), który wprowadził zasadę Cuius regio, eius religio.
1598 – król Zygmunt III Waza poniósł klęskę w bitwie pod Linköping, podczas wyprawy wojennej do Szwecji mającej stłumić bunt księcia Karola Sudermańskiego.
1621 – wojna polsko-szwedzka: Szwedzi zdobyli Rygę.
1632 – rosyjska wyprawa założyła twierdzę Jakuck.
1690 – rozpoczęto wydawanie pierwszego amerykańskiego dziennika Publick Occurrences Both Foreign and Domestick.
1759 – wojna siedmioletnia: zwycięstwo wojsk pruskich nad austriackimi w bitwie pod Hoyerswerda.
1768 – wybuchła V wojna rosyjsko-turecka.
1789 – Karta Praw Stanów Zjednoczonych została zatwierdzona przez Amerykański Kongres.
1799 – II koalicja antyfrancuska: rozpoczęła się II bitwa pod Zurychem.
1830 – rozpoczęła się wojna o niepodległość Belgii.
1846 – wojska amerykańscy dowodzeni przez przyszłego prezydenta Zacharego Taylora zajęli meksykańskie miasto Monterrey.
1855 – Drezno: otwarto Gemäldegalerie Alte Meister zaprojektowaną przez Gottfrieda Sempera.
1890 – w Kalifornii utworzono Park Narodowy Yosemite.
1911 – francuski okręt Liberté eksplodował w porcie wojennym w Tulonie. Zginęły 204 osoby, 185 zostało rannych.
1912 – Nowy Jork: założono szkołę dziennikarstwa na Columbia University.
1926 – Mackenzie King po raz drugi został premierem Kanady.
1936 – Gienrich Jagoda został zdymisjonowany przez Stalina z funkcji szefa NKWD.
1941 – w Hiszpanii utworzono Narodowy Instytut Przemysłu (INI).
1943 – wojska radzieckie wyzwoliły Smoleńsk.
1955 – powstały Jordańskie Królewskie Powietrzne Siły Zbrojne – Royal Jordanian Air Force.
1956 – rozpoczęto eksploatację podmorskiego kabla telefonicznego między Szkocją a Nową Fundlandią.
1959 – w Kolombo został postrzelony przez buddyjskiego mnicha premier Cejlonu Solomon Bandaranaike; zmarł następnego dnia.
1962 – na inauguracyjnym posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego proklamowano Ludowo-Demokratyczną Republikę Algierii.
1963 – prokomunistyczny prezydent Dominikany Juan Bosch został obalony przez wojsko.
1964 – w Mozambiku rozpoczęło się antyportugalskie powstanie.
1969 – w Rabacie powołano Organizację Konferencji Islamskiej.
1972 – Norwegowie w referendum wypowiedzieli się przeciwko przystąpieniu do Wspólnoty Europejskiej.
1974 – w tygodniku Nature ukazał się artykuł sugerujący, że freony mogą być odpowiedzialne za niszczenie warstwy ozonowej.
1976 – premiera The Muppet Show.
1976 – w domu perkusisty Larrego Mullena Juniora założono irlandzki zespół rockowy U2.
1978 – w okolicy San Diego w Kalifornii Boeing 727 zderzył się z awionetką typu Cessna 172. Zginęły 144 osoby.
1980 – po śmierci perkusisty Johna Bonhama rozwiązał się angielski hardrockowy zespół Led Zeppelin.
1981 – Belize przystąpiło do ONZ.
1981 – Sandra Day O'Connor jako pierwsza kobieta wybrana sędzią Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych.
1982 – dokonano oblotu samolotu szturmowego Ił-102.
1983 – 38 członków IRA uciekło z północnoirlandzkiego więzienia Maze, unieszkodliwiając wcześniej strażników.
1984 – Jordania jako pierwszy kraj arabski wznowiła stosunki dyplomatyczne z Egiptem, zerwane po podpisaniu egipsko-izraelskiego układu pokojowego w 1979 roku.
1991 – ONZ nałożyła embargo na kraje byłej Jugosławii.
1992 – NASA wystrzeliła sondę Mars Observer.
1992 – otwarto Kanał Ren-Men-Dunaj.
1996 – w Irlandii zamknięto ostatnie azyle sióstr magdalenek.
2000 – wystartował anglojęzyczny kanał informacyjny chińskiej telewizji państwowej – CCTV News.
2004 – huragan Jeanne przeszedł nad Haiti, powodując śmierć co najmniej 1 286 osób i pozbawiając ponad 300 tys. ludzi dachu nad głową.
2008 – Kgalema Motlanthe został zaprzysiężony na prezydenta RPA.
2008 – Polska przystąpiła do Międzynarodowej Agencji Energetycznej.
2008 – piraci somalijscy uprowadzili ukraiński statek przewożący 33 czołgi.
2008 – rozpoczęła się trzecia chińska załogowa misja kosmiczna Shenzhou 7.

Urodzili się [edytuj]

1403 – Ludwik III Andegaweński, książę Andegawenii, książę Kalabrii (zm. 1434)
1599 – Francesco Borromini, włoski architekt (zm. 1667)
1644 – Ole Rømer, duński astronom (zm. 1710)
1657 – Imre Thököly, węgierski polityk, książę Siedmiogrodu (zm. 1705)
1683 – Jean-Philippe Rameau, francuski kompozytor (zm. 1764)
1694 – Henry Pelham, angielski polityk, premier Wielkiej Brytanii (zm. 1754)
1711 – Qianlong, cesarz Chin (zm. 1799)
1744 – Fryderyk Wilhelm II, król Prus (zm. 1797)
1749 – Abraham Gottlob Werner, pruski geolog, mineralog (zm. 1817)
1764 – Fletcher Christian, brytyjski marynarz, przywódca buntu na Bounty (zm. 1790-93)
1804 – Michał Grabowski, polski pisarz (zm. 1863)
1818 – Michał Belina-Czechowski, polski duchowny adwentystów, działacz społeczny (zm. 1876)
1862 – Billy Hughes, australijski polityk, premier Australii (zm. 1952)
1866 – Thomas Morgan, amerykański genetyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1945)
1867 – Jewgienij Miller, rosyjski generał, dyplomata, dowódca białej armii (zm. 1939)
1868 – Jaroslav Kvapil, czeski reżyser teatralny, pisarz (zm. 1950)
1869 – Rudolf Otto, niemiecki filozof, teolog (zm. 1937)
1884 – Tanzan Ishibashi, japoński polityk, premier Japonii (zm. 1973)
1886 – May Sutton Bundy, amerykańska tenisistka, mistrzyni US Open i Wimbledonu (zm. 1975)
1886 – Nobutake Kondo, japoński admirał (zm. 1953)
1887 – Stanisław Śliwiński, polski prawnik (zm. 1959)
1893 – Michał Kozal, błogosławiony, polski duchowny katolicki, biskup włocławski (zm. 1943)
1895 – Stanisław Łapiński, polski aktor (zm. 1972)
1895 – Sylvester Saller, amerykański franciszkanin, biblista, archeolog (zm. 1976)
1896 – Alessandro Pertini, włoski polityk, prezydent Włoch (zm. 1990)
1897 – William Faulkner, amerykański pisarz, laureat Nagrody Nobla (zm. 1962)
1901 – Robert Bresson, francuski reżyser filmowy (zm. 1999)
1902 – Zofia Jaroszewska, polska aktorka (zm. 1985)
1902 – Hanka Ordonówna, polska piosenkarka, aktorka (zm. 1950)
1903 – Mark Rothko, amerykański malarz pochodzenia rosyjskiego (zm. 1970)
1904 – Wojciech Trojanowski, polski lekkoatleta, dziennikarz, uczestnik igrzysk olimpijskich (zm. 1988)
1906 – José Figueres Ferrer, kostarykański polityk, prezydent Kostaryki (zm. 1990)
1906 – Jaroslav Ježek, czeski kompozytor, pianista, dyrygent, aktor (zm. 1942)
1906 – Dymitr Szostakowicz, rosyjski kompozytor (zm. 1975)
1908 – Roger Beaufrand, francuski kolarz torowy, mistrz olimpijski (zm. 2007)
1908 – Irena Lorentowicz, polski malarka, scenograf, pedagog (zm. 1985)
1908 – Eugen Suchoň, słowacki kompozytor (zm. 1993)
1909 – Anatol Fejgin, polski działacz komunistyczny, funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa PRL (zm. 2002)
1910 – Jerzy Srokowski, polski grafik, ilustrator książek, scenograf (zm. 1976)
1912 – Michał Grendys, polski polityk, wiceprzewodniczący FJN (zm. 1987)
1912 – Jadwiga Kuryluk, polska aktorka (zm. 1995)
1913 – Josef Bican, czeski piłkarz, reprezentant Austrii i Czechosłowacji (zm. 2001)
1916 – Eduardo Noriega, meksykański aktor (zm. 2007)
1916 – Bogdan Zakrzewski, polski historyk literatury
1919 – Stanisław Hadyna, polski kompozytor, dyrygent (zm. 1999)
1920 – Władysław Bochenek, polski pisarz, tłumacz
1920 – Siergiej Bondarczuk, rosyjski aktor, reżyser filmowy (zm. 1994)
1921 – Stefan Csorich, polski hokeista, uczestnik Igrzysk Olimpijskich (zm. 2008)
1921 – Robert Muldoon, nowozelandzki polityk, premier Nowej Zelandii (zm. 1992)
1922 – Hammer DeRoburt, polityk Nauru, prezydent Nauru (zm. 1992)
1922 – Roger Etchegaray, francuski duchowny katolicki, arcybiskup Marsylii, kardynał
1923 – Sam Rivers, amerykański saksofonista jazzowy, kompozytor
1926 – Tadeusz Pluciński, polski aktor
1926 – Aldo Ray, amerykański aktor (zm. 1991)
1928 – Harold Becker, amerykański reżyser filmowy
1929 – Stanisław Goszczurny, polski pisarz (zm. 2003)
1929 – Barbara Walters, amerykańska prezenterka telewizyjna
1930 – Bogusz Bilewski, polski aktor (zm. 1995)
1932 – Glenn Gould, kanadyjski pianista (zm. 1982)
1932 – Adolfo Suárez, hiszpański polityk, premier Hiszpanii
1933 – Tomasz Niewodniczański, polski fizyk jądrowy (zm. 2010)
1934 – John Bull, amerykański astronauta (zm. 2008)
1935 – Mieczysław Całka, polski aktor (zm. 2003)
1935 – Andrzej Głoskowski, polski aktor
1935 – Maj Sjöwall, szwedzki pisarz
1936 – Teresa Kałuda, polska aktorka
1938 – Jonathan Motzfeldt, grenlandzki polityk, premier Grenlandii
1939 – Feroz Khan, indyjski aktor (zm. 2009)
1940 – Edward Czernik, polski lekkoatleta, skoczek wzwyż, uczestnik igrzysk olimpijskich
1943 – Robert Gates, amerykański polityk, dyrektor CIA, sekretarz obrony
1944 – Michael Douglas, amerykański aktor
1945 – Tomasz Ciecierski, polski malarz
1945 – Dee Dee Warwick, amerykańska piosenkarka (zm. 2008)
1946 – Andrzej Sobczak, polski autor tekstów piosenek, artysta kabaretowy, felietonista
1948 – Charles de Gaulle, francuski polityk, poseł do Parlamentu Europejskiego
1949 – Anson Williams, amerykański reżyser filmowy, aktor
1949 – Kuba Zaklukiewicz, polski aktor (zm. 1998)
1950 – Stanisław Szozda, polski kolarz szosowy, zwycięzca Tour de Pologne i Wyścigu Pokoju, wicemistrz olimpijski, mistrz świata
1951 – Abdellah Blinda, marokański trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Maroka (zm. 2010)
1951 – Mark Hamill, amerykański aktor
1951 – Tomasz Jasiński, polski historyk
1952 – Christopher Reeve, amerykański aktor (zm. 2004)
1954 – Antymos Apostolis, polski gitarzysta pochodzenia greckiego zespołu SBB
1954 – Mirosław Mojsiuszko, polski piłkarz, trener piłkarski, działacz sportowy
1954 – Jacek Skubikowski, polski piosenkarz, kompozytor, autor tekstów piosenek (zm. 2007)
1955 – Karl-Heinz Rummenigge, niemiecki piłkarz, reprezentant Niemiec, mistrz Europy, wicemistrz świata
1955 – Steven Severin, brytyjski muzyk zespołu Siouxsie & the Banshees
1955 – Zucchero, włoski piosenkarz
1957 – Wojciech Biedroń, polski reżyser, aktor
1958 – Michael Madsen, amerykański aktor
1960 – Ihor Biełanow, ukraiński piłkarz, reprezentant Związku Radzieckiego, laureat Złotej Piłki
1960 – Mariusz Łukasiewicz, polski przedsiębiorca, założyciel Lukas Banku i Eurobanku (zm. 2004)
1961 – Heather Locklear, amerykańska aktorka
1962 – Dariusz Wdowczyk, polski piłkarz, trener piłkarski, reprezentant Polski
1964 – Carlos Ruiz Zafón, hiszpański pisarz
1965 – Mariusz Kamiński, polski polityk, poseł na Sejm RP, szef CBA
1965 – Scottie Pippen, amerykański koszykarz, reprezentant USA, mistrz olimpijski
1966 – Stanisław Bunin, rosyjski pianista
1968 – Will Smith, amerykański aktor
1969 – Catherine Zeta-Jones, walijska aktorka
1973 – Tijjani Babangida, nigeryjski piłkarz, reprezentant Nigerii
1974 – Daniel Kessler, amerykański gitarzysta zespołu Interpol
1976 – Petit, portugalski piłkarz, reprezentant Portugalii
1977 – Łukasz Borowicz, polski dyrygent
1977 – Dominika Kurdziel, polska perkusistka, wokalistka, aktorka
1978 – Martin Koukal, czeski biegacz narciarski
1978 – Mārtiņš Rubenis, łotewski saneczkarz, medalista olimpijski
1978 – Rafał Wiechecki, polski polityk, minister gospodarki morskiej
1978 – Radosław Wnuk, polski siatkarz
1980 – T.I., amerykański raper, aktor
1983 – Marcin Burkhardt, polski piłkarz, reprezentant Polski
1986 – Rafał Karcz, polski zawodnik kick-boxingu
1986 – Asan Tachtachunow, kazachski skoczek narciarski
1987 – Monica Niculescu, rumuńska tenisistka
1990 – Mao Asada, japońska łyżwiarka figurowa
1991 – Emmy Clarke, amerykańska aktorka
Zmarli [edytuj]
303 – Firminiusz, święty, hiszpański misjonarz (ur. 272)
1066 – Harald III Surowy, król Norwegii (ur. ok. 1015)
1086 – Wilhelm VIII, książę Akwitanii (ur. 1025)
1185 – (lub 25 listopada) Lucjusz III, papież (ur. ok. 1110)
1506 – Filip I Piękny, książę Burgundii, król Kastylii (ur. 1478)
1534 – Klemens VII, papież (ur. 1478)
1617 – Go-Yozei, cesarz Japonii (ur. 1572)
1617 – Franciszek Suarez, hiszpański filozof (ur. 1548)
1630 – Ambrosio Spinola, hiszpański dowódca wojskowy, kondotier (ur. 1569)
1665 – Maria Anna Habsburg, księżna Bawarii, żona Maksymiliana I (ur. 1610)
1777 – Johann Heinrich Lambert, szwajcarski matematyk, filozof, fizyk, astronom pochodzenia francuskiego (ur. 1728)
1849 – Johann Strauss (ojciec), austriacki kompozytor (ur. 1804)
1866 – Fryderyk Skarbek, hrabia, polski ekonomista, pisarz, historyk, polityk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego (ur. 1792)
1896 – Wanda Malczewska, sługa Boża, polska mistyczka (ur. 1822)
1931 – Aleksander Skrzyński, polski polityk, premier Polski (ur. 1882)
1933 – Paul Ehrenfest, austriacki fizyk, matematyk (ur. 1880)
1939 – Stanisław Janicki, polski polityk, minister rolnictwa i dóbr państwowych (ur. 1872)
1939 – Helena Marcello-Palińska, polska aktorka (ur. 1860)
1940 – Stefan Frankowski, polski kontradmirał, dowódca Morskiej Obrony Wybrzeża (ur. 1887)
1942 – Władysław Joungan, polski teolog, historyk (ur. ?)
1942 – Andrievs Niedra, łotewski duchowny luterański, poeta, dziennikarz, polityk, premier Łotwy (ur. 1871)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
Eugeniusz Lokajski, polski lekkoatleta, uczestnik Igrzysk Olimpijskich, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1908)
1954 – Vitaliano Brancati, włoski pisarz (ur. 1907)
1954 – Eugeni d'Ors, hiszpański pisarz, filozof (ur. 1882)
1958 – John Watson, amerykański psycholog (ur. 1878)
1963 – Georg Lindemann, niemiecki generał III Rzeszy, dowódca 18 Armii (ur. 1884)
1963 – Kurt Zeitzler, niemiecki generał III Rzeszy, szef Sztabu Generalnego Wojsk Lądowych (ur. 1895)
1967 – Stanisław Sosabowski, polski generał, dowódca 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej (ur. 1892)
1968 – Cornell Woodrich, amerykański pisarz (ur. 1903)
1970 – Erich Maria Remarque, niemiecki pisarz (ur. 1898)
1972 – Aleksander Kobzdej, polski malarz (ur. 1920)
1976 – Adam Vetulani, polski historyk prawa, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (ur. 1901)
1980 – John Bonham, brytyjski perkusista zespołu Led Zeppelin (ur. 1948)
1980 – Lewis Milestone, amerykański reżyser filmowy (ur. 1895)
1983 – Leopold III Koburg, król Belgów (ur. 1901)
1983 – Roman Wójtowicz, polski aktor (ur. 1908)
1984 – Walter Pidgeon, kanadyjski aktor (ur. 1897)
1985 – Zofia Jaroszewska, polska aktorka (ur. 1902)
1986 – Hans Batz, niemiecki polityk (ur. 1927)
1986 – Nikołaj Siemionow, rosyjski chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1896)
1987 – Mary Astor, amerykańska aktorka (ur. 1906)
1987 – Emlyn Williams, walijski aktor, reżyser filmowy (ur. 1905)
1988 – Kazimierz Konrad, polski operator filmowy (ur. 1921)
1991 – Klaus Barbie, niemiecki działacz nazistowski, zbrodniarz wojenny (ur. 1913)
1991 – Viviane Romance, francuska aktorka (ur. 1912)
1992 – César Manrique hiszpański malarz, rzeźbiarz, architekt, ekolog (ur. 1919)
1993 – Maciej Borniński, polski aktor (ur. 1929)
1997 – Maria Modzelewska, polska aktorka (ur. 1903)
1999 – Teodor Kocerka, polski wioślarz, wielokrotny medalista olimpijski, mistrzostw świata i Europy (ur. 1927)
1999 – Marion Zimmer Bradley, amerykańska pisarka fantasy (ur. 1930)
2003 – Stanisław Michalski, polski duchowny katolicki, kapelan emigracji, pułkownik artylerii WP (ur. 1916)
2003 – Franco Modigliani, amerykański ekonomista, laureat Nagrody Nobla (ur. 1918)
2003 – Edward Said, amerykański teoretyk postkolonializmu (ur. 1935)
2005 – Kazimierz Głazek, polski taternik, alpinista (ur. 1939)
2006 – Maria Ewa Dziewulska, polska charakteryzatorka pracująca również w USA
2007 – István Gaál, węgierski reżyser filmowy (ur. 1933)
2007 – Haidar Abdel Shafi, palestyński polityk, dyplomata, założyciel Organizacji Wyzwolenia Palestyny (ur. 1919)
2008 – Horatiu Radulescu, rumuński kompozytor (ur. 1942)
2009 – Willy Breinholst, duński pisarz (ur. 1918)
2009 – Alicia de Larrocha, hiszpańska pianistka (ur. 1923)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

27 września jest 270. (w latach przestępnych 271.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 95 dni.

Święta [edytuj]
imieniny obchodzą: Adolf, Adolfa, Amadeusz, Eleazar, Gaja, Gajusz, Hiltruda, Jan, Mirabella, Mirela, Przedbor, Urban, Wawrzyniec, Wincenty,Zybart, Zybert, Zybracht i Zygbert.
Belgia – Święto Społeczności Francuskiej (święto Walonii)
międzynarodowe – Światowy Dzień Turystyki (ustanowione w 1979 przez Światową Organizację Turystyki, agendę ONZ)
Polska – Dzień Podziemnego Państwa Polskiego (święto o charakterze państwowym)
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[1][2], obchodzą:
św. Wincenty à Paulo
św. Euzebiusz (papież)
Wydarzenia w Polsce [edytuj]

Bitwa pod Kircholmem (1605) na obrazie Pietera Snayersa1331 – Władysław I Łokietek stoczył z zakonem krzyżackim nierozstrzygniętą bitwę pod Płowcami.
1387 – hospodar mołdawski Piotr I złożył we Lwowie hołd lenny Władysławowi Jagielle i Jadwidze.
1422 – Polska i Litwa podpisały pokój melneński z zakonem krzyżackim.
1446 – pod Tatowem wojska Koszalina pokonały oddziały kołobrzeskie, w bitwie o kontrolę nad handlem morskim.
1605 – wojna polsko-szwedzka: siły polsko-litewskie pod dowództwem Jana Karola Chodkiewicza rozgromiły Szwedów w bitwie pod Kircholmem.
1660 – wojna polsko-rosyjska: zakończyła się bitwa pod Lubarem.
1735 – początek obrad Sejmu zwyczajnego pacyfikacyjnego (pod węzłem konfederacji warszawskiej). Pierwszy Sejm za czasów Augusta III Sasa.
1785 – w pobliżu Dębek zatonął brytyjski statek General Carleton.
1842 – w Nysie powstało zgromadzenie zakonne sióstr św. Elżbiety.
1879 – otwart Port Drzewny w Bydgoszczy.
1921 – arcybiskup Jerzy (Jaroszewski) wybrany pierwszym prawosławnym Metropolitą Warszawskim i całej Polski.
1926 – powstał trzeci rząd Kazimierza Bartla.
1928 – ustanowiono Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
1939 – kampania wrześniowa:
gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski powołał Służbę Zwycięstwu Polski.
powstały Szare Szeregi.
1942 – powołano Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom (Żegota).
1943 – żołnierze AK wysadzili w Choszczówce niemiecki pociąg pancerny jadący z Gdańska na front wschodni.
1944 – 58. dzień powstania warszawskiego: kapitulacja Mokotowa.
1947 – na naradzie partii komunistycznych i robotniczych w Szklarskiej Porębie utworzono Kominform.
1949 – ukazało się pierwsze kieleckiego dziennika Słowo Ludu.
1959 – premiera filmu Lotna.
1988 – Mieczysław F. Rakowski został premierem.
1990 – Polska ponownie przystąpiła do Interpolu.
1990 – uchwalono ustawę o wyborze prezydenta RP.
1991 – premiera filmu Trzy dni bez wyroku.
1995 – odsłonięto Pomnik Żegoty w Warszawie.
2004 – premier Marek Belka i kanclerz Niemiec Gerhard Schröder uzgodnili, że nie będzie żadnych roszczeń reparacyjnych pomiędzy dwoma krajami.
2004 – powstała komercyjna sieć radiowa RMF MAXXX.
2007 – na antenie TVP2 wyemitowano pierwszy odcinek serialu Barwy szczęścia.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

1529 – I wojna austriacko-turecka: rozpoczęło się oblężenie Wiednia.
1540 – papież Paweł III zatwierdził reguły zakonu jezuitów.
1590 – 13 dni po wyborze zmarł na malarię papież Urban VII, kończąc w ten sposób najkrótszy pontyfikat w historii papiestwa.
1799 – duński prokurator generalny Christian Colbiørnsen wydał dekret łagodzący cenzurę.
1810 – wojny napoleońskie: zwycięstwo wojsk portugalsko-brytyjskich w bitwie pod Buçaco.
1821 – Meksyk uzyskał niepodległość od Hiszpanii.
1822 – Jean François Champollion poinformował o odczytaniu egipskich hieroglifów wyrytych na Kamieniu z Rosetty.
1825 – w Anglii uruchomiono pierwszą linię kolejową.
1854 – po kolizji z francuskim okrętem SS Vesta, u wybrzeży Nowej Fundlandii zatonął brytyjski SS Arctic. Zginęło ponad 300 osób.
1884 – została otwarta Węgierska Opera Państwowa w Budapeszcie.
1905 – Albert Einstein opublikował pracę o równoważności masy i energii.
1908 – rozpoczęła się seryjna produkcja Forda T.
1916 – Zauditu została cesarzową Etiopii.
1922 – król Grecji Konstantyn I Glücksburg abdykował po porażce Grecji w wojnie z Turcją.
1932 – włoski transatlantyk SS Rex rozpoczął swój pierwszy rejs.
1936 – otwarto odcinek autostrady Berlin-Szczecin.
1938 – w Glasgow zwodowano transatlantyk RMS Queen Elizabeth.
1940 – II wojna światowa: Niemcy, Włochy i Japonia podpisały Pakt Trzech.
1941 – Reinhard Heydrich został mianowany Protektorem Czech i Moraw.
1956 – amerykański pilot-oblatywacz, kpt. Milburn Apt, podczas lotu samolotem Bell X-2 nad pustynią Mojave (Kalifornia) jako pierwszy człowiek przekraczył barierę prędkości 3 machów. Chwilę później zginął w katastrofie.
1961 – Sierra Leone zostało członkiem ONZ.
1964 – komisja Warrena przedstawiła raport stwierdzający, że Lee Harvey Oswald był jedynym zabójcą odpowiedzialnym za śmierć prezydenta Kennedy'ego.
1973 – rozpoczęła się załogowa misja kosmiczna Sojuz 12.
1977 – powstała sieć telewizji kablowej USA Network.
1981 – otwarto pierwszą linię szybkiej kolei TGV Paryż-Lyon.
1983 – premiera serialu Powrót do Edenu.
1983 – Richard Stallman ogłosił w Usenecie rozpoczęcie projektu GNU.
1984 – odkryto kometę 102P/Shoemaker.
1987 – założono Węgierskie Forum Demokratyczne (MDF).
1993 – NASA utraciła kontakt z sondą Mars Pathfinder.
1993 – Suchumi zostało zajęte przez abchaskich separatystów, którzy następnie dokonali masakry mieszkających w mieście Gruzinów.
1996 – Kabul został zdobyty przez talibów.
1998 – Helmut Kohl po porażce CDU w wyborach parlamentarnych stracił stanowisko kanclerza. Nowym kanclerzem został szef SPD Gerhard Schröder.
1998 – założono firmę Google.
2001 – w budynku parlamentu szwajcarskiego kantonu Zug szaleniec Friedrich Leibacher zastrzelił 14 lokalnych polityków, zranił 18 osób, po czym popełnił samobójstwo.
2002 – Timor Wschodni został członkiem ONZ.
2003 – Europejska Agencja Kosmiczna: rozpoczęła się misja sondy SMART-1.
2004 – Turcja zmieniła swój kodeks karny, dzięki czemu możliwe stało się rozpoczęcie negocjacji członkowskich z Unią Europejską.
2004 – z wystawy w Luwrze w Paryżu skradziono dwa diamenty warte 11,5 mln euro.
2007 – szafranowa rewolucja: podczas demonstracji w stolicy Birmy Rangunie zginęło 9 osób, w tym japoński fotoreporter.
2008 – 17 osób zginęło w wybuchu samochodu-pułapki w Damaszku.
2008 – Zhai Zhigang jako pierwszy Chińczyk odbył spacer kosmiczny.
2009 – odbyły się wybory parlamentarne w Niemczech.

Urodzili się [edytuj]

1271 – Wacław II, król Czech i Polski (zm. 1305)
1275 – Jan II Pokojowy, książę Brabancji (zm. 1312)
1389 – Cosimo Medici, władca Florencji (zm. 1464)
1533 – Stefan Batory, król Polski (zm. 1586)
1601 – Ludwik XIII Burbon, król Francji i Nawarry (zm. 1643)
1696 – Alfons Liguori, święty, włoski duchowny katolicki, biskup, założyciel redemptorystów, doktor Kościoła, poeta (zm. 1787)
1719 – Abraham Gotthelf Kästner, niemiecki matematyk (zm. 1800)
1781 – Wilhelm I Wirtemberski, król Wirtembergii (zm. 1864)
1783 – Augustyn I, meksykański wojskowy, polityk, cesarz Meksyku (zm. 1824)
1858 – Michał Kajka, polski poeta, działacz na Mazurach (zm. 1940)
1864 – Andrej Hlinka, słowacki ksiądz, polityk (zm. 1938)
1871 – Grazia Deledda, włoska pisarka, laureatka Nagrody Nobla (zm. 1936)
1878 – Marian Dąbrowski, polski dziennikarz, wydawca, polityk, poseł na Sejm RP, prezes Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych (zm. 1958)
1885 – Stanisław Pigoń, polski historyk literatury (zm. 1968)
1894 – Lothar von Richthofen, niemiecki lotnik (zm. 1922)
1897 – Michał Kaczorowski, polski ekonomista, polityk, minister (zm. 1975)
1905 – Ernst Baier, niemiecki łyżwiarz figurowy (zm. 2001)
1906 – Jim Thompson, amerykański pisarz (zm. 1977)
1907 – Bronisława Gerson-Dobrowolska, polska aktorka (zm. 1981)
1918 – Tadeusz Andersz, polski pilot myśliwców, generał (zm. 2007)
1918 – Martin Ryle, brytyjski fizyk, astronom, laureat nagrody Nobla (zm. 1984)
1919 – Jadwiga Stańczakowa, polska pisarka (zm. 1996)
1921 – John Patterson, amerykański prawnik, polityk
1922 – Arthur Penn, amerykański reżyser filmowy
1924 – Bud Powell, amerykański pianista jazzowy (zm. 1966)
1924 – Josef Škvorecký, czeski pisarz
1925 – Eustachy Kossakowski, polski fotografik (zm. 2001)
1926 – Stanisław Kardaś, polski lekkoatleta płotkarz (zm. 2007)
1927 – Romano Scarpa, włoski rysownik komiksów Disneya (zm. 2005)
1931 – Włodzimierz Musiał, polski aktor
1931 – Stefan Witkowski, polski szachista, dziennikarz (zm. 2007)
1932 – Geoff Bent, angielski piłkarz (zm. 1958)
1932 – Lucjan Kaszycki, polski kompozytor
1933 – Lina Medina, Peruwianka, najmłodsza znana matka w historii medycyny
1933 – Michał Misiorny, polski pisarz, publicysta, krytyk teatralny (zm. 2005)
1933 – Will Sampson, amerykański aktor pochodzenia indiańskiego (zm. 1987)
1934 – Wilford Brimley, amerykański aktor
1935 – Andrzej Brycht, polski pisarz, poeta, scenarzysta (zm. 1998)
1935 – Stefan Moskwa, polski duchowny katolicki, biskup przemyski (zm. 2004)
1937 – Lubomir Baran, polski geodeta, członek PAN, przewodniczący Komitetu Geodezji PAN (zm. 2009)
1937 – Władysław Kawula, polski piłkarz, reprezentant Polski (zm. 2008)
1938 – Jean-Loup Dabadie, francuski scenarzysta filmowy, kompozytor
1940 – Rudolph Moshammer, niemiecki projektant mody (zm. 2005)
1942 – Wojciech Jastrzębowski, polski operator filmowy
1942 – Dith Pran, kambodżański fotoreporter (zm. 2008)
1942 – Alvin Stardust, angielski piosenkarz
1943 – Randy Bachman, kanadyjski muzyk
1947 – Dick Advocaat, holenderski piłkarz, trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Holandii
1947 – Meat Loaf, amerykański wokalista, aktor
1951 – Péter Baczakó, węgierski sztangista (zm. 2008)
1952 – Dumitru Prunariu, rumuński kosmonauta
1953 – Wacław Depo, polski duchowny, biskup zamojsko-lubaczowski
1953 – Claudio Gentile, włoski piłkarz
1960 – Jean-Marc Barr, francuski aktor, reżyser filmowy
1961 – Waldemar Matysik, polski piłkarz, reprezentant Polski
1963 – Michał Rosa, polski reżyser filmowy
1965 – Steve Kerr, amerykański koszykarz
1966 – Stephanie Wilson, amerykańska astronautka
1968 – Matjaž Zupan, słoweński skoczek narciarski, trener skoków narciarskich
1971 – Agata Kulesza, polska aktorka
1972 – Gwyneth Paltrow, amerykańska aktorka
1972 – Lhasa de Sela, amerykańska piosenkarka (zm. 2010)
1975 – Tim Campbell, australijski aktor
1975 – Krzysztof Nowak, polski piłkarz, reprezentant Polski (zm. 2005)
1976 – Francesco Totti, włoski piłkarz
1977 – Andrus Värnik, estoński lekkoatleta, oszczepnik
1978 – Brad Arnold, amerykański perkusista i wokalista grupy 3 Doors Down
1978 – Ani Lorak, ukraińska piosenkarka
1979 – Gabriel Fleszar, polski piosenkarz
1980 – Asashoryu, mongolski sumita
1980 – Kristopher Turner, kanadyjski aktor
1980 – David Vandenbossche, francuski piłkarz
1982 – Lil' Wayne, amerykański raper, aktor
1982 – Markus Rosenberg, szwedzki piłkarz
1984 – Angela Haynes, amerykańska tenisistka
1984 – Avril Lavigne, kanadyjska piosenkarka
1986 – Yasmin Knock, niemiecka piosenkarka, urodzona na St. Lucia
1987 – Olga Puczkowa, rosyjska tenisistka
1989 – Ephraim Beks, holenderski wokalista zespołu Lexington Bridge

Zmarli [edytuj]

1104 – Piotr I, król Aragonii i Nawarry (ur. 1069)
1557 – Go-Nara, cesarz Japonii (ur. 1497)
1590 – Urban VII, papież (ur. 1521)
1612 – Piotr Skarga, teolog, pisarz, kanonik lwowski, jezuita, kaznodzieja królewski, pierwszy rektor Uniwersytetu Wileńskiego (ur. 1536)
1651 – Maksymilian I Bawarski, książę i elektor Bawarii (ur. 1573)
1660 – Wincenty à Paulo, święty, francuski duchowny katolicki (ur. 1580)
1700 – Innocenty XII, papież (ur. 1615)
1735 – Peter Artedi, szwedzki przyrodnik (ur. 1705)
1783 – Étienne Bézout, francuski matematyk (ur. 1730)
1834 – Eliza Radziwiłłówna, polska księżniczka, pierwsza miłość cesarza Wilhelma I (ur. 1803)
1891 – Iwan Gonczarow, rosyjski pisarz (ur. 1812)
1917 – Edgar Degas, francuski malarz, rzeźbiarz (ur. 1834)
1921 – Engelbert Humperdinck, niemiecki kompozytor (ur. 1854)
1940 – Julius Wagner-Jauregg, austriacki lekarz psychiatra, laureat Nagrody Nobla (ur. 1857)
1940 – Ludwik Paszkiewicz, polski pilot myśliwski należący do Dywizjonu 303
1941 – Norbert Barlicki, polski prawnik, działacz polityczny, przywódca PPS, publicysta (ur. 1880)
1944 – Wacław Janaszek, polski żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1903)
1944 – Gustaw Kryński, polski operator filmowy (ur. 1893)
1944 – Siergiej Michajłowicz Prokudin-Gorski, rosyjski fotografik (ur. 1863)
1945 – Władysław Byrka, polski prawnik, ekonomista, minister (ur. 1878)
1956 – William Edward Boeing, amerykański konstruktor lotniczy, lotnik, przemysłowiec, założyciel Boeing Company (ur. 1881)
1958 – Marian Dąbrowski, polski dziennikarz, wydawca, polityk, poseł na Sejm RP, prezes Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych (ur. 1878)
1965 – Clara Bow, amerykańska aktorka (ur. 1905)
1966 – Albert Renger-Patzsch, niemiecki fotografik (ur. 1897)
1967 – Feliks Jusupow, rosyjski książę, zabójca Grigorija Rasputina (ur. 1887)
1969 – Julian Horodecki, polski działacz polityczny (ur. 1907)
1975 – Kazimierz Moczarski, polski dziennikarz, pisarz, żołnierz AK (ur. 1907)
1977 – Wiktor Trojanowski, polski weterynarz, polityk, minister (ur. 1906)
1979 – Jimmy McCulloch, szkocki gitarzysta zespołu Wings (ur. 1953)
1981 – Bronisław Malinowski, polski lekkoatleta, biegacz (ur. 1951)
1981 – Robert Montgomery, amerykański aktor (ur. 1904)
1981 – Eugenia Śnieżko-Szafnaglowa, polska aktorka, tancerka (ur. 1898)
1985 – Lloyd Nolan, amerykański aktor (ur. 1902)
1986 – Cliff Burton, amerykański basista zespołu Metallica (ur. 1962)
1989 – Jerzy Szabłowski, polski historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego
1991 – Irena Gumowska, polska dziennikarka, autorka poradników kulinarnych (ur. 1912)
1991 – Stefan Kisielewski, polski pisarz, felietonista, kompozytor (ur. 1911)
1991 – Eryk Lipiński, polski rysownik, karykaturzysta, satyryk (ur. 1908)
1992 – Zygmunt Komorowski, polski afrykanista, socjolog, antropolog, poeta, ojciec Bronisława Komorowskiego (ur. 1925)
1996 – Mohammad Nadżibullah, afgański polityk, prezydent Afganistanu (ur. 1947)
2003 – Donald O'Connor, amerykański aktor, piosenkarz (ur. 1925)
2007 – Darcy Robinson, włoski hokeista (ur. 1981)
2008 – Krystyna Moszumańska-Nazar, polska kompozytorka (ur. 1924)
2009 – Jerzy Giżycki, polski krytyk filmowy (ur. 1919)
2009 – Leszek Świgoń, polski aktor (ur. 1948)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

28 września jest 271. (w latach przestępnych 272.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 94 dni.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Alodiusz, Amalia, Bernardyn, Eksuperiusz, Jan, Laurencjusz, Marek, Myślibor, Myślibora, Salomon, Sylwin, Sylwina, Tymon, Wacław, Wacława, Więcesław, Więcesława i Wawrzyniec.
Czechy
Święto Państwowości Czeskiej
Dzień św. Wacława, patrona Czech
międzynarodowe – Światowy Dzień Walki z Wścieklizną[1] (ONZ i UE – Kalendarz weterynaryjny UE 2009-2011)[2]
Tajwan – Dzień Nauczyciela
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[3][4], obchodzą:
św. Wacław Czeski

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1591 – włoski podróżnik Jan Bernard Bonifacio przekazał Gdańskowi, w zamian za dożywocie w Domu Profesorów, swój księgozbiór uratowany z zatopionego 25 sierpnia statku.
1651 – zawarto ugodę polsko-kozacką w Białej Cerkwi, kończącą powstanie Chmielnickiego.
1794 – insurekcja kościuszkowska: rozpoczęła się bitwa pod Łabiszynem.
1865 – w Warszawie odbyła się prapremiera Strasznego Dworu, zakończona wielką manifestacją patriotyczną.
1878 – w Krakowie zaprezentowano publiczności obraz Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem.
1901 – otwarto Teatr Wielki w Łodzi.
1929 – zainaugurowało działalność Państwowe Konserwatorium Muzyczne w Katowicach.
1939 – kampania wrześniowa:
skapitulowała Warszawa.
III Rzesza i ZSRR dokonały wbrew prawu międzynarodowemu wytyczenia granicy niemiecko-sowieckiej na okupowanym wojskowo terytorium Polski.
rozpoczęła się bitwa pod Szackiem.
1944 – 59. dzień powstania warszawskiego: od tego dnia punktami oporu powstańczego były Żoliborz i Śródmieście.
1946 – w katastrofie kolejowej na stacji Łódź Kaliska zginęło 21 osób, a ponad 40 zostało rannych.
1953 – na żądanie władz PRL przewodnictwo Konferencji Episkopatu Polski przejął biskup Michał Klepacz.
1958 – Karol Wojtyła został mianowany biskupem.
1977 – w Zamościu odnotowano wrześniowe minimum temperatury (-6,0 °C).
1978 – kardynał Karol Wojtyła otworzył obecne Muzeum Katedralne im. Jana Pawła II na Wawelu.
1990 – wystartowała druga w kraju komercyjna rozgłośnia radiowa – Radio ZET.
1999 – utworzono Stobrawski Park Krajobrazowy.
2001 – premiera filmu Cześć Tereska.
Wydarzenia na świecie [edytuj]

28 września 480 p.n.e. – II wojna perska: flota grecka pod dowództwem Temistoklesa pokonała w bitwie pod Salaminą Persów.
48 p.n.e. – Gnejusz Pompejusz został zamordowany z polecenia władcy Egiptu Ptolemeusza XIII.
351 – Konstancjusz II pokonał Magnencjusza w bitwie pod Mursją.
787 – rozpoczął się Sobór nicejski II.
995 – Przemyślidzi i Wrszowcy dokonali rzezi czeskiego rodu Sławnikowiców, z których wywodził się święty Wojciech.
1066 – Wilhelm Zdobywca wraz ze swą armią wylądował w Anglii – rozpoczęła się inwazja Normanów.
1322 – zwycięstwo wojsk bawarskich nad austriackimi w bitwie pod Mühldorf.
1362 – Urban V został wybrany na papieża.
1448 – Christian I został koronowany na króla Danii.
1538 – wojna wenecko-turecka: wygrana przez Turków bitwa morska pod Prevezą.
1542 – Juan Rodríguez Cabrillo jako pierwszy Europejczyk dotarł do Kalifornii.
1708 – wojna o sukcesję hiszpańską: zwycięstwo wojsk angielsko-austriacko-holenderskich nad francuskimi w bitwie pod Wijendaal.
1781 – wojna o niepodległość USA: rozpoczęło się oblężenie Yorktown.
1823 – papież Leon XII rozpoczął swój pontyfikat.
1864 – w Londynie została utworzona I Międzynarodówka.
1867 – Toronto zostało stolicą prowincji Ontario.
1870 – wojna francusko-pruska: kapitulacja Strasburga.
1893 – powstał klub sportowy FC Porto.
1895 – w holenderskim Grave założono zgromadzenie zakonne Misjonarze Świętej Rodziny.
1911 – pod pretekstem naruszenia włoskich interesów w tureckiej Trypolitanii i Cyrenajce Włochy przedstawiły Turcji ultimatum, a dzień później wypowiedziały wojnę.
1917 – przyjęto flagę Tajlandii.
1928 – Alexander Fleming odkrył pierwszy antybiotyk – penicylinę.
1931 – w Pradze otwarto ogród zoologiczny.
1934 – Ekwador wstąpił do Ligi Narodów.
1936 – generał Francisco Franco został dowódcą sił nacjonalistycznych w Hiszpanii.
1938 – rozpoczęlo się, zorganizowane z inicjatywy Benito Mussoliniego spotkanie szefów rządów Niemiec, Włoch, Wielkiej Brytanii i Francji w Monachium w sprawie rozwiązania kwestii czechosłowackiej.
1939 – II wojna światowa: w Moskwie ZSRR podpisał z Niemcami traktat sowiecko-niemiecki o granicach i przyjaźni.
1941 – Adolf Hitler ustanowił odznaczenie Krzyża Niemieckiego.
1950 – Indonezja została członkiem ONZ.
1951 – Seth Barnes Nicholson odkrył księżyc Jowisza – Ananke.
1952 – dokonano oblotu francuskiego samolotu myśliwsko-bombowego Dassault MD 454 Mystère IV.
1958 – Francja przyjęła nową konstytucję; powstała V Republika.
1958 – Madagaskar opowiedział się w referendum za autonomią w ramach Wspólnoty Francuskiej.
1960 – Mali oraz Senegal zostały członkami ONZ.
1961 – Syria opuściła Zjednoczoną Republikę Arabską.
1968 – w katastrofie samolotu Douglas C-54 Skymaster w nigeryjskim Port Harcourt zginęło 58 osób.
1969 – w australijskim stanie Wiktoria spadł meteoryt Murchison.
1971 – komunistyczne władze Węgier zgodziły się na wyjazd z kraju prymasa Józsefa Mindszenty'ego, przebywającego od 1956 roku w ambasadzie amerykańskiej.
1971 – wystrzelono sondę księżycową Łuna 19.
1973 – arabscy terroryści z grupy As-Saika opanowali w Bratysławie pociąg z 39 radzieckimi Żydami, jadącymi z Moskwy do Wiednia. Z pięcioma zakładnikami udali się na lotnisko w Wiedniu, skąd, po spełnieniu ich żądań, odlecieli do Libii.
1978 – po 33 dniach pontyfikatu zmarł papież Jan Paweł I.
1978 – w zasadzce KGB nad rzeką Võhandu poległ August Sabbe – ostatni estoński antykomunistyczny partyzant w ówczesnym ZSRR.
1980 – odkryto kometę 89P/Russell.
1984 – premiera serialu Policjanci z Miami.
1988 – judoka Waldemar Legień zdobył w Seulu złoty medal olimpijski.
1991 – założono Uniwersytet Ostrawski.
1992 – w katastrofie pakistańskiego Airbusa A300 w Nepalu zginęło 167 osób.
1994 – na Bałtyku zatonął prom Estonia. Zginęły 852 osoby.
2000 – Duńczycy odrzucili w referendum przyjęcie euro.
2000 – Palestyńczycy rozpoczęli drugą intifadę.
2003 – pierwszy satelita europejski SMART-1 został umieszczony na orbicie księżycowej.
2003 – przez kilka godzin Włochy pozbawione zostały prądu. Powodem była awaria elektrowni we Francji i Szwajcarii, w których 2 z 4 linii doprowadzających prąd do Włoch zostały zerwane.
2003 – utworzono Europejską Agencję Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA).
2005 – Pentagon ostatecznie zaaprobował wprowadzenie do produkcji seryjnej samolotów V-22 Osprey.
2006 – otwarto Port lotniczy Bangkok-Suvarnabhumi.
2006 – sprowadzone z duńskiego Roskilde prochy Marii Fiodorownej, żony cesarza Rosji Aleksandra III, zostały złożone obok prochów jej męża w krypcie cesarskiej petersburskiego soboru św. Piotra i Pawła.
2008 – Etiopczyk Haile Gebrselassie ustanowił w Berlinie rekord świata w biegu maratońskim (2:03:59).
2008 – mieszkańcy Ekwadoru opowiedzieli się w referendum za zwiększeniem uprawnień prezydenta.
2008 – odbył się pierwszy udany start pierwszej prywatnej rakiety kosmicznej Falcon 1.
2008 – w Pakistanie talibowie uprowadzili polskiego geologa Piotra Stańczaka.
2009 – w trakcie brutalnego tłumienia przez juntę wojskową protestów w Gwinei zginęło blisko 160 osób, ponad 1000 zostało rannych.

Urodzili się [edytuj]

551 p.n.e. – Konfucjusz, chiński filozof (zm. 479 p.n.e.)
1565 – Alessandro Tassoni, włoski poeta (zm. 1635)
1789 – Richard Bright, angielski lekarz (zm. 1858)
1797 – Fiodor Litke, rosyjski odkrywca, geograf (zm. 1882)
1803 – Prosper Mérimée, francuski pisarz (zm. 1870)
1821 – (lub 29 listopada) Karol Brzozowski, polski poeta, botanik, geolog, geograf, etnolog (zm. 1904)
1826 – Andrzej Thiel, niemiecki duchowny katolicki, biskup warmiński (zm. 1908)
1828 – Friedrich Albert Lange, niemiecki filozof (zm. 1875)
1829 – Jan Kanty Działyński, polski działacz społeczny i polityczny (zm. 1880)
1835 – Leopold Świerz, polski taternik (zm. 1911)
1841 – Georges Clemenceau, francuski polityk (zm. 1929)
1852 – Henri Moissan, francuski chemik, noblista (zm. 1907)
1863 – Karol I, król Portugalii (zm. 1908)
1867 – Kiichiro Hiranuma, japoński polityk, premier Japonii (zm. 1952)
1871 – Pietro Badoglio, włoski dowódca wojskowy, polityk, premier Włoch (zm. 1956)
1873 – Wacław Berent, polski pisarz (zm. 1940)
1879 – Benjamin Christensen, duński scenarzysta, reżyser, aktor (zm. 1959)
1882 – Eugeni d'Ors, hiszpański pisarz, filozof (zm. 1954)
1887 – Avery Brundage, amerykański działacz sportowy (zm. 1975)
1891 – Myrtle Gonzalez, amerykańska aktorka (zm. 1918)
1891 – Wacław Zdanowicz, polski aktor, reżyser (zm. 1958)
1892 – Elmer Rice, amerykański pisarz (zm. 1967)
1895 – Wallace Harrison, amerykański architekt (zm. 1981)
1896 – Franciszek Fołtyn, polski księgarz, drukarz, wydawca
1905 – Max Schmeling, niemiecki bokser (zm. 2005)
1905 – Marian Turwid, polski pisarz, malarz (zm. 1987)
1908 – Marin Goleminow, bułgarski kompozytor (zm. 2000)
1910 – Michał Matyas, polski piłkarz, selekcjoner reprezentacji (zm. 1975)
1911 – Wacław Stępień, polski satyryk, autor tekstów piosenek (zm. 1993)
1913 – Eblis Peters, angielska pisarka (zm. 1995)
1915 – Ethel Rosenberg, amerykańska szpieg (zm. 1953)
1916 – Francis Cockfield, brytyjski polityk (zm. 2007)
1916 – Peter Finch, angielski aktor (zm. 1977)
1916 – Olga Lepieszyńska, rosyjska balerina (zm. 2008)
1919 – Franciszek Adamkiewicz, polski inżynier, polityk, minister (zm. 1986)
1922 – Zofia Jarończyk, polska aktorka
1922 – Edward Zajicek, polski kierownik produkcji filmowej
1924 – Marcello Mastroianni, włoski aktor (zm. 1996)
1926 – Audrey Williamson, brytyjska lekkoatletka, sprinterka, medalistka olimpijska (zm. 2010)
1927 – Thomas Altizer, amerykański teolog
1927 – Michał Caputa, polski polityk, działacz NSZZ Solidarność (zm. 2008)
1927 – Robert Thomas, francuski pisarz (zm. 1989)
1928 – Koko Taylor, amerykańska piosenkarka bluesowa (zm. 2009)
1929 – Jan Matyjaszkiewicz, polski aktor
1929 – Nikołaj Ryżkow, radziecki polityk, premier ZSRR
1930 – Mieczysław Czechowicz, polski aktor (zm. 1991)
1930 – Immanuel Wallerstein, amerykański socjolog
1931 – Franciszek Kania, polski duchowny katolicki, pallotyn, misjonarz (zm. 2005)
1931 – Ryszard Kulesza, polski piłkarz, trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Polski (zm. 2008)
1932 – Víctor Jara, chilijski bard, gitarzysta, poeta, autor tekstów piosenek (zm. 1973)
1934 – Brigitte Bardot, francuska aktorka
1936 – Stenia Kozłowska, polska piosenkarka
1938 – Miaczysłau Hryb, białoruski polityk, przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi
1939 – Paweł Unrug, polski aktor, reżyser filmowy
1940 – Aleksandr Iwanczenkow, rosyjski kosmonauta
1940 – Leszek Perth, polski dziennikarz radiowy
1941 – Maciej Nowicki, polski polityk, ekolog
1941 – Edmund Stoiber, niemiecki polityk
1942 – Pierre Clémenti, francuski aktor (zm. 1999)
1943 – J.T. Walsh, amerykański aktor (zm. 1998)
1945 – Joanna Michałowska-Gumowska, polska polityk
1946 – Jeffrey Jones, amerykański aktor
1946 – Helen Shapiro, angielska piosenkarka
1947 – Sheikh Hasina, polityk Bangladeszu, premier Bangladeszu
1947 – Wacław Oszajca, polski duchowny katolicki, pisarz, duszpasterz akademicki
1950 – John Sayles, amerykański reżyser filmowy
1950 – Peter Timm, niemiecki reżyser filmowy
1952 – Sylvia Kristel, holenderska aktorka
1953 – Otmar Hasler, polityk Liechtensteinu, premier Liechtensteinu
1956 – Waldemar Dziki, polski reżyser, producent filmowy
1956 – Nicholas Reeves, angielski egiptolog
1957 – Ryszard Kasyna, polski duchowny katolicki, biskup gdański
1957 – Mirosław Orzechowski, polski dziennikarz, polityk
1960 – Jennifer Rush, amerykańska piosenkarka
1961 – Jordanka Donkowa, bułgarska lekkoatletka, płotkarka, mistrzyni olimpijska
1961 – Paweł Mścisławski, polski basista zespołów: Oddział Zamknięty i Lady Pank
1963 – Érik Comas, były francuski kierowca Formuły 1
1963 – Adam Nowak, polski gitarzysta i wokalista zespołu Raz, Dwa, Trzy, kompozytor
1963 – Andrzej Zeńczewski, polski gitarzysta i wokalista zespołów: Daab i T.Love
1965 – Ginger Fish, amerykański perkusista zespołu Marilyn Manson
1967 – Mira Sorvino, amerykańska aktorka
1967 – Włodzimierz Zawadzki, polski zapaśnik
1968 – Francois Botha, południowoafrykański bokser
1968 – Mika Häkkinen, fiński kierowca wyścigowy
1968 – Michelle Meldrum, amerykańska piosenkarka (zm. 2008)
1968 – Naomi Watts, australijska aktorka
1969 – Mirosław Nalepa,wokalista i gitarzysta bluesowy,kompozytor,autor tekstów, animator
1970 – Kimiko Date, japońska tenisistka
1972 – Katarzyna Bujakiewicz, polska aktorka
1972 – Werner Schlager, austriacki tenisista stołowy
1974 – Damian Dacewicz, polski siatkarz
1974 – Joonas Kolkka, fiński piłkarz
1974 – Martyna Wojciechowska, polska dziennikarka, podróżniczka
1976 – Fiodor Jemieljanienko, rosyjski zawodnik MMA, sambista
1977 – Julien Pillet, francuski szermierz
1978 – Paulina Boenisz, polska pięcioboiska
1978 – Krzysztof Prałat, polski aktor
1979 – Bam Margera, amerykański skateboardzista
1979 – Jerzy Jan Połoński, polski aktor, piosenkarz, artysta kabaretowy
1981 – Marcin Jędrusiński, polski lekkoatleta, sprinter
1981 – Guillaume Samica, francuski siatkarz
1982 – Abhinav Bindra, indyjski strzelec sportowy
1983 – Michael Kraus, niemiecki piłkarz ręczny
1983 – Michał Winiarski, polski siatkarz
1987 – Hilary Duff, amerykańska piosenkarka, aktorka
1988 – Esmée Denters, holenderska piosenkarka
1990 – Zhu Qianwei, chińska pływaczka

Zmarli [edytuj]

48 p.n.e. – Gnejusz Pompejusz Magnus, rzymski wódz, polityk (ur. 106 p.n.e.)
235 – Poncjan, święty, papież (ur. ?)
935 – Wacław I Święty, książę Czech (ur. ok. 907)
1057 – Otton ze Schweinfurtu, książę Szwabii (ur. ok. 1000)
1197 – Henryk VI Hohenstauf, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego (ur. 1165)
1304 – Elżbieta, księżna legnicko-wrocławska (ur. 1261/3)
1429 – Cymbarka, żona księcia Ernesta Żelaznego (ur. 1394/7)
1530 – Andrea del Sarto, włoski malarz (ur. 1486)
1859 – Karl Ritter, niemiecki geograf (ur. 1779)
1873 – Émile Gaboriau, francuski pisarz, dziennikarz (ur. 1832)
1891 – Herman Melville, amerykański pisarz (ur. 1819)
1895 – Gustaw Ehrenberg, polski pisarz (ur. 1818)
1895 – Ludwik Pasteur, francuski mikrobiolog, wynalazca szczepionki (ur. 1822)
1899 – Giovanni Segantini, włoski malarz (ur. 1858)
1907 – Fryderyk I Badeński, wielki książę Badenii (ur. 1826)
1917 – Thomas Ernest Hulme, angielski filozof, eseista, poeta (ur. 1883)
1918 – Georg Simmel, niemiecki socjolog, filozof (ur. 1858)
1925 – Władysław Leon Grzędzielski, polski prawnik, polityk, minister aprowizacji (ur. 1864)
1939 – Felicjan Szopski, polski kompozytor, krytyk i pedagog muzyczny (ur. 1865)
1941 – Józef Chmieliński, polski aktor (ur. 1862)
1944 – Maria Kaupe, polska śpiewaczka (ur. 1907)
1953 – Edwin Hubble, amerykański astronom (ur. 1889)
1956 – William Boeing, amerykański konstruktor samolotów (ur. 1881)
1961 – Jan Kanty Zamoyski, polski artystokrata (ur. 1900)
1964 – Harpo Marx, amerykański aktor (ur. 1888)
1965 – Zbigniew Przeradzki, polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1907)
1966 – André Breton, francuski pisarz (ur. 1896)
1970 – John Dos Passos, amerykański pisarz (ur. 1896)
1970 – Gamal Abdel Naser, egipski polityk, prezydent Egiptu (ur. 1918)
1975 – Lucjan Bernacki, polski duchowny katolicki, biskup gnieźnieński (ur. 1902)
1975 – Ryszard Potocki, polski scenograf (ur. 1915)
1978 – Jan Paweł I, papież (ur. 1912)
1978 – August Sabbe, estoński ostatni antykomunistyczny partyzant (ur. 1909)
1981 – Rómulo Betancourt, wenezuelski polityk, prezydent Wenezueli (ur. 1908)
1986 – Ewa Szelburg-Zarembina, polska pisarka (ur. 1899)
1987 – Roman Brandstaetter, polski pisarz (ur. 1906)
1989 – Ferdinand Marcos, filipiński polityk, prezydent Filipin (ur. 1917)
1991 – Miles Davis, amerykański trębacz jazzowy, kompozytor (ur. 1926)
1993 – Edward Kisiel, polski duchowny katolicki, arcybiskup białostocki (ur. 1918)
1993 – Jerzy Śliwa, polski aktor (ur. 1909)
1995 – Henryk Dudziński, polski aktor (ur. 1923)
1997 – Bogdan Blindow, polski animator kultury (ur. 1944)
2000 – Pierre Trudeau, kanadyjski polityk, premier Kanady (ur. 1919)
2003 – Elia Kazan, amerykański pisarz, reżyser filmowy pochodzenia greckiego (ur. 1909)
2003 – Tadeusz Zieliński, polski prawnik, polityk, Rzecznik Praw Obywatelskich (ur. 1926)
2004 – Mulk Raj Anand, indyjski pisarz (ur. 1905)
2004 – Wiktor Rozow, rosyjski dramaturg (ur. 1913)
2007 – Andrzej Bieniasz, polski aktor (ur. 1948)
2007 – Evelyn Knight, amerykańska piosenkarka (ur. 1917)
2007 – Adam Kozłowiecki, polski duchowny katolicki, kardynał, misjonarz, arcybiskup Lusaki (ur. 1911)
2007 – Martin Manulis, amerykański producent filmowy (ur. 1915)
2008 – Andrzej Badeński, polski lekkoatleta, biegacz, medalista olimpijski (ur. 1943)
2008 – Adolf Branald, czeski pisarz (ur. 1910)

[link widoczny dla zalogowanych]

w51

29 września jest 272. (w latach przestępnych 273.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 93 dni.

Święta [edytuj]

imieniny obchodzą: Cyriak, Dadzbog, Dadzboga, Dariusz, Franciszek, Fraternus, Gabriel, Gajana, Grimbald, Ludwin, Lutwin, Michalina, Michał, Mikołaj, Rafał, Rypsyma i Teodota.
Argentyna – Dzień Wynalazcy (rocznica urodzin László Bíró)
Paragwaj – Rocznica Zwycięstwa Pod Boqueron
Polska – Dzień Kuriera i Przewoźnika (od 2004 roku z inicjatywy firm kurierskich w dniu wspomnienia św. Gabriela – patrona kurierów i przewoźników)[1]
wspomnienia i święta w Kościele katolickim[2][3], obchodzą:
święci Archaniołowie: Gabriel, Michał i Rafał
św. Ceodfryd (opat)

Wydarzenia w Polsce [edytuj]

1341 – w Poznaniu odbył się ślub króla Kazimierza Wielkiego z Adelajdą, córką landgrafa Hesji Henryka Żelaznego. Jednocześnie arcybiskup Janisław koronował Adelajdę na królową.
1400 – Hrubieszów uzyskał prawa miejskie.
1655 – wojna polsko-rosyjska: Rosjanie i Kozacy odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Gródkiem Jagiellońskim.
1669 – w katedrze na Wawelu odbyła się koronacja Michała Korybuta Wiśniowieckiego na Króla Polski i Wielkiego Księcia Litwy.
1794 – insurekcja kościuszkowska: zwycięstwo Polaków w bitwie pod Łabiszynem.
1929 – po raz pierwszy wyświetlono film dźwiękowy.
1933 – rozporządzenie Rady Ministrów powołało do życia Polską Akademię Literatury.
1939 – kampania wrześniowa: skapitulowała twierdza Modlin.
1944 – 60. dzień powstania warszawskiego:
atak na Żoliborz niemieckiej dywizji pancernej i dwóch pułków.
pod Jaktorowem miała miejsce bitwa oddziału Grupy Kampinos i oddziałów niemieckich.
1946 – rozpoczęło emisję Polskie Radio Wrocław.
1967 – premiera filmu Jowita.
1976 – powołano Centrum Badań Kosmicznych PAN.
1976 – wyszedł pierwszy numer Komunikatu KOR.
1986 – ministrem kultury został profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Aleksander Krawczuk.
1989 – premiera filmu Jeniec Europy.
1989 – w wypadku samochodowym pod Raciborzem zginęli Zdzisław Kamiński i Andrzej Kurek z programu telewizyjnego Sonda oraz kierowca i pilot rajdowy Andrzej Gieysztor.
1994 – uchwalono Ustawę o rachunkowości.
1995 – utworzono Euroregion Bug.
2001 – w Warszawie odsłonięto pomnik Juliusza Słowackiego.
2008 – rozpoczęła się budowa Stadionu Narodowego w Warszawie.

Wydarzenia na świecie [edytuj]

29 września 440 – św. Leon I został wybrany na papieża.
855 – Benedykt III został papieżem.
1222 – założono Uniwersytet w Padwie.
1364 – wojna stuletnia: zwycięstwo Anglików w bitwie o Auray.
1370 – przyszły król Niemiec i Czech Wacław IV Luksemburski ożenił się w Norymberdze z Joanną Bawarską.
1399 – król Anglii Ryszard II został zmuszony do abdykacji.
1498 – Fryderyk Wettyn został wybrany w Królewcu na wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego.
1560 – Eryk XIV Waza został królem Szwecji.
1568 – Jan III Waza został królem Szwecji.
1609 – V wojna polsko-rosyjska: wojska polsko-litewskie rozpoczęły oblężenie Smoleńska.
1620 – założono wenezuelskie miasto Acarigua.
1662 – VI wojna wenecko-turecka: zwycięstwo floty weneckiej w bitwie pod Kos.
1702 – wojna o sukcesję hiszpańską: zakończyło się nieudane angielsko-holenderskie oblężenie Kadyksu.
1739 – w Niszu (Serbia) zawarto traktat pokojowy pomiędzy Imperium osmańskim, a Imperium rosyjskim kończący IV wojnę rosyjsko-turecką.
1829 – w pobliżu meksykańskiego Tampico zatonął amerykański okręt USS Hornet wraz z całą załogą.
1829 – założono Scotland Yard.
1887 – powstał klub piłkarski Hamburger SV.
1911 – Włochy wypowiedziały wojnę Turcji.
1911 – została odkryta Kometa Bielawskiego.
1918 – I wojna światowa: Bułgaria zawarła rozejm z państwami sprzymierzonymi.
1919 – w Szwecji wprowadzono 8-godzinny dzień pracy.
1923 – Wielka Brytania oficjalnie rozpoczęła wykonywanie mandatu Ligi Narodów w Palestynie.
1933 – powstała hiszpańska partia polityczna Falanga.
1938 – został podpisany układ monachijski zezwalający Niemcom na aneksję części Czechosłowacji.
1941 – hitlerowcy rozpoczęli masakrę Żydów w Babim Jarze pod Kijowem.
1944 – oddziały radzieckie wkroczyły do Jugosławii.
1945 – proklamowano Ludową Federacyjną Republikę Jugosławii.
1954 – powstała Europejska Organizacja Badań Jądrowych (CERN).
1955 – odbyła się prapremiera opery Ognisty Anioł Siergiusza Prokofiewa w Teatro La Fenice w Wenecji.
1957 – doszło do wybuchu w Kombinacie Chemicznym Majak, przerabiającym wypalone paliwo jądrowe, co spowodowało skażenie obszaru 23 000 km².
1962 – pierwszy kanadyjski satelita Alouette 1 rozpoczął swą misję.
1963 – rozpoczęła się druga sesja obrad Soboru Watykańskiego II.
1966 – odbyła się prezentacja Chevroleta Camaro.
1971 – Oman przystąpił do Ligi Państw Arabskich.
1972 – Japonia nawiązała stosunki dyplomatyczne z Chińską Republiką Ludową.
1977 – wystrzelono stację orbitalną Salut 6.
1979 – Jan Paweł II jako pierwszy papież rozpoczął wizytę w Irlandii.
1979 – został rozstrzelany obalony w sierpniu dyktator Gwinei Równikowej Francisco Macías Nguema.
1983 – w Chicago miała miejsce premiera III Symfonii Witolda Lutosławskiego.
1985 – telewizja ABC wyemitowała premierowy odcinek serialu MacGyver.
1988 – rozpoczęła się misja STS-26 wahadłowca Discovery, pierwsza od czasu katastrofy Challengera.
1991 – obalenie prezydenta Haiti Jeana-Bertranda Aristide'a.
1997 – ukazał się album Bridges to Babylon grupy The Rolling Stones.
1998 – na Sri Lance, krótko po starcie z Jaffny został zestrzelony samolot An-24; zginęło 55 osób.
2000 – podczas igrzysk w Sydney mistrzami olimpijskimi zostali: Kamila Skolimowska w rzucie młotem i Robert Korzeniowski w chodzie na 50 km.
2003 – deszcz meteorytów spadł na prowincję Orisa w Indiach raniąc ponad 20 osób.
2004 – odbył się pierwszy lot prywatnego statku kosmicznego SpaceShipOne.
2004 – planetoida Toutatis minęła Ziemię w odległości 1,5 mln km.
2006 – w amazońskiej dżungli rozbił się brazylijski samolot pasażerski Boeing 737-800. Zginęły wszystkie 154 osoby na pokładzie.
2009 – tsunami powstałe po trzęsieniu ziemi na Wyspach Samoa zabiło blisko 190 osób, a kilkaset zraniło .

Urodzili się [edytuj]

106 p.n.e. – Gnejusz Pompejusz, rzymski polityk, dowódca wojskowy, twórca triumwiratu (zm. 48 p.n.e.)
1240 – Małgorzata Plantagenet, królowa Szkocji, żona Aleksandra III (zm. 1275)
1276 – Krzysztof II, król Danii (zm. 1332)
1511 – Miguel Servet, hiszpański teolog, astronom, prawnik, lekarz (zm. 1553)
1518 – Tintoretto, włoski malarz (zm. 1594)
1547 – Miguel de Cervantes, hiszpański pisarz (zm. 1616)
1548 – Wilhelm V Pobożny, książę Bawarii (zm. 1626)
1571 – Caravaggio, włoski malarz (zm. 1610)
1660 – Jerzy IV Wilhelm, książę legnicko-brzeski (zm. 1675)
1718 – Nikita Panin, hrabia, rosyjski polityk, wicekanclerz Rosji (zm. 1783)
1725 – Robert Clive, angielski generał, gubernator Bengalu (zm. 1774)
1747 – Józef Wybicki, polski pisarz, polityk, autor Mazurka Dąbrowskiego (zm. 1822)
1758 – Horatio Nelson, wicehrabia, angielski admirał (zm. 1805)
1760 – Michał Sokolnicki, polski dowódca wojskowy, generał, uczestnik wojen napoleońskich (zm. 1816)
1786 – Guadalupe Victoria, meksykański polityk, prezydent Meksyku (zm. 1843)
1789 – Peter Joseph Lenné, pruski ogrodnik, architekt krajobrazu (zm. 1866)
1794 – Ignacy Chodźko, polski pisarz (zm. 1861)
1799 – Joanna Grudzińska, księżna łowicka, żona Konstantego Pawłowicza (zm. 1831)
1803 – Jacques Charles François Sturm, francuski matematyk, fizyk (zm. 1855)
1804 – Michał Czajkowski, polski pisarz (zm. 1886)
1817 – Paul Féval (ojciec), francuski pisarz (zm. 1887)
1823 – Władysław Syrokomla, polski poeta, tłumacz (zm. 1862)
1837 – Michał Bałucki, polski pisarz (zm. 1901)
1847 – Michał Michalski, polski polityk, prezydent Lwowa (zm.1907)
1849 – Frederick Schwatka, amerykański podróżnik, pisarz (zm. 1892)
1853 – Thyra, księżniczka Danii, córka Chrystiana IX (zm. 1933)
1863 – Hugo Haase, niemiecki polityk, przywódca SPD (zm. 1919)
1864 – Miguel de Unamuno, hiszpański pisarz, filozof (zm. 1936)
1866 – Zofia Czaplińska, polska aktorka, tancerka (zm. 1940)
1867 – Walther Rathenau, niemiecki polityk, minister spraw zagranicznych (zm. 1922)
1869 – Alfred John Pearson, ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce (zm. 1939)
1875 – Henrik Lund, grenlandzki kompozytor, malarz, autor hymnu Grenlandii (zm. 1948)
1881 – Ludwig von Mises, amerykański ekonomista, prakseolog pochodzenia austriackiego (zm. 1973)
1882 – Wacław Dziewulski, polski fizyk, profesor Uniwersytetu Wileńskiego (zm. 1938)
1885 – Michał Boruciński, polski malarz, grafik (ur. 1976)
1886 – Michał Butkiewicz polski polityk, minister komunikacji (zm. 1974)
1888 – Janina Porazińska, polska pisarka (zm. 1971)
1898 – Trofim Łysenko, radziecki biolog, laureat Nagrody Stalinowskiej (zm. 1976)
1899 – László Bíró, węgierski dziennikarz, wynalazca, wynalazca długopisu (zm.1985)
1899 – Jan Rzepecki, polski pułkownik, historyk (zm. 1983)
1900 – Miguel Alemán Valdés, meksykański polityk, prezydent Meksyku (zm. 1983)
1901 – Enrico Fermi, włoski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1954)
1902 – Mikel Koliqi, albański duchowny katolicki, kardynał, kompozytor (zm. 1997)
1904 – Greer Garson, brytyjska aktorka (zm. 1996)
1904 – Nikołaj Ostrowski, radziecki pisarz (zm. 1936)
1904 – Michał Rusinek, polski pisarz (zm. 2001)
1904 – Michał Waszyński, polski reżyser filmowy (zm. 1965)
1907 – Gene Autry, amerykański piosenkarz (zm. 1998)
1907 – Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski, polski dowódca wojskowy, generał (zm. 2008)
1908 – Tadeusz Dworak, polski historyk literatury
1911 – Stanisław Jankowski, polski architekt, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (zm. 2002)
1912 – Michelangelo Antonioni, włoski reżyser filmowy (zm. 2007)
1913 – Trevor Howard, angielski aktor (zm. 1988)
1913 – Stanley Kramer, amerykański reżyser filmowy (zm. 2001)
1915 – Brenda Marshall, amerykańska aktorka (zm. 1992)
1915 – Stanisław Pietrasiewicz, polski dowódca wojskowy, podporucznik, członek NOW i NZW (zm. 19.08.1998)
1916 – Jerzy Pietrkiewicz, polski pisarz, historyk literatury, publicysta (zm. 2007)
1916 – Antonio Buero Vallejo, hiszpański dramaturg (zm. 2000)
1919 – Leszek Owsiany, polski lotnik, pilot Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie (zm. 2008)
1919 – Masao Takemoto, japoński gimnastyk, mistrz świata, mistrz olimpijski (zm. 2007)
1919 – Kira Zworykina, rosyjska szachistka, arcymistrzyni, wicemistrzyni świata
1920 – Peter Dennis Mitchell, brytyjski biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1992)
1920 – Aleksandr Zinowjew, rosyjski socjolog, filozof (zm. 2006)
1922 – Wanda Sieradzka, polska dziennikarka, tłumaczka, autorka tekstów piosenek (zm. 2008)
1923 – William A. Fraker, amerykański operator i reżyser filmowy
1923 – Tadeusz Skwirzyński, polski polityk, minister leśnictwa i przemysłu drzewnego
1926 – Andrzej Zeyland, polski pisarz
1927 – Jerzy Mędrkiewicz, polski aktor (zm. 1995)
1929 – Bohdan Jastrzębski, polski urbanista, polityk, wojewoda warszawski (zm. 2000)
1930 – Michał Gryziński, polski fizyk, twórca modelu atomu Gryzińskiego (zm. 2004)
1930 – Zbigniew Kryda, polski fotografik (zm. 2005)
1931 – Anita Ekberg, szwedzka aktorka
1931 – James Cronin, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla
1931 – Wiesława Grochowska, polska aktorka
1932 – Robert Benton, amerykański reżyser filmowy
1932 – Mehmood, indyjski aktor (zm. 2004)
1932 – Michał Pawlicki, polski aktor (zm. 2000)
1935 – Jerry Lee Lewis, amerykański piosenkarz
1935 – Jerzy Moes, polski aktor
1935 – Mylène Demongeot, francuska aktorka
1936 – Silvio Berlusconi, włoski przedsiębiorca, polityk, premier Włoch
1938 – Wim Kok, holenderski polityk, premier Holandii
1939 – Eberhard Köllner, niemiecki lotnik
1942 – Felice Gimondi, włoski kolarz szosowy, zwycięzca Tour de l'Avenir, Tour de France, Giro d'Italia i Vuelta a España, mistrz świata
1942 – Madeleine Kahn, amerykańska aktorka (zm. 1999)
1942 – Ian McShane, brytyjski aktor
1942 – Bill Nelson, amerykański polityk, astronauta
1942 – Jean-Luc Ponty, francuski skrzypek jazzowy
1943 – Mohammad Chatami, irański filozof, polityk, prezydent Iranu
1943 – Abdul Koroma, prawnik Sierra Leone, sędzia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości
1943 – Wolfgang Overath, niemiecki piłkarz, reprezentant Niemiec
1943 – Lech Wałęsa, polski polityk, działacz związkowy, prezydent Polski, laureat Nagrody Nobla
1946 – Janusz Kaliciński, polski operator i producent filmowy
1947 – Piotr Mroczyk, polski działacz opozycji demokratycznej, dziennikarz, dyrektor rozgłośni Radio Wolna Europa (zm. 2007)
1948 – Mark Farner, amerykański gitarzysta zespołu Grand Funk
1948 – Theo Jörgensmann, niemiecki klarnecista
1951 – Michelle Bachelet, chilijska polityk, prezydent Chile
1951 – Elżbieta Dmoch, polska wokalistka zespołu 2+1
1953 – Marek Balicki, polski lekarz, polityk, minister zdrowia
1953 – Jean-Claude Lauzon, kanadyjski reżyser filmowy (zm. 1997)
1956 – Michał Arabudzki, polski scenarzysta filmowy
1956 – Sebastian Coe, angielski lekkoatleta, biegacz, mistrz olimpijski, mistrz Europy
1957 – Harald Schmid, niemiecki lekkoatleta, biegacz, medalista olimpijski, wicemistrz świata
1958 – Kamila Sammler, polska aktorka
1959 – Jon Fosse, norweski pisarz
1960 – Hubert Neuper, austriacki skoczek narciarski, zwycięzca Pucharu Świata
1961 – Norberto Bocchi,włoski brydżysta
1961 – Tobias Hoesl, niemiecki aktor
1961 – Jacek Kawalec, polski aktor
1961 – Tom Sizemore, amerykański aktor
1963 – Les Claypool, amerykański basista zespołu Primus
1963 – Jacek Wachowski, polski teatrolog, literaturoznawca
1966 – Claus Strunz, niemiecki dziennikarz
1967 – Brett Anderson, brytyjski muzyk zespołów: Suede i The Tears
1969 – Erika Eleniak, amerykańska aktorka
1969 – Ivica Vastić, austriacki piłkarz pochodzenia chorwackiego, reprezentant Austrii
1970 – Mirosława Sagun-Lewandowska, polska strzelczyni sportowa
1971 – Sibel Tüzün, turecka piosenkarka
1971 – Mackenzie Crook, brytyjski aktor
1974 – Rafał Zimowski, polski reżyser
1976 – Andrij Szewczenko, ukraiński piłkarz, reprezentant Ukrainy
1977 – Amy Nixon, kanadyjska curlerka, medalistka olimpijska
1978 – Kurt Nilsen, norweski piosenkarz
1980 – Liu Yanan, chińska siatkarka
1985 – Daniel Pedrosa, hiszpański motocyklista
1986 – Delara Darabi, irańska przestępczyni (zm. 2009)
1986 – Stefan Hula, polski skoczek narciarski

Zmarli [edytuj]

855 – Lotar I, cesarz frankijski (ur. 795)
949 – Yōzei, cesarz Japonii (ur. 869)
1364 – Karol z Blois, książę Bretanii (ur. 1319)
1435 – Izabela Bawarska, królowa Francji, żona Karola VI (ur. 1371)
1560 – Gustaw I Waza, król Szwecji (ur. 1496)
1568 – Wilhelm Gnapheus, niemiecki dramaturg, pedagog (ur. ok. 1493)
1637 – Lorenzo Ruiz, święty, filipiński męczennik (ur. 1600)
1794 – Tomasz Aleksandrowicz, polski polityk, wojewoda podlaski (ur. ok. 1732)
1833 – Ferdynand VII Hiszpański, król Hiszpanii (ur. 1784)
1839 – Friedrich Mohs, niemiecki fizyk, chemik (ur. 1773)
1861 – Tekla Bądarzewska-Baranowska, polska pianistka i kompozytorka (ur. 1834)
1902 – Émile Zola, francuski pisarz (ur. 1840)
1908 – Machado de Assis, brazylijski pisarz (ur. 1839)
1913 – Rudolf Diesel, niemiecki wynalazca, twórca silnika wysokoprężnego (ur. 1858)
1922 – Jan Antoniewicz-Bołoz, polski historyk sztuki i literatury (ur. 1858)
1925 – Léon Bourgeois, francuski prawnik, polityk, premier Francji, laureat Nagrody Nobla (ur. 1851)
1927 – Willem Einthoven, holenderski fizjolog, histolog, laureat Nagrody Nobla (ur. 1860)
1930 – Ilja Riepin, rosyjski malarz (ur. 1844)
1939 – Samuel Dickstein, polski matematyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego (ur. 1851)
1944 – polegli w powstaniu warszawskim:
1944 – Alfons Kotowski, polski żołnierz AK, major, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1899)
1951 – Aleksander Krzyżanowski, polski dowódca wojskowy, pułkownik, komendant Okręgu Wileńskiego AK (ur. 1895)
1956 – Anastasio Somoza, nikaraguański polityk, dyktator Nikaragui (ur. 1896)
1961 – Paweł Kozubek, polski lekkoatleta, młociarz, trener lekkoatletyki (ur. 1905)
1962 – Jan Marian Czerwiński, inżynier technolog, senator RP (ur. 1878)
1967 – Carson McCullers, amerykańska pisarka (ur. 1917)
1967 – Marian Wnuk, polski rzeźbiarz, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (ur. 1906)
1970 – Edward Everett Horton, amerykański aktor (ur. 1886)
1973 – Wystan Hugh Auden, angielski poeta (ur. 1907)
1977 – Nikodem Hrynkiewicz, polski polityk, poseł Sejmu RP (ur. 1891)
1978 – Aleksander Maliszewski, polski pisarz (ur. 1901)
1979 – Francisco Macias Nguema, gwinejski polityk, prezydent Gwinei Równikowej (ur.1924)
1984 – Jerzy Wasowski, polski kompozytor, pianista, aktor, twórca Kabaretu Starszych Panów (ur. 1913)
1987 – Józef Parużnik, polski tancerz, choreograf, baletmistrz (ur. 1929)
1989 – Andrzej Gieysztor, polski kierowca rajdowy (ur. ?)
1989 – Andrzej Kurek, polski fizyk, dziennikarz, autor programu Sonda (ur. 1947)
1989 – Zdzisław Kamiński, polski ekonomista, dziennikarz, autor programu Sonda (ur. 1946)
1993 – Gordon Douglas, amerykański reżyser filmowy (ur. 1907)
1993 – Włodzimierz Skoczylas, polski aktor, pedagog (ur. 1923)
1994 – Cheb Hasni, algierski piosenkarz (ur. 1968)
2000 – Anna Dylikowa, polska geograf, profesor Uniwersytetu Łódzkiego (ur. 1912)
2000 – Michał Pawlicki, polski aktor (ur. 1932)
2001 – Gloria Foster, amerykańska aktorka (ur. 1933)
2001 – Marian Kostrzewski, polski działacz społeczny i kulturalny, podporucznik AK, fotograf (ur. 1923)
2001 – Andrzej Szewczyk, polski malarz, rysownik, rzeźbiarz (ur. 1950)
2001 – Nguyễn Văn Thiệu, wietnamski polityk, generał, prezydent Wietnamu Południowego (ur. 1923)
2003 – Melania Burzyńska, polska poetka (ur. 1917)
2004 – Michaił Jerszow, rosyjski reżyser filmowy (ur. 1924)
2004 – Richard Sainct, francuski motocyklista rajdowy, zwycięzca Rajdu Dakar (ur. 1970)
2004 – Piotr Sękowski, polski lekkoatleta, długodystansowiec (ur. 1967)
2005 – Giennadij Sarafanow, radziecki kosmonauta (ur. 1942)
2006 – Louis-Albert Vachon, kanadyjski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Quebecu (ur. 1912)
2007 – Lois Maxwell, kanadyjska aktorka (ur. 1927)
2008 – Anna Iwaszkiewicz, polska producentka filmowa (ur. 1955)
2009 – Paweł Popowicz, radziecki kosmonauta (ur. 1930)

[link widoczny dla zalogowanych]